Η ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΑΤΣΙΚΗΣ Νο 10

Η ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΑΤΣΙΚΗΣ

ΟΡΓΑΝΟ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΑΤΣΙΚΙΩΤΩΝ ΛΗΜΝΟΥ


ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ
Έτος 3ο, Αρ. Φύλλου 10, Μάιος – Ιούνιος - Ιούλιος 2002.

Γραφεία: Νικηταρά 21-23. Νέα Φιλαδέλφεια. Τ.Κ. 14342. Τηλέφ. 2531412
e-mail: ifonitisatsikis@hotmail.com



Τριμηνιαία έκδοση
ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΑΤΣΙΚΙΩΤΩΝ ΛΗΜΝΟΥ

Ιδρυτής – Ιδιοκτήτης
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΤΣΙΚΙΩΤΩΝ ΛΗΜΝΟΥ

Εκδότης
ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΡΑΓΑΡΑΣ

Υπεύθυνος ύλης
ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΡΑΓΑΡΑΣ

Γραφικές τέχνες
ΘΡΙΑΣΙΟ
5576740-0977410968

Συνδρομές
Ετήσια εσωτερικού
Ευρώ 6
Ετήσια εξωτερικού
$ ΗΠΑ 20
$ Καναδά 30
$ Αυστραλίας 30







Λήμνος
Είναι η δροσιά των φρεσκοασβεστωμένων τοίχων
απ’ όπου κόβουν τις γαλατόχαντρες οι χρυσικοί
και τις προσφέρουν δαχτυλίδια
στις λεχώνες.
Σ.Τ.




ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΗ
Ολα τα κείμενα, που δεν έχουν υπογραφή, έχουν συνταχθεί από τον πρόεδρο του Συλλόγου Σταύρο Τραγάρα. Όλα τα κείμενα, που δημοσιεύονται, εγκρίνονται τελικώς από το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου.

Δωρεές
Η κυρία Λ. Γραγρά, χήρα του αείμνηστου συγχωριανού μας δάσκαλου Ρήγα Γραγρά, προσέφερε στο Σύλλογο Ατσικιωτών Λήμνου 200 ευρώ, εις μνήμην του συζύγου της. Ο Σύλλογος την ευχαριστεί θερμά.



Παρακαλούμε πληρώστε τη συνδρομή σας
Παρακαλούμε τους αγαπητούς αναγνώστες που δεν έχουν πληρώσει τη συνδρομή τους, να τακτοποιηθούν. Το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου έχει εξουσιοδοτήσει το Γενικό Γραμματέα του Συλλόγου κ. Χαράλαμπο Μανωλούκο να συγκεντρώσει τις συνδρομές από τη Λήμνο, το καλοκαίρι. Αγαπητοί συμπατριώτες η εφημερίδα δεν έχει άλλους πόρους εκτός από τις συνδρομές.




ΠΟΛΥ ΕΠΙΤΥΧΗΜΕΝΟΣ Ο ΧΟΡΟΣ ΤΩΝ ΑΤΣΙΚΙΩΤΩΝ

Όμως οι Ατσικιώτες πήγαν στα….εξοχικά τους

Με μεγάλη επιτυχία έγινε και φέτος η ετήσια χοροεσπερίδα του Συλλόγου Ατσικιωτών Λήμνου, στις 16 Μαρτίου 2002 στο κέντρο διασκεδάσεως «ΑΡΜΕΝΑΚΙ» της Ελένης Λεγάκη. Ήταν Σάββατο της Αποκριάς, ο κόσμος είχε μέρες να ξεκουραστεί γι’ αυτό και έδωσε για μια ακόμα φορά βροντερό παρόν. Το πρόγραμμα του κέντρου ήταν προσαρμοσμένο στην Αποκριά και δημιουργήθηκε μεγάλο κέφι. Εκτός από την εξαιρετική καλλιτέχνιδα Ελένη Λεγάκη, όλο το μουσικό της επιτελείο ήταν ποιότητας, αλλά εκείνος που άφησε τις καλύτερες εντυπώσεις ήταν ο γιος της ο Γιάννης Μανωλάς, ένα εξαίρετο ταλέντο, που τραγουδούσε, χόρευε, έπαιζε βιολί, άφησε άφωνους με το ταπεραμέντο του και την δεξιοτεχνία του όλο τον κόσμο.




Ο χορός

Οι καλεσμένοι μας διασκέδασαν και χόρεψαν με την καρδιά τους. Τα δώρα της λαχειοφόρου ήταν πλούσια. Είχαμε πάρα πολλούς ξένους φίλους της Λήμνου και της Ατσικής και πάρα πολλούς συμπατριώτες μας Λημνιούς από τα άλλα χωριά. Η Δάφνη πρωτοστάτησε. Εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι πολλοί Ατσικιώτες δεν ήρθαν, ακόμα και άτομα που έρχονται κάθε χρόνο, ή άτομα που είπαν στην τηλεφωνική επικοινωνία που είχαμε μαζί τους πιο μπροστά, ότι θα έλθουν. Αυτό μας δυσαρέστησε ιδιαίτερα, γιατί βέβαια ο Σύλλογος δεν είναι του προέδρου ούτε του διοικητικού συμβουλίου. Το Σύλλογο τον απαρτίζουν όλοι και όλοι πρέπει να συμμετέχουν. Δεν είναι δυνατόν να γίνεται χορός Ατσικιωτών και οι περισσότεροι να μην είναι Ατσικιώτες. Τι θα γινόταν αν δεν φροντίζαμε να εξασφαλίσουμε κόσμο, έστω και ξένους; Και κάτι ακόμα: Την επιτυχία από την αποτυχία τις χωρίζει μια κλωστή. Αν θέλουμε να έχουμε Σύλλογο πρωτοπόρο και δυνατό και όχι σαν μερικών χωριών που η μιζέρια τους δεν έχει προηγούμενο, πρέπει να συμμετέχουμε. Αν πάλι αγαπητοί συγχωριανοί θέλετε να ξαναγυρίσουμε στα πέτρινα χρόνια όπου μόνο η Ατσική δεν είχε Σύλλογο από όλα τα χωριά της Λήμνου, ή αν θέλετε να μην μπορούμε να διοργανώσουμε ένα χορό μόνοι μας και να παρουσιάζουμε την εικόνα που παρουσιάζουν μερικά χωριά της Λήμνου, όπου μαζεύονται καμιά ογδονταριά άτομα, τότε μην έρχεστε. Όμως άλλη χρονιά χοροεσπερίδα, έστω και πολύ επιτυχημένη, με ξένους και όχι με τους Ατσικιώτες, ΔΕΝ ΘΑ ΓΙΝΕΙ. Αυτά και του χρόνου με υγεία.





ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ
Η μάχη δεν άναψε ακόμα



Δεν φαίνεται ακόμα να ξεκαθαρίζουν τα πράγματα για το ποιοι θα είναι υποψήφιοι στις δημοτικές εκλογές για το Δήμο Ατσικής. Ο μόνος που είναι σίγουρος υποψήφιος δήμαρχος είναι ο Μπάμπης Μανωλούκος, ο οποίος εδώ και μήνες το έχει δηλώσει δημοσίως στον τύπο αλλά και σε συνέντευξή του σε ραδιοφωνική εκπομπή του Ηλία Κότσαλη. Ο Μπάμπης Μανωλούκος ήδη κινείται φανερά για την εξεύρεση στελεχών από όλα τα χωριά που θα είναι υποψήφιοι δημοτικοί σύμβουλοι, σε ένα συνδυασμό ανεξάρτητο και υπερκομματικό. Ο νυν δήμαρχος Γιώργος Αρχοντίδης αφήνει να διαρρέει ότι θα ξανακατέβει στις εκλογές, όμως δεν έχει ακόμα κάνει δημόσια δήλωση. Ούτε και από τους παραιτηθέντες δημοτικούς συμβούλους της πλειοψηφίας (Μουστάκας Χ., Λαγός Μ.) έχει ανακοινωθεί κάτι. Φαίνεται ότι το σκέφτονται. Φαίνεται ακόμα ότι και τα κόμματα είναι προβληματισμένα για το αν θα πρέπει να υποστηρίξουν κάποιο υποψήφιο, ή αν θα αφήσουν τα πράγματα να εξελιχθούν μόνα τους, αφού έτσι κι αλλιώς και στις προηγούμενες αναμετρήσεις οι συνδυασμοί ήταν μικτοί.
Από τα άλλα χωριά, μια κίνηση που έγινε στον Άγιο Δημήτρη, υπό τον Μωράκη για…..αντι-Ατσικιώτικο συνδυασμό, δηλαδή συσπείρωση όλων των άλλων χωριών για να μην είναι Ατσικιώτης ο δήμαρχος, φαίνεται ότι απέτυχε εν τη γενέσει της, όμως οι Αγιοδημητριάτες σίγουρα κάτι άλλο θα βρουν αφού δεν παραιτούνται από την ιδιότυπη τάση ηγεμονισμού που τους διακατέχει. Από το Καρπάσι, ένα μικρό χωριό, υπήρξαν…. εκδηλώσεις ενδιαφέροντος σε παρασκηνιακό επίπεδο για το δημαρχιακό θώκο, από τρεις. Τον Ανδρέα Καλατζή, τον Φίλιππα Τσεπέλια και το Λευτέρη Τζατζόγλο. Ο Τζατζόγλος ήδη εγκατέλειψε. Οι άλλοι δεν συμφωνούν για κοινό ψηφοδέλτιο αφού ο καθένας τους θέλει να ηγηθεί. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι κάποιος από τους δυο - ή και οι δυο – θα εγκαταλείψει, αφού το μέγα πρόβλημα δεν είναι μόνο η εξεύρεση ικανών στελεχών, αλλά η ανεύρεση απλώς υποψηφίων.
Από τα υπόλοιπα χωριά δεν υπάρχει μέχρι τώρα κάποιος που να…. προαλείφεται για δήμαρχος.
Υπάρχει μια μεγάλη αδιαφορία από μέρους των πολιτών να συμμετάσχουν στα κοινά, αφού τώρα πια με την αναβάθμιση σε δήμους, χρειάζονται και κάποιες γνώσεις και κάποια εφόδια, μια κατάρτιση τέλος πάντων, που δεν την έχουν όλοι. Παλιά αρκούσε να είχε κάποιος υποψήφιος μεγάλο σόϊ για να εκλεγεί. Τώρα αυτό δεν αρκεί, γιατί κι αν εκλεγεί θα πρέπει να ξέρει να μοιράσει δυο γαϊδουριών άχυρα που λέει ο λόγος. Ένα άλλο πρόβλημα είναι ότι απαιτούνται να υπάρχουν 30% γυναίκες σε κάθε ψηφοδέλτιο. Αυτό, σε συνδυασμό με την διαφαινόμενη τουλάχιστον ως τώρα πρόθεση για πολλά ψηφοδέλτια, μπορεί να οδηγήσει σε τραγελαφικές και κωμικές καταστάσεις, όπου ο κάθε υποψήφιος δήμαρχος για να συμπληρώσει τα άτομα μπορεί να βάζει υποψήφια τη γυναίκα του, την κόρη του ή τη…γιαγιά του.
Η «ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΑΤΣΙΚΗΣ» δεν θα πάρει το μέρος οποιουδήποτε, αλλά έχει την άποψη ότι ο πολυκερματισμός σε πολλά ψηφοδέλτια δεν βοηθά. ΄Ετσι κι αλλιώς υπάρχει έλλειψη στελεχών, ο δήμος είναι μικρός και καλά θα ήταν να στοιχηθούν όλοι που μπορούν να βοηθήσουν πίσω από ένα έμπειρο, ικανό και δοκιμασμένο στα κοινά. Επίσης έχουμε την άποψη ότι τα κόμματα καλά θα κάνουν να μην αναμιχθούν στις δημοτικές εκλογές, αφού η κομματική τοποθέτηση του καθενός, δεν έχει καμιά σχέση με την επίλυση των θεμάτων της τοπικής κοινωνίας. Και κάτι ακόμα: Ο δήμος μας είναι από τους πιο υποβαθμισμένους σε πολλά ζητήματα, δυστυχώς. Καλό θα είναι να υπάρξει μια νέα πνοή, να γίνει μια νέα αρχή, να μπουν άνθρωποι με ιδέες, για να μπορέσει επιτέλους να αποτιναχθεί από πάνω μας αυτό το πέπλο της μιζέριας που μας σκεπάζει.

@@@ Αναγνώστης μας, που για ευνόητους λόγους δεν επιθυμεί να γράψουμε το όνομά του, μας έστειλε αυτό το χιουμοριστικό ποιηματάκι, που το δημοσιεύουμε ευχαρίστως για να γελάσουμε.

ΕΚΛΟΓΕΣ

Μπόλικ’ οι υποψήφιοι από κάθε μεριά
θα βάλ’ φέτο για δήμαρχος μέχρι κι η κτση Μαριά.

Τις εκλογές να πάρουνε είν’ αποφασισμέν’
εδώ τα καταφέρανε ένα σωρό βλαμμέν’.

Ούλοι οι υποψήφιοι από αυτή την ώρα
αρχίσαν τα φαγώματα και θα ξεσπάσ η μπόρα.

Η πρώτη τους καλή δουλειά και κύρια ασχολία
δεν απολείπνε πουθενά σε γάμο ή κηδεία.

Πιο πριν όντας σε βλέπανε μόνε πδε σε κουντλούσαν
δε σε καταδεχότανε ούτε σε χαιρετούσαν.

Τώρα σβαρνίζνε τα χωριά μνημόσνο μη χαθεί
ούλες τς γριγιές απ τ’ αγκάλιασμα τς έχνε κατασχαθεί.

Ούλ’ θέλνε μόνε απατοί τς δήμαρχοι για να γίν’νε
να κάτσνε πα στα πράματα να τρώνε και να πίν’νε.

Πολλοί καινούργιοι κι ο παλιός π’ θα μας ξανατιμήσ’
γιατί έναι λέει σίγουρος π’ ο κόσμος θα ψηφίσ’.

Η δημαρχία λέγ’ αυτή έναι πετυχημέν’
δυο δρόμους στρώσαν άσφαλτο κι έναι φχαριστημέν’.

Όσο για αποχέτευση άσε και μη ρωτήσεις
τη μύτη σ’ μόνε σήκωσε κι αέρα να ρουφήξεις.

Έχνε μολάρει τα σκατά θα φτάσνε ως το μώλο
τάπες λέγ’ θα μοιράσουνε να βάλουμε τον κώλο.

Κάμανε όμως τρυπανιές νερό πολύ να βρούνε
και βρήκαν τόσο δα πολύ ποτκοί για να πνιγούνε.

Προσλάβαν νέα άτομα μα έχω μια απορία
πού πάν’ και κάντεν ούλ’ αυτοί μέσα στη δημαρχία.

Αμα σφηνώσνε οι κώλοι τους δε βγαίνει ούτε ένας
και ασφυξιά θα πάθουνε έτσι και κλάσ’ κανένας.

Μα εμείς σ’ όλους ευχόμαστε καλή επιτυχία
κι ας πάρει ο καλύτερος το πιο μακρύ απ’ τα τρία.





Τα χιουμοριστικά της επικαιρότητας

Σκατόπαιδα


Γράφει ο Σταύρος Τραγάρας

Μεγάλη αναταραχή προκάλεσε ο κ. Πάγκαλος με το χαρακτηρισμό «σκατόπαιδα» για τμήμα της σημερινής νεολαίας, εννοώντας «παιδιά κακομαθημένα», που ενώ τα έχουν όλα δεν σέβονται, παραπονιούνται κλπ. Ακολούθησαν συζητήσεις και αρθρογραφία «σκατολογικής» φύσεως, με υποστηρικτές αλλά και επικριτές της γνώμης του κ. Πάγκαλου. Το κύριο σημείο ήταν μάλλον η προκλητική λέξη «σκατόπαιδα» ως περιέχουσα το συνθετικό «σκατά», παρά η σημασία της ως «κακομαθημένα», η οποία περιέχουσα τη λέξη «κακά» είναι βέβαιο ότι δεν θα ενοχλούσε. Θεωρώντας ότι το θέμα είναι πολύ σοβαρό, θα επιχειρήσουμε και μεις μια ανάλυση της λέξης «σκατά», επαναλαμβάνω μόνον της λέξης και όχι αυτών καθεαυτών των περί ων ο λόγος, καθότι στερούμεθα γνώσεων μικροβιολογίας, ζητώντας προκαταβολικά συγγνώμην από τους πιο συνεσταλμένους αναγνώστες μας για το αναπόφευκτο της αθυροστομίας.
Η λέξη λοιπόν «σκατά» είναι ελληνικότατη και μάλιστα αρχαία ελληνική. Στα αρχαία η λέξη είναι «σκωρ» που θα πει «σκατό» και κλίνεται όπως το «ύδωρ», δηλαδή: Το σκωρ, του σκατός, τα σκατά. Εξ ου και η λέξη «σκωραμίς» που είναι η «πάπια», όχι όπως λέμε μια πάπια μια χήνα, αλλά η πάπια που κάνουν μέσα οι άρρωστοι τα «κακά» τους και για να ακριβολογούμε τα «σκατά» τους. Φαντάζομαι ότι οι ενασχολούμενοι εις βάθος με την γλώσσα, ακούγοντας την κοινή ποδοσφαιρική λέξη σκορ ή σκοράρισμα, κατά μια επαγγελματική διαστροφή, θα σκέφτονται τη λέξη «σκωρ». Π.χ. η φράση: «Δεν σκοράρει ο Αλεξανδρής», θα μπορούσε να εκληφθεί ως δυσκοιλιότης του κακομοίρη του Αλεξανδρή. Την ίδια ρίζα έχει και το έτερο ισοδύναμο της λέξης «σκατό», δηλαδή το «κουράδι». Από το «σκωρ» έγινε «σκωράδιον» και έπειτα «κουράδι». Βέβαια στα κρητικά «κουράδι» θα πει «κοπάδι», λέξεις και οι δυο με σχεδόν ταυτόσημο νόημα. Αν δεν το πιστεύετε αυτό, μπορείτε να ρωτήσετε ένα βοσκό. Στα Αραβικά η έννοια «σκατά» αποδίδεται με τη λέξη «χαρά», έτσι όπως το ακούτε. Ίσως να υπάρχει κάποια σχέση, λαμβάνοντας υπ’ όψη τη χαρά και την ανακούφιση που αισθάνεται κάποιος παράγοντας αυτό το παραγνωρισμένο αγαθό.
Αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας τα «σκατά» είναι συνώνυμο της ζωής, αφού η παραγωγή τους σημαίνει ότι ο άνθρωπος μεταβολίζει, άρα ζει. Απουσία τους σημαίνει θάνατο. Ζωή λοιπόν ίσον «σκατά», ασχέτως αν σήμερα για τους περισσότερους τα «σκατά» έχουν μετατραπεί σε ζωή. Παρόλο όμως το «συνύπαρκτον», οι άνθρωποι θέλουν να τα εξαφανίσουν από προσώπου γης, να τα εξοβελίσουν, να τα ξορκίσουν. Με τις προόδους της τεχνολογίας και υγειινής, χρησιμοποιώντας λουτροκαμπινέδες, μπιντέδες και τζακούζια, υπονόμους και αποχετευτικά συστήματα προσπαθούν να αποκαθαρθούν από αυτά, να τα αποδιώξουν από την γεηρή, άρα και «σκατένια» φύση τους. Ωστόσο με τους βιολογικούς καθαρισμούς, αποστειρώνοντάς τα και διιλίζοντάς τα, μας τα παρουσιάζουν πάλι ολοκάθαρα, τόσο που να τα «πιεις στο ποτήρι». Παλιά τα «έκαναν» σε «αγγειά» (μέχρι το 19ο αιώνα στην Ευρώπη) και τα πετούσαν από τα παράθυρα, εξ ου και η φράση «του ήρθαν τα σκατά κατακέφαλα». Ο Ανδρέας Λασκαράτος περιγράφει με σπαρταριστό τρόπο, πώς αυτό γινόταν και στα Ιόνια νησιά. Ο Ρούσσος Βρανάς γράφει ότι στο βιβλίο του Ντομινίκ Λαπόρτ «Η ιστορία των σκατών» αναφέρεται ότι στο Παρίσι ο βασιλιάς Φραγκίσκος με διάταγμα το 1539 επιχείρησε να σταματήσει αυτή την «εναέρια» βόλτα των «σκατών», που από την παραγωγή αμέσως πετούσαν στους αιθέρες. Στο βιβλίο αυτό περιγράφεται λεπτομερώς η «πολιτική των σκατών». Βεβαίως όπως έχετε διαπιστώσει εκτός από την «πολιτική των σκατών» υπάρχουν και τα «σκατά της πολιτικής». Στη Λήμνο αλλά και σε όλη την ελληνική επαρχία η υπαίθρια αφόδευση μέχρι και πριν λίγα χρόνια εθεωρείτο απόλαυση πρώτου μεγέθους, προπάντων σε μέρος με θέα. Από κει βγήκε και η φράση: «Χέζε ψηλά κι αγνάντευε». Εκτός από την υπαίθρια εναπόθεσή τους υπήρχε και η εναλλακτική οδός της σούδας, δηλαδή του μικρού σχετικά χώρου μεταξύ δύο σπιτιών που έπαιζε το ρόλο αποχωρητηρίου. Κατάλοιπο της σούδας είναι η φράση: «Ακόμα τα σκατά τ’ μέσα στ σούδα έναι και μας κάμεν’ τον καμπόσο».
Η επίμαχη λέξη κατακλύζει τις φράσεις της λαϊκής μας σοφίας, τις παροιμίες, τις ιδιωτικές συζητήσεις αντρών και γυναικών, την καθομιλουμένη της νεολαίας, τις επιθεωρήσεις, την καρναβαλική διάλεκτο και τελευταίως πλημμυρίζει και την τηλεόραση. Έχει συνδεθεί πολλαπλώς με βρισιές, με κατάρες, με ιδιότυπες διαιτητικές προτροπές και συμβουλές, με οικονομικές διαπιστώσεις, με απαξιωτικές αξιολογήσεις και με πληθώρα άλλων καταστάσεων. Το πεπτικό αυτό παράγωγο διαβαθμίζεται, ταξινομούμενο κατά τρόπο τέλειο, με κριτήριο την ποσότητα και το μέγεθός του. Μια ταξινόμηση εις Λημνιακή διάλεκτο είναι η ακόλουθη: Σκατό, σκατούδ, σκατέλ’, σκατλέρ, σκατλαρούδ, σκατλαρδέλ’, σκατούλα, σκατλάρα, σκατλέρα, σκάτλαρος, κουράδ, κουραδέλ’, κουράδα, κουραδάρα, κούραδος, κουραδούκλαρος, κουραδοκούραδος, σκατοκούραδος, κουραδόσκατο, κλπ. Ανάλογα με την επεξεργασία θα μπορούσε να διακριθεί σε αχνιστή, μελεμενιά ή πατμέν’ (σκατούλα). Ανάλογα με την υφή, μπορούν τα «σκατά» να διακριθούν σε κανονικά, σφιχτοκούραδα, νερλά, η τσίλα. Όσο για το χρώμα υπάρχουν τα γνήσια καφεδιά, τα προυνάτα (μαύρα), τα περτσλά, τα ξάσπρα και τα κνικάτα. Πολιτικώς ομιλούντες υπάρχουν τα πράσινα, τα μπλε και τα κόκκινα «σκατά». Ένα χρώμα δε, έχει πάρει το όνομά του κατευθείαν από αυτά. Είναι το χρώμα «σκατί». Μην παραξενευθείτε αν ακούσετε τον διάλογο; «-Τι χρώματος θέλετε τα παντζούρια σας;» «Μα κλασικά, χρώματος σκατί». Και μια που μιλάμε για παντζούρια ας μην ξεχάσουμε και την «σκατολογία» του Γεωργίου Σουρή: «Σκατά να φας, σκατά να πιεις, σκατά να πας να χέσεις, απ’ τα σκατά να σηκωθείς μες στα σκατά να πέσεις. Σκατά εδώ, σκατά εκεί, σκατά και παραπέρα, στις πόρτες στα παράθυρα, σκατά και στον αιθέρα». Βεβαίως και σύγχρονοι καλλιτέχνες τιμούν το πολύτιμο αυτό προϊόν, όπως ο Τζίμης Πανούσης: «Σεξ, φαϊ, σκατά και ύπνος, εργασία και χαρά….». Επίσης περίοπτη θέση έχει στη δημώδη μας ποίηση και δη σε τραγούδια του γάμου: «Σκατά σκατά στα κάγκελα, σκατά στα κεραμίδια, σκατά στης νύφης το γουνί και στου γαμπρού τ’ απίδια».



Στη Λήμνο ειδικώς τιμούμε την οσμηρή λέξη γλωσσολογικώς, αλλά φοβούμαι και ουσιαστικώς, πάντα είχαμε μια τέτοια «σκατένια» κλίση. Παρακάτω θα εξετάσουμε μερικές ιδιωματικές φράσεις της Λήμνου μας, με…περιεχόμενο. Π.χ. η φράση: «Να φας τα σκατά σ’» εκτός από την κυριολεκτική σημασία της, έχει και τη σημασία ξορκιού, ως αποδιώχνουσα τη γλωσσοφαγιά και τη βασκανία. Ένα παράδειγμα: «-Καλημέρα γ’τόν’σσα». «-Καλημέρα και σε σένα γ’τόν’σσα». «-Είδα τ’ αγγονέρια σ’ σήμερα, μεγαλώσαν, κοτζάμ παιδιά γινήκαν». «Νάσαι καλά γ’τόν’σσα φχαριστώ». Και σιγά –σιγά για να μην την ακούσει: «Τα σκατά σ’ να φας διαβόλ γκουρλομάτα και νάναι και νερλά». Μια άλλη Λημνιακή έκφραση και μάλιστα με ρίμα είναι η ακόλουθη: «Φάγ’ σκατά κι απόσκατα φάγ’ και γουρτζελόσκατα». Μια άλλη φράση που δείχνει τη μακρά κατοχή του νησιού από τους Τούρκους: «Σκατά και μποκ». Τουρκιστί για τους μη γνωρίζοντες, «μποκ» σημαίνει «σκατά». Η έκφραση: «Τον περέχ’σε με τα σκατά» σημαίνει «τον προσέβαλε» «τον μάλωσε πολύ».


Πάτ'σε σκατά, με το ζμπάθγειο

Άλλες φράσεις:
* «Τρώγ’ τα σκατά του τάδε», σημαίνει ότι κάποιος είναι στην απόλυτη επιρροή κάποιου άλλου.
* «Τα σκατά τς τον τάγ’σε». Με ερωτικό περιεχόμενο, δείχνει τον εξουθενωτικό έρωτα κάποιου για μια γυναίκα που τελικά τον κάνει τον φουκαρά ότι θέλει αυτή.
* «Ανεκατών’ τα σκατά τ’». Βράζει κάποιος στο ζουμί του, στη μιζέρια του και στη δυστυχία του.
* «Και σκατά να έχω τα θέλ’». Για άρπαγα και συμφεροντολόγο.
* «Έπεσε μες στα σκατά». Συνώνυμο κακής τύχης κυρίως στο γάμο.
* «Απ’ τα σκατά στα σκατά». Από τη μια κακή τύχη στην άλλη.
* «Θα τον βγάλνε λιόκαυτα σκατά». Δεν θα περιποιηθούνε κάποιον επισκέπτη αφού δεν τον έχουν σε σειρά, σε εκτίμηση, άρα θα τον τρατάρουν αυτόν τον… περίζηλο μελίπαστο μεζέ.
* «Τα σκατά σ’ να φάγω». Ένδειξη απόλυτης υποταγής, υποβολής σεβασμάτων και παραδοχής σφάλματος. Π.χ. «Ήμαρτον αφεντικό, τα σκατά σ’ να φάγω».
* «Πήρτε τα καλά μ’ φάτε και τα σκατά μ’». Αυτό αξιώνει ο ανήμπορος που άφησε την περιουσία του σ’ αυτούς που θα τον ξεθανατίσουν. Ή παρεμφερώς: «Άλλος τα καλά τ’ κι άλλος τα σκατά τ’».
* «Όπ σκατά και το φκιαρ». Για τις παλιοπαρέες, ή αν θέλετε, τις σκατοπαρέες που κάνει κάποιος. Γενικά το φτυάρι συχνά το συνδυάζουν με τα «σκατά» αφού υπάρχει και η φράση που χρησιμοποιείται ως βρισιά που λέει: «Άντε διαβόλ σκατοφούκιαρο». Επίσης: «Έφαγε τα σκατά με το φκιαρ», που σημαίνει ότι ταλαιπωρήθηκε πολύ, πως έκανε κάποια κοπιώδη ή βρώμικη δουλειά.
* «Να φας σκατά και να πγιεις και πγαδίσο νερό». Αντί «πγαδίσο» μπορείτε να βάλετε τη λέξη «κρυγιό». Γνήσια Λημνιακή εδεσματολογική προτροπή, φαντάζομαι εφαρμοζόμενη το καλοκαιράκι.
* «Άλλα και χέζ’ σκατά ο κώλος τ’». Κατά το «άλλα και έχ’ κι ο δάσκαλος αίγα». Ακρως θυμοσοφικό και ειρωνικό.
* «Μεγάλ’ σκατούλα φάγε, μεγάλο λόγο μην πεις». Σοφό.
* «Μόνε φαγί και σκατό». Για τον τεμπέλη, τον άχρηστο.
* «Καλοκαιρνό σκατό, το χμώνα μέλ’». Για τις οικονομικές δυσκολίες του χειμώνα που όλα είναι λιγοστά εν αντιθέσει με την αφθονία του καλοκαιριού.
* «Σκατομπάρδακα». Σύνθετη λέξη από το «σκατά» και το «βάτραχος», που σημαίνει ούτως ειπείν, «τιποτένιοι λογάδες». Π.χ. «Άντε φευγάτε από δωνά δαιμόν σκατομπάρδακα».
* «Το καλό τ’ αυγό το κάμεν’ η όρεν’θα που έφαγε σκατά». Αντινομίες της φύσης, αν μπορείς κάνε κι αλλιώς.
* «Και τα σκατούδια τς τρώγ’ντεν». Γνήσια Ατσικιώτικη φράση που την είπε ο συχωρεμένος ο Δημητρός ο Τραγάρας ή ναυταλιά, για μια πολύ όμορφη τραγουδίστρια τη Χαρούλα, που ένα διάστημα τραγουδούσε στην Ατσική.
* «Τι σκατά λέγ’;». Καμιά εκτίμηση στα λεγόμενα κάποιου.
* «Σκατά γιατρός», «σκατά δικηγόρος», «σκατά μάστορας», «σκατά πολιτικός». Καμιά εκτίμηση για τις επαγγελματικές ικανότητες κάποιου.
* «Σείσε σείσε ο γάδαρος τα έκαμε σα σκατά. Φάτε τώρα κι άλλ’ φορά σε φέρνω πιο καλά». Αυτό είπε ένας αφελής (;) κιαχαγιάς στο αφεντικό του όταν του πήγε σύκα, τα οποία όμως από το ταρακούνημα του γαϊδάρου είχαν συνθλιβεί.
* «Σκατά έφαγε σκατά μολογά». Για τον κακομαθημένο στους λόγους.
* «Σκατόγερος». Το αντίστοιχο του «σκατόπαιδα». Αυτόν τον τίτλο θα μπορούσαν να τον προσφέρουν στον κ. Πάγκαλο τα σημερινά παιδιά εις ανταπόδοση του δικού του.
* «Χέσκιε η φοράδα μες στο μπόντλα». Τουτέστιν στράβωσε η δουλειά.
* «Ξεραίν’ το σκατό τ», ή «Κάμεν’ το σκατό τ παξμάδ». Η απόλυτη οικονομία.
* «Σκατόστομος». «Σκατόταφος». «Σκατοθυμιασμένος». Κατά την περίσταση.
Η λίστα αυτή μπορεί να διευρυνθεί ανάλογα με τις «σκατολογικές» γνώσεις ενός εκάστου και ανάλογα με τη φαντασία του. Δεν μπορούμε λοιπόν να κατανοήσουμε τον θόρυβο που προκάλεσε ο κ. Πάγκαλος. Βέβαια όταν ένας ευτραφής μιλάει για «σκατά», αυτό είναι λίγο επικίνδυνο, γιατί αμέσως γίνεται ο συνειρμός με τις λέξεις «κούραδος», «σκατοθήκη», «κουραδομηχανή». Ασε που κάποιος θα μπορούσε να του πει; «Είσαι ό,τι λες», ή «Σκατά έδωσες (για την παιδεία), σκατά θα πάρεις»,ή «Σκατά στα μούτρα σου».
Αγαπητοί συμπατριώτες ευτυχείτε. Μην ντρέπεστε και μην αγανακτείτε. Οι λέξεις δεν πειράζουν, οι κακιές πράξεις πειράζουν. Ελπίζω να διασκεδάσατε, αφού αυτό το σκοπό είχε το κείμενο. Και ελπίζω να μην πείτε από μέσα σας ή απόξω σας: «Α μπα χέγ’ς», ή «φάτα». Από μέρους μου σας εύχομαι όλες τις καλές ευχές, εκτός από το: «Καλή όρεξη».






Εμ Ατσκιώτς, εμ τζαναμπέτς

Γράφει ο Σταύρος Τραγάρας

Πανεπιστήμιο τς Ατσκής

Τς προάλλες γίν’κιε μια νεπιτροπή κας το Κάστρο για να βογ’θήσ λέγ’ να γίν’ στ Λήμνο σκολή τ πανεπιστήμιου για γεωπόν’. «Να προωθήσ το θέμα» είπε. Τώρα γλεπς δε μλούνε και σαν αθρώπ να τς καταλάβ ο κόσμος, αλλά μλούνε περιδιαγραμμάτ. Δε ξέρω μαθέ τι έναι τούτο το φωτιοκαμένο το «θέμα», κανέ σαμάρ που ξέστριψε κι έγειρε μονόμπατα απ’ το γάδαρο και θα το βογ’θήσνε να έρτ στα ίσα τ, θεμ σχώρα με; Καλά είπα, άμα ανέβ ο γάδαρος πα στ σκέπα, θα γίν’ σκολή στ Λήμνο. Τούτες γοι επιτροπές έναι σαν ένα παρτσακλό ζο με τέσσερα πισνά ποδάρια. Τέλος πάντων μη ντα πολυλογώ κιόλα και λένε που θμήθκα τα βαφτίσα μ, είχε ξεχαστεί το πράμα μέχρι που ήρταν κατ τσιτσαρολαίμδες παραμαχαλαδιού, ειδικοί για πανεπιστήμια και ψάχναν στν Ατσκή και τα άλλα τα χωριά να βρούνε λέγ’ σπιτ που θα κάμεν’ για πανεπιστήμιο. Στν αρχή νομίζαμ ότι μας χωρατεύνε, γιατί πήκαμ τι έναι μαθέ το πανεπιστήμιο, κανές Αλβανός που ψάχεν’ να νοικιάσ σπιτ για να πομείν’; Αλλά ύστερα καταλάβαμ ότι μλούσαν στα σοβαρά, δεν ήνταν και αποκριγιές, αντέτ μωχαμέτ θέλαν σπιτ για πανεπιστήμιο. Γυρίσαν σε κατ μάντρες, δγείκαν καμπόσες χαλακιές κι ύστερα κάτσαν και καλοβλέπαν σα τς στραβοκούρναρ το παλιό το σκολειό και κνούσαν τς κεφάλες τς φχαριστημέν’. «Τούτο κάμεν’» πήκαν. «Μπρε μαθέ αφεντικά, εμείς μαθέ το παρατήσαμ τούτο το σκολειό εδώ και 60 χρόνια γιατί είχε γίν’ θρούβαλο και δεν έκαμνε ούτε για τα παιδέλια τ δημοτικού και σεις θα κάμτε εδώ πανεπιστήμιο; Σε γουρτζελίσο τλουμ μαθέ πίν’ς νερό;» τς συτχαίν’ ένας. «Άμα δψας πιν’ς κι απ το λάκαρο. Καλό έναι, καλό έναι» απλογήθκιε ένας τσιτσαρολαίμς. «Λίγα μερεμέτια θέλ’». Ο κόσμος πάτ’σε τα χάχανα και γίν’κιε τ κουτρούλ ο γάμος. «Μπρε τι έναι μαθέ το πανεπιστήμιο, σκοπαγ’δέλες με ντ τσαγλούδα μέσα να κάτσεις να φας ένα ταβά, ή σμάνουρα με το ζάχαρ; Ε, πάγ’ λωλάθκιε ο κόσμος».



Σα μπήγα όμως στο σπιτ το ξανασκέφκα το πράμα, και τν άλλ’ τς μάζωξα τς χωριανοί μες το γκαφενέ τς Βεργίνας και τς λέγω. «Μπρε σεις για ακούτε δωνά. Το πανεπιστήμιο θα γίν’, βγήκε το ιλάμιτ. Αφού θέλνε χαλακιές εμάς τι μας νοιάζ’ ευκαιρία να κάμομ πολλές σκολές, όχ’ μόνε μια, και να τς πλήσομ ούλα τα χαλάσματα και τς αχυρώνες. Ά τα σλουπώσομ κομάτ, α ντθούμε και α ποδεθούμε και μεις λίγο, να μην είμαστε με τς χλαπτσάρες και με τα μπαλωμένα τα κάρκαλα και α τς πούμε, γιατί μόνε γεωπονική, μεις είμαστε καθηγητάδες σε τόσες δλειες, α κάμτε στν Ατσκή πολλές σκολές. Σας δίνομ τα σπίτια σας δίνομ και τς καθηγητάδες». «Μπρε βόδια τς πέρασες τς φοιτητές μαθέ και λες θα τς παχνίσεις μες τς σταύελ’» με λέγ’ ο γκμάροζεμ. «Βόδαρος είσαι συ που δε νογάς και τρως τ αρβίθια μαζί με τς αρβιθιές, διαβόλ κουτρούμπαρε» τον λέγω. «Γιατί μπρε τα κανονικά τα πανεπιστήμια πάλε βόδια δε βγάζνε;» τον ξαναλέγω. «Και τι σκολή θα κάμομ; Βοδοσκολή;» με απαντά. «Όχ’ βοδοσκολή, γαδαροσκολή θα κάμομ μια που μας λένε και γαδαροατσκιώτες. Ακσε δωνά μη βιάζεσαι και ξεβιάζεσαι και πετιέσαι σαν πόρδος και πετνάζεσαι σα να σε τζίμπσε γαδαροσφήγκαρος, τα έχω λογαριάσ ούλα απ το νι ως το βελόν’. Παλιά τα γκαρσόνια δε χρειγιάζνταν καμιά σκολή, απ τα πρόβατα κατευτείας γκαρσόν’. Τώρα σε λέγ’ πρέπ να βγάλ’ τουριστική σκολή. Ακούτε τι σκολές μπορούμε να φκιάσομ».
Βγάζ καλύτερο τυρί απ τς Λημνιοί, κανείς; Α κάμομ μια τυροκομική σκολή και α κάμομ καθηγητή το Γιώρεγ’ τον Αραφάτ και υφηγητές μπορούμε ώσαμε και πενήντα νοματοί και α τς κάμνομ μελίπαστο που θα γλείφτνε και τα δαχτύλια τς κι όχ’ τυριά λύσακες ή ξνήθρες και βζκωμένα που δε ντα τρώνε ούτε οι κάτες. Τυριά π να τρέχ το βούτυρο από μέσα κι όχ’ άρμεγε και κούρευε χέζε και δερμάτιαζε που ήλεγε η γιαγιά μ η Βωτώ.. Α κάμομ και μια σκολή τζογαδείο π θα τ λέμε «τουριστική σκολή τυχερών παιγνίων» και α βάλομ καθηγητάδες τον Αποστόλ’ και τον Αντών’, πρύτανη το Γιώρεγ’ το Νταμπάκ’ και συμβουλάτορα να μας καθογ’δεύ’ για το χρηματιστήριο το Σταύρο το γιατρό. Ύστερα λέγω έχομ τόσες αγιούσες που παίρνε σειρά τα αγκελ’σούδια και μόνε κωλοκόβντεν χωρίς να κάμνε καμιά δλεια. Α τς κάμομ μια αγιοτική σκολή π τ λένε θεολογική και α τς μαζέψομ κι ούλες τούτες τς κουρούνες από κοντά για μπούγιο να κάμνε δεκεί το σταυρό τς και να λένε τα πατερμά τς, μπας και μας βογ’θήσ κι ο μεγαλοδύναμος και ξετζιμπλιάσομ κοματούδ από παρά γερενέ. Α κάμομ και σκολές για γλυκατζίδκα και ψωμάδκα κι α βάλομ καθηγητές απ το συνεταιρισμό απ τς εγ’ναίκες και απ’ τς Χρυσάφδες. Α κάμομ και μια σκολή για γαζόζες και άλλα πιοτά κι α βάλομ να διέβάζ τς φοιτητές ένας απ’ τς δμάρδες. Μπορούμε να φκιάξομ και μια σκολή για σαμαράδες με καθηγητή το Νίκο το Κιορονάκ’ και υφηγητή το Χρήστο το Λαγ’νά. Τι με είπες γκμπάρε; Ποιος θα φορεί τα σαμάρια; Απ όσο μαθέ ξέρω οι γαδάρ τα φορούνε, παρεκτός κι α θέλς να τα φορέγ’ς εσύ που είσαι μλαρ. Και που θα βρούμε τς γαδάρ; Α τς αγοράσομ απ’ τς ατζγκάν’. Τι, δε τς χρειγιάζεται ο κόσμος; Γιατί ούλ’ τς απιστήμονες που βγάζνε τα κανονικά τα πανεπιστήμια, τς χρειγιάζεται κανείς; Κι άμα θέλ’ς και το άλλο οι γαδάρ δε γυρεύνε ούτε μιστό.
Τέλος πάντων για να τ στρογγλέψομ και τ γκουβέντα και να μη λέμε σάλια μπάλια δέκα τσβάλια, μπορούμε να κάμομ όσες σκολές θέλομ. Μια σκολή για το ξεβάσκαμα με καθηγήτριγια τη θεια μ τ Διαλεχτή. Μια σκολή για το ξεμέτρημα. Εδώ θα βρούμε ώσαμε εκατό καθηγήτριγιες. Μια σκολή για τ μπάλα. Θα διεβάζ τς μπαλαδόρ ο Νίκος ο τζέτζερας κι ο Σάββας ο Κριγιαρής. Μια σκολή για το ρακούβγασμα με καθηγητή το Βασίλ’ ντ τσακίρα. Α κάμομ τ σκολή γιαλοφορικής και ωκεανογραφικών μαθέ μελετών «Ο Αγιαρμόλας» με καθηγητή το Μπαντελή το Μαυρουδή και υφηγητές το Νίκο τον Κάντζο και τον Αργύρ το δάσκαλο. Επειδής μεις οι Λημνιοί είμαστε μαθέ και χορευτανάδες πρέπ να φκιάξομ κι ένα πανεπιστήμιο τ χορού και να βάλομ καθηγητή το Χαράλαμπο το Λαντούρ απ τς Σαρδές για να μη χορεύνε το μπαλαρτό σα να πατούνε σταφύλια και να μη χοροπδούνε σα τς παλιοπέτερν’. Στ γεωπονική σκολή πρύτανης θα νέναι ο Κώστας ο Βέργος με ειδικότητα στο σταφύλ’ το καλαμπάκ’ και αρχικαθηγητές στο ποπόν’ ο Μπαντελής ο Ματέχος κι ο Θοδωρής ο Τσουβαλάς. Και για να μη σας βογίξω το κεφάλ’ σας, μιλιούνια σκολές μπορούμε να στήσομ μες τν Ατσκή και τα περίχωρα, αφού εμείς έχομ βνα αγύρστα που λένε.
Τώρα θα με πεις, τα άλλα τα χωριά δεν έχνε μερτκό; Μόνε εμείς έχομ άσπρο κώλο; Μοναχοφαγάδες είμαστε; Α, άκσε να σε πω γκμπάρε, ο καθένας με τν αράδα τ. Δώδεκα Αποστόλ’ ο καθένας με το μπόνο τ. Ξεγουρσούζεψε μπλιο. Στο τέλος τέλος δε α τς αφήκομ αξεβράκωτ, α τς δώκομ και κείν’ να γλύψνε κομματούδ κατσίλα. Αλλά άμα αφήκομ τς Καστερνοί καλύτερα πε Μποριανοί και τς αλατόκωλ’ και τ άλλα τα μελεφούδια τς Μουδουρνοί αμολαρτοί, θα μας τα πάρνε ούλα τα πανεπιστήμια θκα τς γιατί έναι πιο καπάτς και το φορούνε το ματ, εμείς είμαστε ντιπ μούσκαρ και ζαβομεριές σε κατ τέτοια. Μπρε άγουντί τ αυγό. Γι αυτό άντεστε βιαστείτε, α νασπρίσομ το παλιό το σκολειό,α ξεφράξομ τα παραθύρια απ τς τσιμεντόλιθ που δεν αξιωθήκαν τόσα χρόνια οι δημαρχαίοι, α διώξομ τς αλεμονάτες απ τ σκέπα, α πάρομ και τα βουστάσια τ Φίλιππα απ’ το Καρπάσ και τ Γούναρ στν Αγιά Κατερίν’, α μερεμετίσομ και καμπόσες μάντρούδες και α φέρομ με τς αραμπαδιές τς φοιτητές και α τα καργάρομ.

Α ξεφράξομ τα παραθύρια απ' τς τσιμεντόλιθ (κι απ' τς κοτρώνες...μαθέ).
Και α τς πούμε, να, Ατσκή, κάμπος, που να τρέχ’τε πα στ ψωλή τ αγέρα με το ζμπάθειο, λάτε τα έχομ ούλα χαζίρκα. Α βάλομ και λίγο άλας και πιπέρ και οτι μεις είμαστε κι άλλος δεν έναι, α καλέσομ και τον υπουργό τς παιδείας, που γελά σα ντο χαζοπούλ’ ούλ’ τν ώρα, να καμ τα εγκαίνια και α τον πούμε να υπουργέ τα πανεπιστήμια π σε αξίζνε, εδιέτς κι αλλιώς ούλα τα ίδια τα έκαμες. Ο Αλής ο μπαμπαλής κι ο Πέτρος ο χασάν’ς. Και τότες θα τρώμε και μεις με κσα χλιάρια και δε θα λέμε ζορ η δλεια, μπελάς τα γράμματα, βαριά η καλογερκή.







ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ

ΑΝΕΜΟΕΣΣΑ
Της πατρίδας
Σε είδα Λήμνος
Μαρμαρυγή από μνήμες που αναδεύονται
Μέσα στους σπόρους της γης σου
Εγώ που κοίμησα τους πόθους μου στο αίμα σου
Και σήκωσα μέσα στο χώμα σου τη βουλιαγμένη γη μου
Μοναχή
Στάθηκα στην πόρτα του άστρου μου
Την εγκοσμιότητά μου περιφέροντας στα εφήμερα τοπία σου
Κύκλια κίνηση του αιώνιου

Σε είδα Λήμνος
Των αιμάτων τη μοίρα να τυλίγεσαι
Και περήφανη το θάνατο να καταργείς
Όρθια πάνω στη χαίτη των κυμάτων
Ξανά και ξανά το θάνατο αναιρώντας
Κύκλια ανάβαση στης φυλής μου τη δόξα.

Από την ποιητική συλλογή της Μαρίας Λαμπαδαρίδου – Πόθου, “Επί πτερύγων ανέμων”


Ανάσταση – Κυριακή

Η πορεία του εκουσίου πάθους τελείωσε…
Πρέπει να ανέβουμε ξανά στο λόφο
της Σιών της Δικαιοσύνης…
Να ευλογήσεις τους θλιβομένους και καταφρονεμένους
να πάρεις αγκαλιά τα παιδιά της Ναμπλούς
να γεμίσεις τον κόσμο από απλές χαρές και όνειρα
να διώξεις από το Ναό Σου τους πήλινους προφήτες
και τους ασημοφορεμένους Ιούδες
να μεταλάβεις τους επαναστάτες, τους γιους του Τσε Γκεβάρα
και τις θυγατέρες του Έσδρα
να μοιράσεις φιλιά και ελπίδα
στις καρδιές του ξωμάχου και του ασθενή.
Ν’ αναστηθείς.

Λευτέρης Αθ. Αναστασίου








ΣΥΝΤΑΓΕΣ ΛΗΜΝΙΑΚΗΣ ΚΟΥΖΙΝΑΣ
Από την Ουρανία Βαγιάκου
Πηγή: Αριστούλα Κομνηνάκη

Σύκο γλυκό

(Ώριμα σύκα ολόκληρα βρασμένα με σιρόπι και κονιάκ)

Υλικά
1280 γραμ. σύκα
40 γραμ. κονιάκ
420 γραμ. ζάχαρη
γαρίφαλα
1 κουταλάκι ξυνό

Σκεύη: Μια μέτρια κατσαρόλα.
Χρόνος παρασκευής: 1 ώρα.
Διαλέγουμε τα σύκα να είναι ώριμα, αλλά όχι ανοιχτά και μάλλον σφιχτά. Τα πλένουμε και καρφώνουμε από ένα γαρίφαλο σε κάθε σύκο. Δένουμε το σιρόπι αρκετά (ζάχαρη συν κονιάκ) και τοποθετούμε τα σύκα σ’ αυτό και τα βράζουμε για λίγο μέχρι να δέσει το γλυκό.







Η ΛΗΜΝΟΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ



Από το βιβλίο του Ατσικιώτη Τάσου Καψιδέλη: Η ΛΗΜΝΟΣ ΣΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΤΟΥ 1821

Λήμνιοι αξιωματούχοι αγωνιστές

Τριαντάφυλλος Τζουράς (1793-1847) Α.Μ. 133
Μέρος Γ’
Τον Ιούλιο του 1831 σημειώνει και άλλο θρίαμβο. Ενώ βρισκόταν με το τάγμα του στη Σαλαμίνα, μαζί με τον Κριεζώτη, πέτυχε με λίγους στρατιώτες του να αποκρούσει τους άνδρες της ναυτικής υδραίικης μοίρας του Δ. Κριεζή, που είχε καταπλεύσει στα Αμπελάκια, για να ξεσηκώσει το νησί σε ανταρσία κατά του Καποδίστρια.
Λίγους μήνες αργότερα ο Τζουράς κατέβηκε με το Τάγμα του στην Πελοπόννησο (Αργολίδα), για την ασφάλεια του Καποδιστριακού κράτους, υπό την οδηγία του Κίτσου Τζαβέλα. Κατά τον Ν. Κασομούλη, ο Τζουράς και ο Ι. Βαϊρακτάρης με τα τάγματά τους διατάχθηκαν από την κυβέρνηση να μπουν στο Άργος (από το Ναύπλιο) για να χρησιμεύσουν ως φρουρά της Συνελεύσεως.
Ήταν Δεκέμβριος του 1831. Ο Ιωάννης Καποδίστριας είχε δολοφονηθεί και η κυβέρνηση του Αυγουστίνου διέμενε στο Άργος. Ενώ συνεδριάζει η Ε’ Εθνική Συνέλευση, οι περί τον Θ. Γρίβα στρατιωτικοί αποστάτες απειλούν να τη διαλύσουν. Σε μια σύγκρουση μεταξύ των αποστατών του Γρίβα και στρατευμάτων της Κυβερνήσεως, ο Τζουράς τραυματίζεται σοβαρά στο στόμα. “Επληγώθη δεινώς επί των δύο σιαγόνων και έπεσεν άπνους”, γράφει ο Ν. Κασομούλης. (ήταν η 6η πληγή, που δεχόταν ο ήρωας – αγωνιστής, αλλά αυτή τη φορά από ελληνικά όπλα!).
Ο βαρύς αυτός τραυματισμός του τον ανάγκασε να παραμείνει, για πολύν καιρό νοσηλευόμενος στο Ναύπλιο. Αλλά στάθηκε και αφορμή να προαχθεί (για δεύτερη φορά) σε χιλίαρχο από τον Αυγουστίνο Καποδίστρια (Φεβρ. 1832). Ολόκληρο το 1832 “ιδιωτεύει εφησυχάζων”. “Από τας αρχάς του 1832, γράφει, διά τας περιστάσεις απήλθον εις την Αττικήν, όπου και ευρισκόμουν εφησυχάζων μέχρι της ελεύσεως της Αυτού Μεγαλειότητος (του Όθωνος). (Ιανουάρ. 1833).
Από το 1833-35 υπηρετεί στο στρατό του Όθωνα. Το Μάρτιο του 1833, η Αντιβασιλεία διέλυσε τα “άτακτα” στρατιωτικά σώματα (Χιλιαρχίες) και ίδρυσε τα Τάγματα ακροβολιστών, στα οποία κατατάχτηκαν αξιωματικοί και στρατιώτες των πρώην ατάκτων σωμάτων. Ο Τρ. Τζουράς έγινε Ταγματάρχης. Και από το Φεβρουάριο του 1836 – Οκτώβριο 1837 έμπαινε σε μια πολυτάραχη υπηρεσία. Τοποθετήθηκε ως Ταγματάρχης του 1ου Τάγματος Οροφυλακής στο Σώμα Φθιώτιδος του Βάσου Μαυροβουνιώτη, που η αποστολή του ήταν η δίωξη της ληστείας και η εμπέδωση της ασφάλειας στη Φθιώτιδα από τις ληστρικές επιδρομές στις γύρω παραμεθόριες περιοχές. Ως αξιωματικός ο Τζουράς ήταν από τους πιο ικανούς του Σώματος. Η κεντρική Διοίκηση ανεγνώριζε τα στρατιωτικά ηγετικά του προσόντα και τον εκτιμούσε ανάλογα.
Το 1843 προβιβάστηκε στο βαθμό του Αντισυνταγματάρχη. Δεν ξέρουμε ποια στάση τήρησε στην επανάσταση της 3ης σεπτεμβρίου 1843. Αλλά όπως ήταν φιλήσυχος και νομοταγής πολίτης, που “εβδελύσσετο τας κατά των καθεστώτων συνωμοσίας”, δεν πρέπει να είχε καμιά ανάμιξη στο κίνημα. Η ίδια η γυναίκα του άλλωστε έγραφε το 1847 προς τον Όθωνα, ότι ο άνδρας της “έζησε εντίμως και υπηρέτησε πάντοτε πιστώς και πάντοτε αφοσιωμένος εις την Υμετέραν Μεγαλειότητα”.
Το Νοέμβριο του 1843, ενώ υπηρετούσε ως Αντισυνταγματάρχης – Διοικητής του 1ου ελαφρού Τάγματος Οροφυλακής Φθιώτιδας στη Στυλίδα, διορίστηκε τιμητικώς “Πληρεξούσιος” του κατά την Ανατολική Ελλάδα Στρατού. Ήταν κι αυτό κοντά στις άλλες τιμητικές διακρίσεις που του έγιναν, μια δίκαιη αναγνώριση των “ρητορικών” ικανοτήτων του, για όσα με την “φυσικήν δεινότητα των λόγων του ωφέλησε πολλάκις μεγάλως την πατρίδα”.
Ο Τριαντάφυλλος Τζουράς πέθανε το Νοέμβριο του 1847, σε ηλικία 54 χρόνων, στην Αθήνα, στα δημοτολόγια της οποίας ήταν γραμμένος από το 1835, αφήνοντας τη χήρα γυναίκα του Ζωή και δύο ανήλικα παιδιά: την Ερατώ 8 ετών και τον Γιαννάκη 6 ετών.Είχε παντρευτεί το 1838, την Κωνσταντινοπολίτισσα Ζωή, το γένος Ν. Σχοινά, που η οικογένειά της διέμενε στη Σύρο.
Μετά θάνατον η πολιτεία του χρεωστούσε από μισθούς 1872 φοίνικες. Χαρακτηρίστηκε όμως “Συνταγματάρχης Προφυλακής”. Η χήρα του έλαβε σύνταξη 60 δραχμές μηνιαίως από τον Απρίλιο του 1853.Για τις πολλαπλές υπηρεσίες του προς την πατρίδα τιμήθηκε από την Πολιτεία με τις ύψιστες τιμητικές διακρίσεις. Το Φεβρουάριο του 1836, παρασημοφορήθηκε από τον Όθωνα με αργυρό παράσημο ανδρείας “αργυρούν σταυρόν”. Και τον Απρίλιο του ίδιου χρόνου ανακηρύχτηκε ιππότης του χρυσού σταυρού του Τάγματος του Σωτήρος. Ήταν η μεγαλύτερη τιμητική διάκριση για Έλληνα αξιωματικό.
Ο Τρ. Τζουράς ανήκει στη γενιά εκείνη των Ελλήνων, που οραματίστηκαν την ελευθερία – ανεξαρτησία της Ελλάδας το 1821. Για να γίνει το όραμά του πραγματικότητα, αγωνίστηκε επί 26 ολόκληρα χρόνια στην πρώτη γραμμή. Μεγάλος πατριώτης, μαχητής ατρόμητος, αλύγιστος και ασυμβίβαστος αγωνιστής, επιτέλεσε παντού τίμια και ευσυνείδητα το καθήκον του και θυσιάστηκε για την Πατρίδα. Του αξίζει λοιπόν αιώνια η ευγνωμοσύνη του Λημνιακού λαού.








ΣΑΝ ΠΑΡΑΜΥΘΙ

Αρραβωνιάσματα



Γράφει ο Χαράλαμπος Μανωλούκος
Γενικός Γραμματέας του Συλλόγου Ατσικιωτών Λήμνου

Τα παλιότερα χρόνια στο νησί μας, όπως βέβαια και σε όλη την Ελλάδα, σχεδόν όλοι οι γάμοι γίνονταν μετά από συνοικέσιο. Τη δουλειά αυτή την ανελάμβαναν συνήθως οι προξενήτρες. Ο άγραφος νόμος της ηθικής ήταν αυστηρός, ο νέος ή η νέα δεν είχε το δικαίωμα να αγαπήσει ελευθέρως και δημοσίως, δεν επιτρεπόταν ούτε καν να συναντηθούν από κοντά και να μιλήσουν. Εάν αυτό γινόταν αντιληπτό από τους γονείς ή από τα αδέλφια της κοπέλας, αλλοίμονό της, ενώ δεν υπήρχε καμιά συνέπεια για τον άνδρα.
Ο μόνος τρόπος για να ειδωθούν από απόσταση ήταν ο περίπατος στο δρόμο του μηχανέ μπουγάζ, η λεγόμενη “βόλτα” ή “νυφοπάζαρο”. Μηχανέ μπουγάζ ήταν το κομμάτι του δρόμου που άρχιζε από το αστυνομικό τμήμα, που παλιά ήταν το σπίτι του μακαρίτη τώρα, μεγάλου λιθοξόου ή αλλιώς “πελεκάνου” Γιάννη Φωτιάδη ή Μαστρογιάννη, έως το εξοχικό του μακαρίτη Μιλτιάδη Βαθρακού. Ο δρόμος ήταν βέβαια χωματόδρομος και μάλιστα αμμώδης. Ούτε από τη γειτονιά της κοπέλας έπρεπε να περνά ο νέος, γιατί αυτό ήταν σημάδι ότι την “γαμπρίζει” και αυτό βέβαια ήταν ανήθικο. Μάλιστα έχουμε και παραδείγματα, που τα αδέλφια της κοπέλας ξυλοφόρτωναν τον υποψήφιο “γαμπρό”, που θα τολμούσε να περάσει από το σοκάκι τους, αν είχε πέσει στην αντίληψή τους ότι κάτι πονηρό πήγαινε να δημιουργηθεί μεταξύ των δύο νέων. Το πιο σημαντικό πράγμα στη ζωή, ο έρωτας, ήταν υπό απαγόρευση, χάριν του εθίμου.

Ο μέλλων γαμπρός έδωσε "σημάδι" στη μέλλουσα νύφη

Άλλος λοιπόν τρόπος για να φθάσουν σε θετικό αποτέλεσμα δεν υπήρχε, παρά να προσφύγουν στην προξενήτρα. Η προξενήτρα ως πληρεξούσιος μεσολαβητής ήταν απολύτως αποδεκτή και “νόμιμη”.Αφού με τη μαεστρία και την καταφερτζίδικη δεινότητα της προξενήτρας κατέληγαν σε κατ’ αρχάς συμφωνία, έπρεπε να ρυθμίσουν και την προίκα της κοπέλας και μέχρι την ημερομηνία που είχε καθοριστεί ο γάμος, έπρεπε να είχε γίνει και η συμβολαιογραφική πράξη, αλλιώς γάμος δεν γινόταν.
Η διαδικασία των αρραβώνων ήταν η ακόλουθη: Πρώτα συναντιούνταν οι γονείς των δύο οικογενειών και καθόριζαν τις λεπτομέρειες. Συνήθως η πρώτη οικογενειακή επίσκεψη μαζί με τους μελόνυμφους γινόταν στο σπίτι της νύφης και μετά μία εβδομάδα ακολουθούσε επίσκεψη στο σπίτι του γαμπρού. Κατά το έθιμο, στην πρώτη είσοδο του μελόνυμφου στο σπίτι του άλλου, έπρεπε ο “επισκέπτης” να ταϊστεί με μια κουταλιά μέλι μέσα στο οποίο υπήρχε μια χρυσή λίρα. Αυτό γινόταν και στην περίπτωση του γαμπρού και στην περίπτωση της νύφης. Ο αραβωνιαστικός ή η αραβωνιαστικιά έπρεπε να προσέξει να μην καταπιεί την λίρα. Πάνω στο άγχος βέβαια πολλοί την κατάπιναν και μετά από μέρες την έψαχναν εκεί που αναμενόταν να καταλήξει, δηλαδή σε καμιά σούδα. Ευτυχώς που τότε δεν υπήρχαν οι σημερινές τουαλέτες, γιατί θα ήταν πιο δύσκολο να βρεθεί. Όλα αυτά σήμερα, δεν μοιάζουν με παραμύθι;






Οι Οργεώνες της Λήμνου



Γράφει η φιλόλογος Ευτυχία Κτιστάκη – Τραγάρα

Συχνά ένας τόπος γίνεται το σημείο συνάντησης του χθες και του σήμερα. Εκείνου που χάθηκε και παραμένει ως φτωχό απομεινάρι ή μόνο στη μνήμη και εκείνου που εξακολουθεί να υπάρχει, συνδεδεμένο με το παλιό, έστω με δυσδιάκριτες γέφυρες. Αυτό το διαπιστώνουμε στον αγροτικό οικισμό κώμη της Λήμνου, που βρίσκεται σε απόσταση δυο χιλιομέτρων από το Ρωμανού. Εκεί υπήρξε σημαντικός αρχαίος οικισμός, όπως μαρτυρούν το όνομα και τα ερείπια αρκετών κτισμάτων που σώζονται. Σύμφωνα με τις υπάρχουσες πληροφορίες στην περιοχή αυτή υπήρχε σπουδαίος και μεγαλοπρεπής ναός του Ηρακλή, που λατρευόταν ιδιαίτερα στη Λήμνο.
Ο Ηρακλής εθεωρείτο «Έφορος των εν Λήμνω Οργεώνων». Οι Οργεώνες της Λήμνου ήταν ένας θρησκευτικός σύλλογος, μια τρόπον τινά «θρησκευτική εταιρεία». Οι ονομασία «Οργεώνες» (όργια = μυστήρια) χρησιμοποιήθηκε κατ’ αρχάς από τους Αθηναίους και αργότερα από τους κληρούχους Αθηναίους της Λήμνου, την εποχή των οποίων οργανώθηκαν και άνθισαν και στη Λήμνο. Πληροφορίες για την ύπαρξη των Οργεώνων στη Λήμνο έχουμε από επιγραφές. Σε μια επιγραφή που ανευρέθηκε στο Μούδρο γίνεται μόνο απλή αναφορά τους, χωρίς να διαφωτίζει περισσότερο.Υπάρχουν όμως δυο επιγραφές της Κώμης, που δημοσίευσε πρώτος ο ιστορικός της Λήμνου Αργύριος Μοσχίδης στο 7339 φύλλο της «Αμαλθείας» τον Ιανουάριο του 1902, που επιβεβαιώνουν τη λειτουργία της εταιρείας με τα οικονομικά στοιχεία που περιέχουν. Ο Αργύριος Μοσχίδης επειδή δεν διαθέτει επαρκή στοιχεία για τους Οργεώνες της Λήμνου, στηρίζεται στις πληροφορίες για τον οργανισμό των Οργεώνων του Πειραιά, που βέβαια οι Λημνιακοί δεν είχαν καμιά εξάρτηση από αυτούς. Αναφέρει λοιπόν στη δημοσίευσή του ότι υπήρχε ιερέας και ιέρεια, που φρόντιζαν για τις θυσίες, υπήρχαν οι «εταίροι» και υπήρχαν και οι ξένοι. Οι μη ανήκοντες στους Οργεώνες, οι ξένοι, όταν θυσίαζαν «γαλαθηνόν», δηλαδή μικρής ηλικίας ζώο, του γάλακτος, όφειλαν να προσφέρουν στην ιέρεια επτά οβολούς, το δέρμα και ολόκληρο τον ένα μηρό του θυσιαζόμενου ζώου. Αν το σφάγιο ήταν βόδι, τότε έδιναν πάλι επτά οβολούς και το δέρμα. Αν το ζώο ήταν αρσενικό τα δώρα τα έπαιρνε ο ιερέας, αν όμως ήταν θηλυκό τα έπαιρνε η ιέρεια.


Θυσία ταύρου

Ο Μοσχίδης σε σημείωση συμπληρώνει: «Είναι περίεργον ότι η αυτή συνήθεια κρατεί και μέχρι σήμερον (1902) εν Λήμνω. Οσάκις δηλαδή πολίτης τις προσκαλέσει ιερέα, ίνα τελέση λειτουργίαν εν εξωκκλησίω, οπότε απαραιτήτως σφαγιάζεται και αμνός τις, υποχρεούται πλην άλλων να προσενέγκη τω ιερεί και τον έτερον τουλάχιστον των μηρών του αμνού».
Για την λειτουργία της εταιρείας κάθε χρόνο εκλεγόταν ιέρεια, που είχε ξεχωριστή και σπουδαία θέση. Κάθε ιέρεια που αποχωρούσε μετά τη θητεία της, μαζί με τις προηγούμενες ιέρειες αποτελούσαν μια ειδική ομάδα που φρόντιζε για τη διεξαγωγή της λατρείας, ώστε να είναι λαμπρή και εντυπωσιακή. Εκτός από τον ιερέα και την ιέρεια αναφέρονται ακόμη και άλλοι άρχοντες, όπως «ιεροποιοί», «επιμεληταί», «ταμίας», κλπ. Φαίνεται πως η εταιρεία διέθετε κοινό ταμείο, στο οποίο ο κάθε εταίρος κατέβαλλε ορισμένη μηνιαία εισφορά. Έτσι εδημιουργείτο εταιρικό κεφάλαιο, που αυξανόταν και με άλλα ακόμη τακτικά και έκτακτα επιδόματα. Με τα χρήματα αυτά καλύπτονταν τα έξοδα των «τελετών», αλλά μπορούσαν και οι εταίροι να λάβουν διάφορα δάνεια «επί υποθήκη». Ήταν δηλαδή κάτι ανάλογο με τις σημερινές ενώσεις γεωργικών συνεταιρισμών.
Στο βιβλίο «Η Λήμνος» (1982) των Τάσου Καψιδέλη και Σίμου Κομνηνού αναφέρεται ότι κοντά στα ερείπια του λαμπρού ναού του Ηρακλή, θα πρέπει να φανταστούμε και άλλο συγκρότημα κτιριακών εγκαταστάσεων για τη διαμονή των εταίρων κατά την τέλεση των μυστηρίων (οργίων). Η αρχαία αυτή παράδοση συνεχίζεται και σήμερα αλλά με άλλη μορφή. Στην Κώμη τώρα βρίσκεται η χριστιανική εκκλησία της Αγιάς Φωτίδας (Αγία Φωτεινή), δίπλα στο ναό του Ηρακλή. Η Αγιά Φωτίδα θεωρείται γιατρός – προστάτιδα των ματιών. Κάθε 1η Αυγούστου γίνεται εκεί μεγάλο λαϊκό πανηγύρι, που έχει χαρακτήρα ζωοπανήγυρης και συγκεντρώνει πολλούς προσκυνητές από όλη τη Λήμνο. Ετσι με το πέρασμα των αιώνων, από τους Οργεώνες της αρχαίας Κώμης ως το πανηγύρι της Αγιάς Φωτίδας, οι Λήμνιοι θρησκεύονταν, γιατρεύονταν, εμπορεύονταν, γλεντούσαν και «συντύχαιναν» εις κοινωνίαν ανθρώπων θαυμαστή.





Μια επιστολή και ένα ποίημα από την Κρήτη

Διάβασα την εφημερίδα του Συλλόγου Ατσικιωτών Λήμνου. Από το νοτιότερο μέρος της Κρήτης στέρνω τα συγχαρητήριά μου σε όλα τα μέλη του Συλλόγου και ιδιαιτέρως στον Πρόεδρό του. Ένα πράγμα θέλω να πω: Αν κάθε Έλληνας προσπαθήσει να αναβιώσει τα ήθη και τα έθιμα του τόπου του, η Ελλάδα δεν θα σβήσει ποτέ.
«Τα ήθη και τα έθιμα
του χωριού μας αν χαθούνε
θα είναι προσβολή στους Έλληνες
το χώμα που πατούνε».
Σας στέλνω ένα δικό μου ποίημα αφιερωμένο στη Μάνα. Και πάλι συγχαρητήρια στο Σύλλογό σας.

Διονύσης Ζαχαριουδάκης
Μοίρες Ηρακλείου Κρήτης


Στη γιορτή της Μάνας

Την Κυριακή τη δεύτερη του Μάη είν’ η γιορτή σου
σ’ όλη τη γη με σεβασμό τιμάται η μορφή σου.
Μάνα με πόνο μας γεννάς, μ’ αγάπη μας μαθαίνεις
το τι αξίζει στη ζωή να ζεις ή να πεθαίνεις.
Μάνα συμβουλατόρισσα πραγματική ηρωίδα
πλασμένη με τις αρετές αγάπη και ελπίδα.
Μάνα είσαι ακούραστη προστάτης των παιδιών σου
το χάδι σου δίνει στοργή και το χαμόγελό σου.
Μάνα μαθαίνεις γράμματα μ’ ένα δικό σου τρόπο
να βγει το τίμιο ψωμί θέλει μεγάλο κόπο.
Στολίδι σ’ έχουν οι λαοί μάνα καλοσυνάτη
κρύβεις τον πόνο μέσα σου χωρίς να βγάζεις δάκρυ.
Μάνα διαμαντοστόλιστο όνομα εταίριασέ σου
αλλού δεν τσήδωκε ο θεός τις χάρες τις δικές σου.
Μάνα αγάπη και στοργή ελπίδα και γαλήνη
όλα τα δώρα της ζωής η αγκαλιά σου δίνει.
Όσο η Μάνα αγαπά ποτέ δεν αγαπιέται
κι ας είν’ το μόνο όνομα που δεν ξελησμονιέται.










ΠΕΡΑΣΜΕΝΑ ΝΑΙ – ΞΕΧΑΣΜΕΝΑ ΟΧΙ

Γυμναστικές επιδείξεις 1952

Γυμναστικές επιδείξεις του Δημοτικού σχολείου Ατσικής, στο γήπεδο. Μάιος του 1952. Πρώτοι στη σειρά ο Παντελής Αρχοντοβασίλης και ο Όμηρος Γιαννάς. Τη φωτογραφία μας την έδωσε ο Παντελής Αρχοντοβασίλης. Στο πίσω μέρος είχε σημειώσει σε άψογο στυλ Μποστ:
«Κάναμε τις γυμναστικές
στις 20 Μαϊου
επήραμε τα εύγε μας
εν όλου του χωρίου».


Πρόσκοποι Ατσικής


Εις χρόνον απροσδιόριστον. Από αριστερά: Χαράλαμπος Μανωλούκος, Νίκος Χατζόγλου, Βαγγέλης Μουστάκας, Γρηγόρης Βλάχος, Παναγιώτης Καρατζάς. Ο μικρός είναι ο Μίμης του Κωστή του κουρέα (Γεωργουδάκης). Την φωτογραφία μας την έδωσε ο Χαράλαμπος Μανωλούκος.


Στην πλατεία


Μπροστά στο καφενείο του συχωρεμένου Παντελή Βαγιάκου (τώρα σουπερμάρκετ Μαρίας Κάργατζη). Έτος 1952. Στην τζαμαρία η αφίσα της κινηματογραφικής ταινίας «Ο άνθρωπος που γύρισε από τον πόνο» και πιο πάνω αυτοκόλλητο διαφημιστικό της μπύρας «ΦΙΞ». Από αριστερά ποζάρουν:Γιώργος Γαροφάλλου, Κώστας Πατρίκης, Απόστολος Φρεμεντίδης. Τη φωτογραφία μας την έδωσε ο Δημήτρης Αχιλαδέλλης (γαμπρός του Γ. Γαροφάλλου).


Οι δυο φίλοι


Δεκατετράχρονα παιδιά. Καλοκαιράκι του 69. Ο Δημοστής Τσελεπής με τα κοντά παντελόνια και ο μετά από λίγα χρόνια αδικοχαμένος σε ναυάγιο Βασίλης Τραγάρας, το αδερφάκι μου. Στις 19 Ιουλίου του 1979. Πέρασαν ήδη 23 χρόνια.
«Απάνου στο γιατάκι σου φίδι νωθρό κοιμάται
και φέρνει βόλτες ψάχνοντας τα ρούχα σου η μαϊμού
εκτός από τη μάνα σου κανείς δε σε θυμάται
σε τούτο το τρομακτικό ταξίδι του χαμού».


Οι δυο φίλες


Απογευματάκι, βόλτα στα χωράφια, κουβεντούλα, από τα δυο κοριτσόπουλα, φίλες. Η Αρετή Καφετζή με τα αρνάκια στην αγκαλιά και η Δέσποινα Κατσώνη.


Ενθύμιον Ηρακλέους


«Ο Ηρακλής μετά του Παλλημνιακού Κάστρου, προ της ενάρξεως του αγώνος. Ατσική 23/ 4/ 55».Όρθιοι από αριστερά: Σάββας Κριαρής, Γαρόφαλλος Χλαχλάς, παίχτης Παλλημνιακού, Ιωάννης Βλάχος, παίχτης Παλλημνιακού, Μιχάλης Κριαρής, Σπύρος Πεπές, Αντώνης Γεωργουδάκης, παίχτης Παλλημνιακού, Γιώργος Αρχοντίδης, Αντώνης Ανδριώτης, Κώστας Παπαδάκης (Παλλημνιακού), Παπάμαλης (με πολιτικά), Γιάννης Κρόμδος, Κώστας Αχιλαδέλλης, Δημήτρης Ντόντος, Νίκος Κοτσιναδέλλης. Καθιστοί: Παράγων Παλλημνιακού, Λελές παίχτης Παλλημνιακού, Μόσχος Λαγηνάς, παίχτης Παλλημνιακού, Στέλιος Βλώταρος, Στράτος Παπάμαλης, Τσινόπουλος, Αργύρης Αποστόλου, Παναγιώτης Καρασταμάτης, Γιώργος Ντινενής.


Πρωτομαγιά


Πικνίκ στην εξοχή. Από αριστερά: Σωτηρία Άγγελος και Ελισάβετ Συκιώτη, Ελισάβετ και Νικόλας Αρχοντίδης, όρθια η Αγγελικώ Ντινενή, Μαρία Πατρίκη, ο μικρός είναι ο Γιώργος Κριαρής, Σούλα Λούγκλου, Μαρία Λούγκλου, Χρήστος Ελιάς, Πίπης Συκιώτης. Τη φωτογραφία μας την έδωσε ο Βασίλης Λούγκλος.


Διασκέδαση στην πλατεία


Από αριστερά Γιώργος Γαροφάλλου, Νίκος Κιουρανάκης, ο μικρός είναι ο Τάκης Κιουρανάκης, Κωστούλα Κιουρανάκη, Παναγιώτης Κιουρανάκης (μπεσαλής), Ντίνος Ανδριώτης. Τη φωτογραφία μας την έδωσε ο Τάκης Κιουρανάκης.


Ο Ρήγας


Ο αείμνηστος Ρήγας Γραγράς με τους μαθητές του, στο Α' Δημοτικό Σχολείο Μύρινας. Τη φωτογραφία μας την έστειλε η σύζυγός του κυρία Λ. Γραγρά.








Ατσκιώτκιες συτχιές

* Έναι μόνε για τσ’ βαλάνες με το μούστο = Είναι μόνο για να τρώει μακαρόνια ζυμωτά με πετιμέζι.
Για άνθρωπο που δεν του έχει κανείς και μεγάλη εκτίμηση για τις ικανότητές του. Παρεμφερής έκφραση είναι η «έναι μόνε για τα μουστοκούλ’κα», και «έναι μόνε για τσ’ βαλάνες τσ’ τσίτσαρες».
* Βαμένο = Υβριστική αναφορά στο στόμα κάποιου, που μάλλον δεν εννοεί το «χρωματισμένο» στόμα, αλλά το «βουβαμένο» στόμα. (Γραμματικώς, συγκοπή). «Βούλωσε μπλια το βαμένο σ’».
«Κειο το βαμένο τ’ δε γελά ποτέ».
* Θέλ’ σούγλωμα με το ζντράβελ’ και νά’ ναι και πυρωμένο (ζντράβλι). Σίδερο με ξύλινη λαβή για να ανακατεύουν τα κάρβουνα. Για πολύ αργούς, για ανθρώπους που δεν φημίζονται για τη μεγάλη τους εξυπνάδα.
* Γλιάρκο λουλούδ = Το λουλούδι που αναπτύσσεται γρήγορα. «Τούτο το λουλούδ μαθέ έναι πολύ γλιάρκο, θα πάρω ένα παρτσαδέλ’ να φυτέψω κι εγώ».
* Η μια με τν άλλ’ = Μέσος όρος. «Άμα ντ βάλ’ς η μια με τν άλλ’ πόσο σήρτε η κάθα κατσίκα».
* Έναι καντήλα= Είναι ολοκάθαρο. Αναφέρεται σε υγρό, όπως λάδι, κρασί, νερό, ούρα, κλπ. «Μαθέ τα κάτουρα μ’ εμένα ήνταν καντήλα, τώρα γινήκαν σα γκονιάκ».
* Ήρτε και ξεροξύνταν= Ήταν σε δύσκολη θέση, σε αμηχανία. Όταν κάποιος έχει κάνει ένα λάθος και προσπαθεί να δείξει με την στάση του ότι το αναγνωρίζει. «Εγώ τς τά’λεγα αλλά κειος που. Μόνε μ’ ήρτε τν επαύριγιο και με ξεροξύνταν».
* Κρέμασε η ουρά τ’= Έμεινε πίσω, π.χ. στη δουλειά. “Άντε θέρζε θέρζε δε βλέπ’ς που κρέμασε η ουρά σ’;” Παρόμοιας σημασίας και η φράση: “Κρεμάσαν τ’ αρχίδια τ’” . Επίσης σημαίνει ότι κάποιος γέρασε. “Ο Δημητρός; Πάγ’ αυτός κρέμασε η ουρά τ’”.
* Π’ να τον γκόψ’ η παίδα = Που να τον κόψει η παίδα. Ψιλοκατάρα, για κάποιον που τον δικαιολογούν ότι ό,τι κι αν έκαμε δεν πειράζει αφού ουσιαστικά είναι παιδί ακόμα. Η παίδα είναι μάλλον φανταστική ανύπαρκτη αρρώστεια. «Παιδί, ναι παιδί, π’ να τον γκόψ’ η παίδα».
* Παρλεί τ’ στρουμπδέλα= Χτυπά τη σβούρα ελαφρά καθώς γυρίζει, για να ενισχύσει την περιστροφή της ώστε να αργήσει να σταματήσει. Το λένε ειρωνικά για μεγάλους που δεν έχουν δουλειά, ή που ασχολούνται με ανάξια λόγου πράγματα. «Ο Γιάνν’ς, τι λογιά μαθέ, πολύ καματερός, παρλεί τ’ στρουμπδέλα».
* Γέμσε το στάρ’ ασπορδίλια = Φύτρωσαν πολλά ασπορδίλια (αγριόχορτα), μέσα στο σιτάρι, δηλαδή εισέφρυσαν πολλοί ανεπιθύμητοι στην παρέα. «Ώρα για φευγιό. Γέμσε το στάρ’ ασπορδίλια».










ΑΤΣΙΚΗΣ ΕΙΚΟΝΕΣ

Η παλιά βάρκα


Χαίρε κεχαριτωμένη, χιλιομπαλωμένη, για πάντα αραγμένη. Στο κατανυκτικό απάγκειο σου, η δέησή σου για τον καινούργιο, πλην χαλασμένο κόσμο, μάλλον δεν πιάνει τόπο. Ξαπλωμένη στο υγρό ασκηταριό σου ανταλλάσσεις ασπασμούς με το πέλαγο που μετρά τα δάκρυά σου. Αγαλίαση των οφθαλμών μας, ο θεός των μικρών πραγμάτων ας σε προστατεύει.


Η βρύση της Ατσικής


«Η Ατσική τω 1911 ιδίαις δαπάναις ήγειρεν». Κοντά ένας αιώνας. Λευκή και μαρμαρένια, δροσερή και όμορφη, αρχοντική μα καταδεχτική. Βωμός χθόνιος, θεού βουλή. Ιδίαις δαπάναις και ιδίοις κόποις. Γιατί έτσι έχει χάρη, γιατί έτσι έχει γούστο. Παλιά έφτιαχναν, τώρα απαιτούν. Γιατί δεν έχουν μάθει οι δύστυχοι ότι το απαιτώ σχεδόν δεν διαφέρει από το επαιτώ. Όμως αυτό οι παλιοί το ήξεραν.


Εγκαρτέρηση και σοφία


Διαλεχτή και Κατερίνα Τσαπτσαλή.
Όταν ο φθοροποιός χρόνος προσθέτει ομορφιά. Όταν οι κούκλες των κομμωτηρίων ωχριούν μπροστά σ’ αυτά τα βλέμματα, μπροστά στο μεγαλείο του πραγματικά ανθρώπινου προσώπου. Όταν η αχλύς του επερχόμενου χειμώνος αντί να επισκιάζει, αναδεικνύει. Ψυχές καθαρές, καρδιές αναρχικές, νόες σοφοί, γυναίκες της Λήμνου μας της παλιάς, που φεύγει. Δυστυχώς.


Το παλιό σαμάρι


Στραπατσαρισμένο μα με όλα τα ξιρτολόγια του αρματωμένο. Με το μουσαμά του, τα σκαρβέλια του, τις καθιστές του, τις πλευρές του, τα πισνάρια του, το φόρτωμά του. Όχι κανένα λουστραρισμένο βιομηχανικό από αυτά που κρέμονται στους τοίχους των λεγόμενων «λαογραφικών μουσείων» τρομάρα τους κι από κάτω τα ανθρώπινα ξόανα να χάσκουν. Γέρικο μα πραγματικό, εν ενεργεία. Κάθεται στον ήσκιο του δέντρου μόνο του και γράφει στα αποτέτοια του τη γνώμη των σύγχρονων κοστουμαρισμένων Νεάτερνταλ.


Μυλόπετρες


Αυτές άλεθαν το σιτάρι το Λημνιό και μας τάιζαν με εκείνο το μαύρο θεσπέσιο ψωμί, που τότε δεν μας άρεσε και τόσο. Θέλαμε το άσπρο, το χάσκο, τη φούσκα. Μέχρι που τσατίστηκαν κι αυτές και μας παράτησαν. Τώρα τρέχουμε να το βρούμε εκείνο το ψωμί στα περίχωρα της Αθήνας, αλλά ψωμί τέτοιο δεν είναι. Κι αυτές εκεί, όρθιες με τα ανοιχτά μάτια τους να βλέπουν την κατάντια μας. Και την αγνωμοσύνη μας. Ερινύες αλύπητες, μας φωνάζουν το σιωπηλό «άει σιχτίρ» τους. Και καλά μας κάνουν.


Συκιά αγκαλιά


Βλέπετε κανένα κορμό; Μήπως κλαδιά; Βλέπετε την τυπική μορφή ενός δέντρου; Μα αυτή είναι συκιά στοιχειό, συκιά αγκαλιά, συκιά μάνα, που άπλωσε σ’όλο το χωράφι, κι αν ήταν βολετό θα άπλωνε σ’ όλο τον κόσμο, να προσφέρει τα Λημνιά τα σύκα σε κάθε στρατοκόπο, σε κάθε πεινασμένο, σε κάθε αναγκεμένο. Αυτά τα σύκα που μόνο οι συκιές της Λήμνου ξέρουν να φτιάχνουν.
«Δώρα ακριβά της Αιθερίας
στον Αιώνα
ξεχασμένα για πάντα στη Λήμνο
Αιμώνια σύκα
μελένια δροσάτα μυρωδικά
παιδιά πλούσια φτωχών γονιών
σύκα σοφά, αγαπητικά, δωρητικά
σύκα λιμπιστικά και υπερήδιστα
σύκα παιδιά των Αττικών
σύκα Ατσικιώτικα, σύκα Κασπακινά, σύκα Λημνιά
σύκα του Δευκαλίωνα
του Φιλοκτήτη
της Μαρούλας….».


Ανθισμένη αγριαχλαδιά


Μέσα στο ρυάκι. Νύφη τσιγγάνα, νύφη άγρια αμαζόνα, φλόγα χιονάτη. Με την περήφανη ξυπολυσιά σου, παρουσιάζεις τη λευκότητά σου, όπλα στον πράσινο κάμπο σου, όπως κι όποτε θέλεις εσύ. Κόσμημα του οράν, αγύρευτη κι αχρείαστη, αγύρευτη αχρείαστη να παραμείνεις πάντα, από τους λωτοφάγους, του νησιού των λωτοφάγων, της χώρας των λωτοφάγων, του κόσμου των λωτοφάγων.


Ο Μπιλ


Βασίλης Μουστάκας.
Γεια σου Μπιλ, μάγκα και ντερμπεντέρη. Η πλήμμη των συναισθημάτων ξεχειλίζει απ’ την φωτογραφία. Εδώ είναι η πλατεία μας και οι άνθρωποί της. Εδώ είναι η πλατεία μας και η ευλογία της. Εδώ είναι η πλατεία μας και η ανθοφορία των αισθήσεων. Γεια σου Μπιλ, γεια σου Ατσική, γεια σου πλατεία Ατσικιώτικια.


Ο Χρήστος


Χρήστος Λαγηνάς.
«Η καλοσύνη σε ένα πρόσωπο». Ετσι θα ονόμαζε κανείς αυτή τη φωτογραφία. Μορφή αρχέγονη, φυσική, ανθρώπινη. Χαμόγελο ανεπιτήδευτο, με την αιώνια αλάνθαστη διαδικασία του και την αιώνια αποτελεσματικότητά του. Λημνιά χαμόγελα, ηλιοτρόπια καλοκαιρινά, δοξολογίες στην ύπαρξη.








ΣΒΕΡΔΙΑΝΑ

Ήνταν δρόγκιμα

Γράφει ο Γιάννης Κωμάκης

Όπως και κάθε μέρα έτσ κι ένα προυϊ ου Μπαρμπαγιώργης ου κιαχαγιάς σκώθκιεν, άρμεξεν τα πρόβατα, έπξεν του γάλα, έβγαλεν του φραξίδ απ του μπόντλα και βγήκαν τα πρόβατα όξω. Πήγε ύστερα σντ κανιά, πήρε μια σκίζα ψωμί, πήρε κι ένα κουμάτ σαλαμούρα, πήρε κι του ραβδέλιτ και πήγε με τα πρόβατα. Τα βόσκ’σεν και του σταλό τα στάλ’σεν κατ απ τ σκια. Πήγε πας τ μάντρα, έκαμε το γάλα, έφαγε τα σμάνουρα, δόκιεν κι του τσίρου στου χοιρόλομου κι ξάπλουσε στου σκλι για να ξικουραστεί κουμάτ κι να τουν παρ κι κάνα χερ.

Βρύση στα Σβέρδια (Φωτ. Στράτος Ροσβάνης)
Όμως πριν ερτ ο ξεσταλός κειάνα τα ρμάδια ξισταλίσαν μουναχά τς γιατί ήνταν δρόγκιμα κι δεν έκαμνε ζέστα.

Ήνταν δρόγκιμα.
Άκσιν ου Μπαρμπαγιώργης τα κδούνια κι σκώθκιεν απάν κι τάδεν που βόσκαν. Δεν είχε τι άλλο να καμ, τα πήρε και κειος κι έκαμε σα κατ. Ο μήνας ήνταν άξτος, δεν είχε ζημιές να καμ, μόνε κατ τρικουκιές είχε σπαρμένα φασούλια, πήγε κι κάτσεν κατ δικεί. Μες του κοπάδ είχε και κατ παλιές,
δυο όμως ξιχουρίζαν, η μια ήνταν περτκάτ κεραυλή κι γη άλλ’ μαυρουψέλα, οι καμένες δεν είχαν δόντια να βουσκίσνε, γιατί ήνταν σνουμήλ’κιες μι τ μανάκα μ κι γυρεύαν χλουρασά. Πού τς έχανες πού τς εύρισκες κας τα φασούλια. Για να μη κάθεται σκουλαστκός, ο Μπαρμπαγιώργης έκουψε βούρλα κι έφκιανε τυρβόλια. Δεκεί που έμπλεκε τα τυρβόλια, να κι ο Ν’κόλας. Είχε κι κειος καρσί δικεί μια μαντρούδα, είχεν πιντέξ προυβατούδια, κανεδυό καραρζμέν’ κι καμιά δεκαριά ορνιθέλες, πρόσφολα όμως δεν έπαιρνε γιατί τς τα τρώγαν οι κουρούνες.
Κάτσιν κι τα λέγαν. Δε πέρασεν πουλλή ώρα κι πας τ μντρα τ Ν΄κόλα ξιμύτ’σεν η γ’ναίκα τ μι μια όρνιθα στν αγκαλιά τς. Σα δε μάζευε πρόσφολα, κατέβαινε κάθε προυϊ, προσφόλαν τς όρνιθες, κι όποια του είχεν του αυγό τν έπαιρνεν στου χουριό, γένναν, κι τ απόγιμα ντ κατέβαζε στ μάντρα. Σα τν είδεν ου Ν’κόλας σκώθκιεν να φύγ’. Τότε τον λέγ’ ου Μπαρμπαγιώργης, έλα του βραδ απ του σπιτ να πγιούμε κανά ρακί, ιντάξ λέγ’ ου Ν’κόλας. Πήγεν κατ στ μάντρα ου Ν’κόλας έκαμε κατ κτσουδούλια, κι σαν τιλειώσαν τουν λέγ’ η γ’ναίκατ Νικουλή θα φύγου κι του βραδ να μην αργήσεις να ερτς θα μπαντέχου να φάμε. Καλά λέγ’ ου Ν’κόλας. Ου Μπαρμπαγιώργης μάζεψε γιαβάς γιαβάς τα πρόβατα, πήγεν τα πότ’σεν κι ύστερα στ μάντρα. Έκαμε κι οτ άλλες δλειες είχεν κι ύστερα τφεκ’ για το χουργιό. Σμούχρα σμούχρα έφγιεν κι Ν’κόλας κι πήγεν στ Μπαρμπαγιώργη του σπιτ, ότ είχεν πάγ’ κι κειος. Η κυρα Φτερπ, ώρα τς καλή, η γ’ναίκα τ Μπαρμπαγιώργη τς κέρασεν ένα ρακί. Το ένα γίνκιε δγιο τα δγιο τρίγια. Ήρτε η ώρα να φάνε κι η κυρά Φτερπ ετοίμαζε του τραπέζ. Τότες σαν ήνταν κι κουμάτ σκατουπιρήφανουςμ ο Ν’κόλας, σκώθκιεν να φύγ’. «Κάτσε μαθέ Ν’κόλα να φάμε που έχουμ κι τγαν’τές ζμαρίδες» τουν λέγ’ η κυρα Φτερπ. «Θα φύγου, γιατί ζμαρίδες έχουμ κι μεις στου σπιτ κι θα μπαντέχ’ η γ’ναίκα μ» λέγ’ ου Ν’κόλας.

Ζμαρίδες έχουμ κι μεις στο σπιτ.
Το σκέφτνταν όμως να κατς, ώσοπ απ όξω ακούσκιε μια φωνή: «Κυρά Φτερπ, κυρά Φτερπ» «Ου Ου» απλογήθκιεν η κυρά Φτερπ από μέσα. «Μέσα έναι ο Ν’κολής;» «Μέσα έναι, μέσα». Άν’ξε η πόρτα, μπήκε η γ’ναίκα τ’ Ν’κόλα και τον λέγ’: «Άντε μαρέ λωλέ, σήκω, σε μπαντέχω τόσεν’ ώρα κι θα κρυγιώσνε οι φασούλες".

Θα κρυγιώσνε οι φασούλες.
Ο Σβερδιανός






ΤΩΝ ΑΠΟΓΕΝΟΜΕΝΩΝ…..

«Όσο δε ζεις να μ’ αγαπάς
γιατί νέα σου δεν έχω
κι αλλοίμονο αν δε δώσει σημεία ζωής
το παράλογο»
Κική Δημουλά


Πιπίτσα Παντελαρούδη
Εφυγε νεότατη η γλυκειά Πιπίτσα. Ήταν καθηγήτρια Αγγλικών. Έφυγε από τον θνητό αυτό κόσμο, χωρίς να το καταλάβουμε. «Μόνος θεών γαρ θάνατος ου δώρων ερά». Η Ατσική έχασε την καλύτερη κοπέλα της. Ηταν άνθρωπος ντόμπρος, με χιούμορ, αλλά το κυριότερο γνώρισμά της ήταν η καλοσύνη της. Εκείνο το χαμόγελό της, η περιπαικτική της διάθεση!! Πάνε. Μέχρι πέρυσι ερχόταν στις εκδηλώσεις του Συλλόγου. Πού να τόξερα ότι θα είχα τον κλήρο να μιλήσω έστω και μέσα από την εφημερίδα για το θάνατό της. Νάσαι καλά εκεί που πας Πιπίτσα. Να χαίρεις εις τον αιώνα τον άπαντα. Λάμπρυνες τη ζωή σου με το ανεπίληπτο ήθος σου. Ο ανοικτίρμων και σκληρός χρόνος δε θα αμαυρώσει ούτε θα εξαφανίσει τα ίχνη της διαβάσεώς σου από αυτόν τον κόσμο. Ήσουν εκλεκτή και σκοπό της ζωής σου είχες τη διακονία του καλού και αγαθού. Γι αυτό θα έχεις το προνόμιο της αϊδίου φήμης και μνήμης. Τα λόγια μου είναι φτωχά, σύντομα και ασύμμετρα προς την ακτινοβολία σου. Το στήθος μου όμως είναι γεμάτο ανθρώπινα συναισθήματα. «Γαίαν έχοις ελαφράν». Συλλυπητήρια στο σύζυγό της, το παιδί της, τις αδελφές της, τους συγγενείς της.

Σπύρος Παχνέλας
Μας άφησε ο καλοσυνάτος, μειλίχιος, καλόκαρδος αυτός άνθρωπος. Ενας ήσυχος, διακριτικός, συγχωριανός, που δεν είχε διαφορές με κανένα, αλλά από όλους εισέπραττε την αγάπη και την αναγνώριση. Τα τελευταία καλοκαίρια καθόταν αμίλητος στην πλατεία, με έντονα τα σημάδια του φθοροποιού χρόνου επάνω του. Ίσως καταλάβαινε και ο ίδιος το επερχόμενο τέλος βλέποντας τη νύχτα που κάλυπτε τα χρώματα του δειλινού. Το πρόσκαιρο ταξίδι του μέσα στη ματαιότητα των εγκοσμίων ήταν ένα ταξίδι αγώνων σκληρών για την επιβίωση, όπως και των περισσότερων γονιών της γενιάς μας, ένα ταξίδι όμως γεμάτο αξιοπρέπεια. Ώρα σου καλή μπάρμπα Σπύρο. Εκεί πια όλοι εσείς της ηλικίας σου ή εκεί κοντά, θα έχετε κάνει ολόκληρη αποικία. Παρέα θα κάνετε καλή. Πάντοτε εσείς οι παλιοί είσαστε καλοί στις παρέες, εν αντιθέσει με μας τους νεότερους. Στη γυναίκα του, τα παιδιά του
και τα εγγόνια του θερμά συλλυπητήρια.

Δέσποινα Ζωνάρα
Η καλή και πληθωρική αυτή γυναίκα έχει σημαδέψει ανεξίτηλα τα παιδικά μου χρόνια. Ήταν η γειτόνισσα, η «Ζνάραινα». Πρώτη στα καλαμπούρια, πρώτη στο ξεμέτρημα του φλυτζανιού, πρώτη στη φιλοξενία, πρώτη στα παραμύθια και στις λογιών λογιών ιστορίες, πρώτη μαγείρισσα. Ήταν η καλύτερη η τυπικότερη Λημνιά νοικοκυρά, αυτό που θα έλεγε κάποιος αντιπροσωπευτικό δείγμα. Πάντα από τότε που την γνώρισα σαν παιδάκι, ήταν….άρρωστη. Ίσως αυτό ήταν μια εσωτερική της ανάγκη για στοργή και αγάπη, που όμως την είχε αφειδώλευτη και από τον συχωρεμένο τον άντρα της το Γαρόφαλλο και από τα πολύ καλά παιδιά της. Την είχα δει πριν μερικά χρόνια για τελευταία φορά. Πάλι παραπονιόταν πως ήταν άρρωστη. Είχα την πεποίθηση ότι δεν θα πέθαινε ποτέ. Όμως αυτή η ώρα έρχεται για όλους. Πέθανε στη Νότιο Αφρική. ‘Ωρα καλή κυρά Δέσποινα. Εκτός κι αν κι αυτό είναι κανένα από τα κόλπα σου. Αν είναι κόλπο, η κυρά Αρετή σε περιμένει για ξεμέτρημα. Στα παιδιά της και τα εγγόνια της θερμά συλλυπητήρια.

Ελένη Μπράϊμου
Δεν την ήξερα καλά. Ήταν όπως λένε ένας χρυσός άνθρωπος, μια ήσυχη φλογίτσα που σιγόκαιγε σαν ένα καντηλάκι. Ένας άνθρωπος που δεν απαιτούσε τίποτα για τον εαυτό του και ήταν μόνο της προσφοράς. Ας είναι ελαφρό το χώμα της Ατσικής που σε σκεπάζει κυρά Ελένη. Συλλυπητήρια θερμά στους δικούς της.

Παρασκευάς Κωμάκης

Ο Παρασκευάς Κωμάκης
Δεν τον γνώριζα. Ήταν πρώτος θείος του Γιάννη Κωμάκη που γράφει στην εφημερίδα μας «Τα Σβερδιανά». Τα εγγόνια του, Αλέξανδρος και Εβελίνα που είναι μικρά παιδάκια, του αφιερώνουν από ένα κείμενό τους. Εμείς εκφράζουμε τα θερμά μας συλλυπητήρια στην οικογένειά του.

Το όνομά μου είναι Αλέξανδρος Κωμάκης. Ο παπούς μου λεγόταν Παρασκευάς Κωμάκης και ήταν από το χωριό Σαρδές της Λήμνου. Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου άκουγα τον παπού μου γι’ αυτό το μεγάλο ακριτικό νησί του Αιγαίου. Μου μίλαγε για τις φυσικές ομορφιές, τις πανέμορφες ακρογιαλιές, μα πιο πολύ για τους θαυμάσιους κατοίκους του, για την ευγένεια και τη φιλοξενία τους. Και ήμουνα σίγουρος ότι έλεγε την αλήθεια, γιατί έτσι ακριβώς ήταν και εκείνος. Ευγενικός και φιλόξενος. Όμως πριν από λίγο καιρό ο παπούς μου έφυγε από κοντά μας. Ετσι τώρα πια εγώ δεν έχω κανένα να μου μιλά γι αυτό το νησί, τη Λήμνο. Υποσχέθηκα λοιπόν κρυφά στον παπού μου, εκεί που είναι πια, πως γρήγορα θα πάω να επισκεφθώ από κοντά την αγαπημένη του πατρίδα.
Να είσαι σίγουρος παπού.
Αλέξανδρος Κωμάκης

Καλοκαιρινό όνειρο

Όνειρο είναι κάτι
που φαντάζεσαι εσύ
και το έχεις στο μυαλό σου
στην καρδιά και στην ψυχή

Ένα όνειρο είναι τούτο
μια γοργόνα σιωπηρή
απ’ τη θάλασσα να βγαίνει
και να μπαίνει στην αυγή

Το ροζ εκείνο χώρισμα
τη μαγεύει πιο πολύ
είν’ αερινός μανδύας
είναι φλόγα βιολετί

Μα η θάλασσα ζηλεύει
και την παίρνει πάλι αυτή
και το όνειρο τελειώνει
πάλι μέσα στη σιωπή.

Εβελίνα Κωμάκη







Πήραν την Πόλη, πήραν την…



Γράφει η Μαρία Λαμπαδαρίδου - Πόθου

Κάθε χρόνο, τούτες οι μέρες του ανθισμένου Μάη φέρνουν στο νου μου εκείνες τις άλλες, τις σταυρικές, όπως τις έζησα τέσσερα χρόνια, γράφοντας το μυθιστόρημά μου «Πήραν την Πόλη, πήραν την». Λεπτό προς λεπτό εδώ, στο δωμάτιο του εφήμερου χρόνου μου, και λεπτό προς λεπτό εκεί, στη σπαρασσόμενη Βασιλεύουσα και στο βασανισμένο λαό της που μαζί με το μαρτυρικό αυτοκράτορα βρέθηκαν παγιδευμένοι στο αδιάφορο πλήρωμα του χρόνου.
Όσο περνάνε τα χρόνια τόσο διαπιστώνω πόσο βαθιά με σημάδεψε η περιπέτεια εκείνου του μυθιστορήματος που ήταν κατάθεση της ψυχής μου. Οι παλιές προφητείες και τα παράξενα σημεία που προμηνούσαν το χαμό της Βασιλεύουσας και που επαληθεύτηκαν όλα, ήταν για μένα μια πηγή ερωτημάτων για το ποια είναι η μοίρα μας σε τούτουν τον εφήμερο κόσμο. Τόσο διορισμένος ήταν ο χαμός της από χίλια χρόνια πριν, όταν ο προφήτης του Μεγάλου Κωνσταντίνου είπε « η Πόλη δε θα πέσει παρά μόνον όταν αυτοκράτορας θα είναι και πάλι Κωνσταντίνος, γιος της Ελένης». Και η άλλη προφητεία που έλεγε πως «η Πόλη δε θα πέσει παρά μόνον όταν η σελήνη καίτοι γεμάτη φανεί λειψή στο δίσκο της». Και η σελήνη, πανσέληνος, στις 24 Μαϊου, ημέρα Πέμπτη, χάθηκε. Και τρόμος γέμισε τις ψυχές των ανθρώπων που γνώριζαν την προφητεία. Κι άλλα, κι άλλα σημάδια, που μ’ ενδιέφεραν να τα βρω και να δέσω, με αυτά, τα γεγονότα της ιστορίας, για να μπορέσω να δώσω το ανεξήγητο και το υπερφυσικό, έτσι όπως υπάρχει απαρασάλευτο κάτω από τις μέρες μας.
Σήμερα βλέπω τις σελίδες μου εκείνες και σκέφτομαι πως δε θα μπορούσα ποτέ να τις γράψω αν δε συμμετείχα η ίδια με την ψυχή και με το πνεύμα, στις συγκλονιστικές εκείνες στιγμές.

«Δευτέρα, 28 Μαϊου
Η τελευταία λιτανεία στα τείχη

Σαν κρύσταλλο θαμπό το πρωινό εκείνο, το τελευταίο της Βασιλεύουσας. Αρώματα των κήπων και υγρές πνοές του Βοσπόρου και θαλασσοπούλια στους τρούλους της. Γλυκά, σαν επίδεσμοι ετύλιγαν τα πληγωμένα μέλη της οι αιωρούμενες δέσμες της πρωινής καταχνιάς να μην ακούγεται το ψυχορράγημά της. Το άλλο ξημέρωμα θα την έβρισκε σκοτωμένη ανάμεσα στα λουλούδια της, σπαραγμένη σαν άνοιξη επάνω στο σταυρό της.

Προχωρώ κι εγώ ανάμεσα στο πλήθος που θρηνεί, στην πάνδημη λιτανεία της Πόλης, όπου άρχοντες και λαός και στρατιώτες ενωμένοι δέονται με δάκρυα στα μάτια, Κύριε ελέησον, σκύμνοι ωρυόμενοι του αρπάσαι οι εχθροί μου, Κύριε ελέησον…»
Είναι τα λόγια του νεαρού πολεμιστή από τον Άγιο Αλέξανδρο της Λήμνου, του Πορφύριου, του σημαδεμένου με τον κύκλο της ώχρας στο μέτωπο που έφεγγε και μάτωνε σαν προφητεία, εκείνου του παράφορου σπαθάριου με τις υπερφυσικές δυνάμεις, που έζησε τα γεγονότα πλάι στον αυτοκράτορα και τα αφηγείται στο μυθιστόρημα. Τον είχε γνωρίσει τον Αύγουστο του 1442, όταν ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, δεσπότης τότε του Μυστρά, παγιδεύτηκε στο κάστρο του Κότζινου, στη Λήμνο, και εκεί, σε μια σκληρή πολιορκία έχασε τη γυναίκα του, Αικατερίνη. Η γνωριμία εκείνη ήταν το δικό μου «σημάδι». Είχα ανάγκη να βάλω τη Λήμνο μέσα στο μυθιστόρημα για να μπορώ να δραπετεύω από τα οδυνηρά ιστορικά γεγονότα και να ξεκουράζω τη σκέψη μου στα χρυσαφένια τοπία της.
Όταν ο Μωάμεθ επισκέφτηκε το Ιερό Παλάτιο, την πρώτη μέρα που μπήκε κατακτητής, απάγγειλε το στίχο του Πέρσου ποιητή «Η αράχνη υφαίνει τον ιστό της και η κουκουβάγια κρώζει στους πύργους του Αφραστάβ».
Αυτή ήταν η μοίρα της δόξας του Βυζαντίου.
Όμως θα πω και το λόγο που είπε ο ήρωάς μου όταν αποχαιρετούσε τη Βασιλεύουσα σπαραγμένη πια, τουρκοπατημένη, «θα σε κάνω δική μου όχι με το αίμα της μάχαιρας, αλλά με το αίμα του μυστηρίου». Ήταν αυτό που κυλούσε σταγόνα σταγόνα από το σημάδι που είχε στο μέτωπό του. Και σήμερα που από την απόσταση του χρόνου βλέπω το λόγο εκείνο, λέω, η Βασιλεύουσα δεν πέθανε ποτέ, κι ούτε η Αγιά Σοφιά, έγιναν σύμβολο στη συνείδηση του νεότερου ελληνισμού, σύμβολο της οικουμένης. Σ’ένα άλλο επίπεδο. Στα μαγικά παλάτια του θρύλου.





ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΟΤΙ;

*** Το όνομά του το νησί Αη Στράτης το έλαβε από τον όσιο Ευστράτιο το θαυματουργό, ο οποίος διωκόμενος κατά τα χρόνια της εικονομαχίας, ταξιδεύοντας και μη αντέχοντας άλλο τη ναυτία, διέκοψε το ταξίδι του και αποβιβάστηκε στο νησί. Μοναδικοί κάτοικοί του ήσαν ένας βοσκός και ο γιος του. Βρήκε καταφύγιο σε μια σπηλιά που και σήμερα ονομάζεται «Αη Στρατιού». Η πρόσβαση στο εσωτερικό της είναι δύσκολη αν όχι αδύνατη μετά τους σεισμούς του 67.



*** Η Στήλη των Καμινίων αποτελεί το πρώτο γραπτό κείμενο που βρέθηκε της πελασγικής περιόδου της Λήμνου. Βρέθηκε εντοιχισμένη στην εκκλησία του Αγίου Αλεξάνδρου στα Καμίνια το 1886 και δημοσιεύθηκε το ίδιο έτος στο Δελτίο της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής Αθηνών. Μετά 15 χρόνια βρέθηκε στη Αίγυπτο από όπου την αγόρασαν οι Αργύρης Μοσχίδης και Βασίλειος Αποστολίδης.

Η Στήλη είναι ορθογώνια από κίτρινο πωρόλιθο με διαστάσεις 0.95 x 0.40 x 0.14 μέτρα και πάνω της είναι χαραγμένο το κεφάλι ενός πολεμιστή που κρατάει υψωμένη λόγχη. Τριγύρω της είναι χαραγμένες "βουστροφηδόν" δύο επιγραφές. Είναι γραμμένη στο ελληνικό αλφάβητο και σε γλώσσα πρωτοελληνική, δηλαδή προγονική μορφή της αρχαίας ελληνικής, που ήταν η γλώσσα των Τυρρηνών Πελασγών, όπως ονομαζόταν οι τότε κάτοικοι της Λήμνου. O Ι. Θωμόπουλος στο βιβλίο "Πελασγικά" χρονολογεί την πρώτη επιγραφή πριν το 510 π.Χ. οπότε συνέβη η Αθηναϊκή κατάκτηση της Λήμνου, ενώ τη δεύτερη την τοποθετεί χρονικά μετά το 510 π.Χ.


*** Το παλιό πολεμικό πλοίο «ΛΗΜΝΟΣ» που αγοράστηκε το τον Ιούλιο του 1914 από τις ΗΠΑ, λεγόταν «Mississipi». Το βούλιαξαν γερμανικά βομβαρδιστικά στο λιμάνι της Σαλαμίνας τον Απρίλιο του 1941.



*** Ως «μάχη της Λήμνου» ή "ναυμαχία του Άθω" ή "ναυμαχία του Αγίου Όρους" ονομάζεται μια ναυμαχία που έγινε μεταξύ Τουρκικού και Ρωσσικού στόλου έξω από τη Λήμνο, στις 19 Ιουνίου του 1807. Ο Ρωσσικός στόλος αποτελούμενος από 10 πολεμικά και ναυαρχίδα το πλοίο «Αρχάγγελος Ραφαήλ», νίκησε τον Τουρκικό στόλο που είχε 20 πολεμικά και ναυαρχίδα το πλοίο «Μesudiye». Οι Τούρκοι έχασαν 6 πλοία συνολικά και 500 άνδρες, μόνο από ένα πλοίο, ενώ οι Ρώσσοι 135 άνδρες και είχαν και 409 τραυματίες.Η Λήμνος ήταν το κυριότερο Ρωσσικό ναυτικό αγκυροβόλιο για την Ναπολεόντειο εποχή.

Πίνακας που δείχνει το Ρωσσικό στόλο μετά τη μάχη της Λήμνου


*** Το σχεδόν πανομοιότυπο πλοίο με τον «Τιτανικό», ο αδελφός του ο «Βρετανικός», βυθίστηκε από Γερμανικό υποβρύχιο το Νοέμβριο του 1916 κοντά στην Κέα, ύστερα από ελάχιστα ταξίδια που είχε πραγματοποιήσει.. Ο «Βρετανικός» είχε σαν αποστολή να μεταφέρει τραυματίες συμμάχους από το Μούδρο, μέσω Νάπολης στην Αγγλία. Οι τραυματίες ερχόταν στο Μούδρο από τα Δαρδανέλλια, όπου γινόταν οι μεγάλες μάχες του πρώτου παγκοσμίου πολέμου.

Ο "Βρεττανικός"


*** Ο Μέγας Αλέξανδρος δεν ήταν μόνο μεγάλος στρατηλάτης, αλλά και μεγάλος οραματιστής, ανοιχτό μυαλό και καθόλου μισαλλόδοξος. Παραθέτουμε ένα λόγο – όρκο του, για να καταλάβετε:
Ο όρκος του Μ.Αλεξάνδρου
"Σας έυχομαι τώρα που τελειώνουν οι πόλεμοι να ευτυχήσετε με την ειρήνη. Όλοι οι θνητοί από δω και πέρα να ζήσουν σαν ένας λαός, μονιασμένοι, για την κοινή προκοπή. Θεωρήστε την Οικουμένη πατρίδα σας, με κοινούς τους νόμους, όπου θα κυβερνούν οι άριστοι, ανεξαρτήτως φυλής. Δεν ξεχωρίζω τους ανθρώπους, όπως κάνουν οι στενοκέφαλοι, σε Έλληνες και βαρβάρους. Δεν με ενδιαφέρει η καταγωγή των πολιτών ούτε η ράτσα που γεννήθηκαν. Τους καταμερίζω με ένα μόνο κριτήριο, την αρετή. Για μένα κάθε καλός ξένος είναι Έλληνας και κάθε κακός Έλληνας είναι χειρότερος από βάρβαρο. Αν ποτέ σας παρουσιαστούν διαφορές, δε θα καταφύγετε ποτέ στα όπλα, παρά θα τις λύνετε ειρηνικά. Στην ανάγκη θα σταθώ εγώ διαιτητής σας. Τον Θεό δεν πρέπει να τον νομίζετε σαν αυταρχικό Κυβερνήτη, αλλά σαν κοινό Πατέρα όλων, ώστε η διαγωγή σας να μοιάζει με την ζωή που κάνουν τα αδέλφια στην οικογένεια. Από μέρους μου θα θεωρώ όλους ίσους, λευκούς ή μελαψούς, και θα ήθελα να μην είστε μόνον υπήκοοι της Κοινοπολιτείας μου, αλλά μέτοχοι, όλοι συνέταιροι. Όσο περνάει από το χέρι μου, θα προσπαθήσω να συντελεστούν αυτά που υπόσχομαι. Τον όρκο που δώσαμε με τη σπονδή απόψε κρατήστε τον σαν σύμβολο αγάπης".
(Στο συμπόσιο, στη πόλη Όπις της Ασσυρίας, το 324 π.Χ., στους προσκεκλημένους αξιωματούχους όλων των φυλών).

Αυτά να τα δουν μερικοί νεόπλουτοι νεοέλληνες που τώρα που λάδωσε λίγο το άντερό τους, γίνηκαν και ρατσιστές, γίνηκαν και υπερεθνικιστές, γίνηκαν και την τύφλα τους και τη μούτζα τους. Είναι αυτοί που κυρίως χρησιμοποιούν τους ξένους στις δουλειές τους, αυτοί που έχουν φιλιππινέζες, αυτοί που έχουν γυναίκες για να ξεσκατίζουν τους γονείς τους γιατί τα χέρια των ίδιων είναι κρινένια, αυτοί που έχουν σημαία τους τη θρησκεία αλλά θέλουνν να βγάλουν το μάτι του πλησίον τους, κλπ, κλπ.


*** Το Νίκο Σηφουνάκη τον βάφτισε ο Νικόλαος Πλαστήρας.



*** Το θυμαρίσιο μέλι της Λήμνου θεωρείται από τα καλύτερα στον κόσμο.

Γενικά οι θεραπευτικές ιδιότητες του μελιού είχαν αναγνωριστεί από τα αρχαία χρόνια.
"Χρειάζεται τα μεν έσωθεν του σώματος να διαβρέχονται διά μέλιτος, τα δε έξωθεν δι' ελαίου" έλεγε ο Δημόκριτος, πατέρας της ατομικής θεωρίας, ο οποίος έζησε 107 χρόνια.
«Η ζωή του ανθρώπου μπορεί να παραταθεί μέχρι 500 χρόνια με μια δίαιτα στην οποίαν περιλαμβάνεται μέλι και γάλα». Ετσι γράφουν οι περίφημες Βέδες, το βιβλίο της ζωής των Ινδών.
"Το αγνό γάλα και οι μελόπιτες που αναδίδουν το άρωμα του θυμαριού είναι ιδεώδεις τροφές" έγραφε ο Λατίνος ποιητής και συγγραφέας Οβίδιος.
"Εάν θέλεις να διαφυλάξεις τη νεότητά σου, απαραιτήτως πρέπει να τρώγεις μέλι" έλεγε ο μεγάλος γιατρός Αβικέννας το 1000 μ.Χ.


*** Υπάρχει ποικιλία σκληρού σιταριού που ονομάζεται «Λήμνος».



*** Η ποικιλία του σταφυλιού της Λήμνου «καλαμπάκι» λέγεται και «Λημνιό». Είναι πολύ παλιά, γηγενής, ερυθρή ποικιλία, αναφερόμενη ως "Λημνία σταφυλή" στο "Ονομαστικόν" του Πολυδεύκη13, κέντρο καλλιέργειας της οποίας υπήρξε η Λήμνος. Το «Λημνιό» ή «καλαμπάκι» αναφέρεται και από τον Aριστοφάνη ως «Λημνία Aμπελος» και οδηγεί την παραγωγή τού βαθύχρωμου ερυθρού οίνου OΠAΠ Λήμνος. Σήμερα πέρα από τη Λήμνο καλλιεργείται και στη Μακεδονία και πιο συγκεκριμένα στη Χαλκιδική, τον Έβρο, τη Ροδόπη, την Ξάνθη, την Καβάλα και τις Σέρρες.



*** Ο Ναός Παναγίας Κακκαβιώτισσας που τον βλέπουμε και στις τηλεκάρτες του ΟΤΕ είναι ένα ξωκκλήσι κοντά στην περιοχή (περιοχή Θάνος, περ. 4. χλμ. από τη Μύρινα). Κατάλοιπο ενός από τα πολλά μετόχια του νησιού, είναι γνωστό από το 1305, έτος που περιήλθε στην ιδιοκτησία της μονής Μεγίστης Λαύρας, όταν μοναχοί από τον Άγ. Ευστράτιο που ανήκαν στη μονή, εγκαταστάθηκαν στο εξωκκλήσι για να προστατευθούν από επιδρομές Τούρκων.

Εντυπωσιακή είναι η θέση του σε δυσπρόσιτη σπηλιά, στην κορυφή του βουνού, ανάμεσα σε επιβλητικά βράχια, θέση που πιθανότατα φιλοξένησε παλαιοχριστιανικό ναό και ερημίτες στη βυζαντινή περίοδο. Το εξωκκλήσι λειτουργείται κάθε Λαμπροτρίτη, οπότε και μεταφέρεται σ' αυτό η εικόνα της Παναγίας Κακκαβιώτισσας, την οποία διατηρεί μια οικογένεια στον Κοντιά. Σύμφωνα με την παράδοση, η εικόνα δόθηκε από τον τελευταίο μοναχό του μετοχίου σε κάποιον ξωμάχο, απόγονοι του οποίου είναι η συγκεκριμένη οικογένεια.


*** Στη Λήμνο και συγκεκριμένα στις περιοχές Βάρους, Ρουσσοπουλίου, Μούδρου, Θάνους και Κοντιά, στην τοποθεσία "Παραδείσι" υπάρχουν απολιθώματα. Έρευνες που έχουν γίνει πιστοποιούν με βεβαιότητα την ύπαρξη απολιθωμένου δάσους μεγάλης επιστημονικής αξίας το οποίο αποτελείται από τροπικά και υποτροπικά φυτά.Είναι απορίας άξιον, γιατί ακόμη τα ευρήματα αυτά δεν έχουν αξιοποιηθεί και αναδειχθεί, παρά το γεγονός ότι είναι μεγάλης επιστημονικής αξίας.










Τα παιδιά του Δημοτικού Σχολείου Ατσικής ζωγραφίζουν για την «ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΑΤΣΙΚΗΣ»

Με πρωτοβουλία του Συλλόγου μας και με σύνδεσμο το Γενικό Γραμματέα του Συλλόγου Χαράλαμπο Μανωλούκο, ο οποίος ήλθε σε συνεννόηση με τον διευθυντή και τους δασκάλους του Δημοτικού Σχολείου Ατσικής, τα παιδιά ζωγράφισαν ένα θέμα κατά τη βούλησή τους και μας έστειλαν τις ζωγραφιές τους. Η σκέψη ήταν να βραβευθούν τα καλύτερα ζωγραφικά έργα. Αλλά πώς να βαθμολογήσει κανείς ένα παιδικό έργο, που ξεχειλίζει από αυθορμητισμό, αθωότητα, έμπνευση και επαναστατικότητα; θέλουμε να πούμε, πώς να μην βαθμολογήσεις με άριστα οποιοδήποτε παιδικό έργο; Ο μέγας Πικάσο έλεγε πως του πήρε 70 χρόνια για να μάθει να ζωγραφίζει σαν παιδί.
Πραγματικά θέλουμε να δώσουμε συγχαρητήρια σε όλα τα παιδιά που συμμετείχαν (γιατί δεν θέλησαν να συμμετάσχουν όλα). Η φρεσκάδα τους μας έδωσε και μας λίγη ζωντάνια παραπάνω. Συγχαρητήρια και στον διευθυντή και τους άξιους δασκάλους τους, που αφανείς ήρωες πασχίζουν για το μεγάλο αυτό αγαθό, την μόρφωση, την παιδεία, τη μάθηση. Τα περισσότερα έργα αναφέρονται στη Λήμνο, την πατρίδα τους, τον τόπο τους. Θα δημοσιεύσουμε τώρα και στα επόμενα φύλλα όσα μπορούμε. Ευχαριστούμε τα παιδιά που συμμετείχαν στη ζωγραφική και που είναι:
Πρώτη τάξη: Δημήτρης Ιωάννου, Νικολέτα Κουκολίθρα.
Δευτέρα τάξη: Γιώργος Καισάρειος, Παναγιώτης Χρυσάφης, Δημήτρης Μαντζανίδης, Δήμητρα Δεληγιώργη, Κατερίνα Κάργατζη, Πηνελόπη Βασιλικού, Δαμιανίδης Όμηρος, Αργύρης Παραθυράς, Τριαντάφυλλος Καπάκης, Αθηνά Ματέχου.
Τρίτη τάξη: Σταμάτης Μαυρουδής, Ανθούλα Κλάψου, Χριστίνα Κοπανά και δύο έργα χωρίς όνομα.
Τετάρτη τάξη: Τάσος Ξύκης, Κομνηνός Τραμουντάνης, Παναγιώτης Χρυσάφης, Δήμητρα Μαυρουδή, Πηνελόπη Μουτζούρη, Στέλα Μαυρουδή, Μαριάνα Ψημάρη, Ευθαλία Κουκουλίθρα, Κυριακή Κουκουλίθρα.
Πέμπτη τάξη: Πατρίτσια Λαγού, Αργύρης Ποντικός, Ηλίας Ρηγόπουλος, Ν. Γλίτζος, Αργύρης Τσατλογιάννης.
Έκτη τάξη: Μαρία Καρανικόλα, Ειρήνη Γαροφάλλου, Ελένη Ψυρούκη, Παρασκευάς Σάλιακας, Μαριάνα Ματέχου, Βαϊτσα Κάντζου.



Δημήτρης Ιωάννου Α'



Νικολέτα Κουκουλίθρα Α'



Αθηνά Ματέχου Β'


Δημήτρης Μαντζανίδης Β'



Κατερίνα Κάργατζη Β'



Δήμητρα Δεληγιώργη Β'



Γεώργιος Καισάρειος Β'



Όμηρος Δαμιανίδης Β'



Παναγιώτης Χρυσάφης Β'



Πηνελόπη Βασιλικού Β'



Τριαντάφυλλος Καπάκης Β'



Αργύρης Παραθυράς Β'



Χριστίνα Κοπανά Γ'



Χωρίς όνομα Γ'



Ανώνυμος Γ'



Ανθούλα Κλάψου Γ'



Σταμάτης Μαυρουδής Γ'



Κομνηνός Τραμοντάνης Δ'



Δήμητρα Μαυρουδή Δ'


Ευθαλία Κουκουλίθρα Δ'



Κυριακή Κουκουλίθρα Δ'


Στέλα Μαυρουδή Δ'



Μαριάνα Ψημάρη Δ'



Παναγιώτης Χρυσάφης Δ'



Πηνελόπη Μουτζούρη Δ'



Τάσος Ξύκης Δ'



Αργύρης Ποντικός Ε'



Ηλίας Ρηγόπουλος Ε'



Πατρίτσια Λαγού Ε'



Ν. Γλίντζος Ε'



Αργύρης Τσατλογιάννης Ε'



Ειρήνη Γαροφάλλου ΣΤ'



Ελένη Ψυρούκη ΣΤ'



Βαΐτσα Κάντζου ΣΤ'



Μαρία Καρανικόλα ΣΤ'



Μαριάνα Ματέχου ΣΤ'



Παρασκευάς Σάλιακας ΣΤ'






ΟΡΙΣΟΝ – ΑΦΟΡΙΣΟΝ

Γηρατειά: Ένα προνόμιο που αποκτούν όλο και λιγότεροι.
Νιάτα: Ιδανική κατάσταση αν ερχόταν λίγο αργότερα στη ζωή.
Ζωή:Ένα σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα.
Σκληρή δουλειά: Επιταγή που εξαργυρώνεται στο μέλλον, ενώ η τεμπελιά είναι μετρητά.
Τυχερά παιχνίδια: Ο πιο ασφαλής τρόπος να πάρεις τίποτα, δίνοντας κάτι.
Φιλάνθρωπος: Εκείνος που χαρίζει ό,τι έπρεπε να επιστρέψει.
Φιλελεύθερος: Ένας άνθρωπος με πολύ πλατιά σκέψη για να πάρει μέρος σε ένα καυγά.
Φιλοσοφία: Η κοινή λογική με καλά ρούχα.
Να θυμάστε τους φτωχούς. Δεν κοστίζει τίποτα.
Ειδικός: Ο άνθρωπος που αποφεύγει τα μικρά σφάλματα στο δρόμο προς το μεγάλο λάθος.
Εκσυγχρονισμός: Κάτι σαν το Σημίτη. Άσχημος, κοντός και με ελιά στη μύτη.
Η δουλειά δεν είναι ντροπή. Είναι βλακεία.
Η σκληρή δουλειά δεν σκότωσε ποτέ κανέναν, αλλά γιατί να παίζουμε με την τύχη μας;




ΑΙΓΑΙΟ:Η σημασία του για το Ελληνικό Έθνος

Γράφει ο Αλέξανδρος Νικολάκαρος

Μέρος Α’
Βόρειος Ήπειρος ή Αιγαίο; Αυτό το αμείλικτο δίλημμα βασάνισε τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Οι λεγόμενες Μεγάλες Δυνάμεις είχαν διαμηνύσει στην Ελληνική Κυβέρνηση ότι θα αναγνώριζαν «SIC» την Ελληνική κυριαρχία στα νησιά του Αιγαίου, μόνο εφόσον εκκενωθεί από τον ελληνικό στρατό η περιοχή της Βορείου Ηπείρου!!!
Ήταν η εποχή των πολέμων 1912-13, κατά την οποία οι Βαλκανικές χώρες αγωνίζονταν για την απελευθέρωση και των υπολοίπων εδαφών τους, η Οθωμανική Αυτοκρατορία, ο «Μεγάλος Ασθενής», δεχόταν το δεύτερο, μετά τον Ιταλο-Τουρκικό πόλεμο, πλήγμα (1911), το «ξανθό γένος», η Ρωσία καραδοκούσε, όπως πάντα, για κάθοδο στην Άσπρη Θάλασσα - το Αιγαίο - και στη Μεσόγειο, και οι Μεγάλες Δυνάμεις καιροφυλακτούσαν για τα δικά τους συμφέροντα, μέσα στα οποία αριθμούσαν και την κυριαρχία στα Στενά του Ελλησπόντου και στο Αιγαίο Πέλαγος.
Την εποχή εκείνη είχε εμφανιστεί, ελέω Ιταλίας, και το νεοσύστατο Κράτος της Αλβανίας και είχε δημιουργηθεί, με την υποκίνηση και πάλι της Ιταλίας, το πρόβλημα της οριοθέτησης των νοτίων συνόρων της Αλβανίας.
Δίλημμα λοιπόν για τον Εθνάρχη, η ανταλλαγή ή όχι ενός κομματιού της Ελλάδας, της Βορείου Ηπείρου, με ένα άλλο κομμάτι της, τα νησιά του Αιγαίου!!!
Γνώριζε πολύ καλά ο Μεγάλος Ηγέτης, τόσο την Ελληνική, όσο και τη Βαλκανική και Ευρωπαϊκή πραγματικότητα και διέβλεπε την επερχόμενη νέα σύγκρουση με την Τουρκία. Αυτό τον έκανε να υποχωρήσει στο διεθνή εκβιασμό και να πάρει την οδυνηρή απόφαση, κλίνοντας προς τα νησιά του Αιγαίου, επάνω στα οποία θα στηριζόταν η άμυνα για την εθνική επιβίωση της χώρας μας από την επεκτατική πολιτική της γείτονος χώρας. Γνώριζε επίσης ότι, αποξενούμενη από το Αιγαίο η Ελλάδα, δε θα είχε στρατηγική υπόσταση και δε θα μπορούσε να υπάρξει σα χώρα.
Πίστευε ακόμη ο πλαστουργός της Ιστορίας, της περιόδου εκείνης, ότι το Αιγαίο, η Μεγάλη μας αυτή θάλασσα, είναι η μοίρα του έθνους και ότι η τύχη της πατρίδας μας θα καθοριζόταν μόνο με τους αγώνες επάνω στα κύματά της. Και δικαιώθηκε, τότε και τώρα, αφού στα δαφνοστεφανωμένα αυτά αιγαιοπελαγίτικά κύματα έχει γραφεί η λαμπρή ιστορία του παρελθόντος, αυτά δίνουν αίγλη στο παρόν και αυτά εγγυώνται το μέλλον. Οι αλληλοδιάδοχες βουνοκορφές στη στεριά, μας «κόβουν» το οπτικό πεδίο προς κάθε άλλη περιοχή.


Το θρυλικό θωρηκτό "ΑΒΕΡΩΦ"

Σήμερα είναι φανερό, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, ότι κύριος της Ελλάδας είναι αυτός που κατέχει το Αιγαίο, που, σα θαλάσσιος δρόμος, οδηγεί κατευθείαν στα νευραλγικά σημεία της χώρας μας, τα οποία αποτελούν κέντρο ανθρώπινης δραστηριότητας, συγκοινωνίας και επικοινωνίας. Είναι επίσης βέβαιο ότι, αν ο εξ ανατολών παρείσακτος εξασφαλίσει, έστω και μερική, κυριαρχία στη θάλασσα του Αιγαίου, θα επιδιώξει να καταλάβει τα κέντρα αυτά ώστε να παραλύσει κάθε δραστηριότητα και επαφή με τον κυρίως κορμό της χώρας μας.
Καθήκον μας λοιπόν είναι η διατήρηση της κυριαρχίας μας χωρίς την ελάχιστη παραχώρηση στη θάλασσα, στον εναέριο χώρο, στα νησιά και στις βραχονησίδες μας.
Ο σημερινός Πρόεδρος της Τουρκικής, κατ’επίφαση, Δημοκρατίας, στις κατά καιρούς «νουθεσίες», συνιστά στους υπηκόους του να μην αποκαλούν τα νησιά του Αιγαίου «Ελληνικά», να τα αποκαλούν μόνο «νησιά του Αιγαίου».
Το Αιγαίο όμως αγκαλιάζεται κυριολεκτικά από τον ηπειρωτικό χώρο της Ελλάδας, είναι ασπίδα του πανάρχαιου αιγαιακού πολιτισμού και υπήρξε ανέκαθεν το επίκεντρο σφοδρών συρράξεων ανάμεσα στους αιώνες, όπως η Αργοναυτική Εκστρατεία, ο Τρωικός Πόλεμος, οι Περσικοί πόλεμοι και πολλά άλλα μεταγενέστερα γεγονότα, που μαρτυρούν τη μεγάλη σημασία που έχει η Ελληνική αυτή θάλασσα, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.
Ο χώρος του Αιγαίου υπήρξε το λίκνο του ελληνικού πολιτισμού. Είναι ο χώρος που ιστορικά ευρήματα πιστοποιούν ότι ο αρχαίος αυτός πολιτισμός αρχίζει στο Αιγαίο από τη νεολιθική ακόμη εποχή και, με πλέον σαφή εθνολογικά ευρήματα, από το 2000 π.Χ.
Ακόμη και η λέξη Αιγαίο είναι Ελληνική. Η ετυμολογία της βρίσκεται στο ομηρικό «αϊσσω», που σημαίνει χορεύω πηδηχτά, αναταράσσομαι. Από το ίδιο ρήμα προέρχεται και η λέξη αιξ (Αίγα), γιατί από όλα τα ζώα που είχε εξημερώσει ο άνθρωπος, η κατσίκα είναι το ζώο που πηδούσε περισσότερο. Για το λόγο αυτόν οι Αρχαίοι Έλληνες ονόμασαν και την κυματώδη αυτή θάλασσα Αιγαίο, δηλαδή θάλασσα, με πηδηχτά κύματα και τα ορμητικά νερά Αίγες, όπως Αιγός ποταμοί, δηλαδή ποταμοί με ορμητικά (πηδηχτά) νερά.
Κάθε ένα από τα νησιά του «ταραγμένου» αυτού ελληνικού πελάγους επαληθεύει την ελληνικότητα του Αιγαίου και τη σπουδαιότητά του, αφού έχει να επιδείξει ερείπια πόλεων, λιμανιών, υδραγωγείων, κτιρίων, θεάτρων και πολλών ακόμη μνημείων, τα οποία μαρτυρούν το λαμπρό ελληνικό - αιγαιακό - παρελθόν τους.
Ο μεγαλύτερος γιατρός της αρχαιότητας Ιπποκράτης είχε πατρίδα του την Κω και εκεί είχε ιδρύσει το Ασκληπιείο του. Ο θεμελιωτής των μαθηματικών Πυθαγόρας και ο Αρίσταρχος καταγόταν από τη Σάμο. Ο «θείος» Όμηρος, κατά μία εκδοχή, τόπο γέννησής του είχε τη Χίο. Οι λυρικοί ποιητές Σαπφώ και Αλκαίος, όπως και οι φιλόσοφοι Πιττακός και Θεόφραστος είχαν πατρίδα τους τη Λέσβο. Ο ισάξιος του Φειδία καλλιτέχνης Αλκαμένης και οι τέσσερις φιλόσοφοι Φιλόστρατοι και ο Αντίοχος, είχαν γεννηθεί στη Λήμνο, στην οποία λειτούργησε και το πρώτο βουλευτήριο στην ιστορία του ανθρώπου. Στην Πολιόχνη της Λήμνου έγινε πράξη η ιδέα του κοινοβουλευτισμού.
Η κλειστή θάλασσα του Αιγαίου, με τις διακόσιες πενήντα χιλιάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα έκταση και τα τετρακόσια νησιά και νησίδες, υπήρξε πάντοτε η καρδιά του Έθνους, η έπαλξη και ο βωμός της εθνικής ανεξαρτησίας και ο ζωτικός χώρος του πανάρχαιου ελληνισμού και η κοιτίδα του δυτικού πολιτισμού.

* Ο Αλ. Νικολάκαρος κατάγεται από ο Κοντοπούλι, είναι αντιπλοίαρχος Λιμενικού Σώματος εν αποστρατεία και νομικός.




ΕΙΔΗΣΕΙΣ – ΣΧΟΛΙΑ – ΕΙΔΗΣΕΙΣ – ΣΧΟΛΙΑ

Αλκαίος – ΣΑΟΣ

Τ’είχες Γιάννη, τ’ είχα πάντα. Πάλι συζητήσεις όπως κάθε καλοκαίρι, για το πιο παλιοκάραβο θα εξυπηρετεί τη Λήμνο. Ξαναμπήκε στα δρομολόγια το Αλκαίος, από τα οποία είχε αποτραβηχθεί λόγω ζημιάς – μαϊμούς, στην πραγματικότητα γιατί δεν το συνέφερε. Αρχίζει πάλι η ταλαιπωρία όσων θέλουν να ταξιδέψουν για τη Λήμνο. Η ερώτηση δεν είναι αν θα μπει κανένα καράβι θεοτικό, αλλά αν θα μας ταλαιπωρεί το Αλκαίος, το ΣΑΟΣ, ή και τα δυο μαζί.


Σύλλογος φίλων περιβάλλοντος Λήμνου

Ιδρύθηκε λοιπόν αυτός ο Σύλλογος με κύριο ενδιαφέρον του τη διατήρηση και την προστασία του περιβάλλοντος της Λήμνου. Με ευαισθησία για τα θέματα περιβαλοντικής ρύπανσης από ζιζανιοκτόνα, βοθρολύματα κλπ. Ο Σύλλογος αυτός πρέπει να υποστηριχθεί πάση θυσία.


Ενίσχυση μελισσοκομίας

Φωτογραφία: Στράτος Ροσβάνης.
Περί το 1,5 δις δίνει το Υπουργείο Γεωργίας για την ενίσχυση της μελισσοκομίας. Είναι ένα θέμα που αφορά άμεσα και τη Λήμνο, που επλήγη τόσο από τις ζημιές που έπαθαν οι μελισσοκόμοι τα τελευταία χρόνια. Για να λέμε “η Λήμνος βγάζει” και όχι “η Λήμνος έβγαζε” το καλύτερο μέλι.


Χλοοτάπητας στο γήπεδο Ατσικής

Μετά από δραστηριοποίηση του κ. Παπαδέλλη, υπάρχει κινητοποίηση για να χρηματοδοτηθεί το έργο επίστρωσης του γηπέδου Ατσικής με χλοοτάπητα. Μακάρι να το δούμε. Εμείς που παίζαμε πάνω στα “πετραδέλια” εκτιμούμε ιδιαιτέρως μια τέτοια πρωτοβουλία.


Βουνάτσος για Νομάρχης

Ο άξιος Νομάρχης Λέσβου κ. Δημήτρης Φ. Βουνάτσος ξανακατεβαίνει υποψήφιος για Νομάρχης. Ο εκλεκτός αυτός άνθρωπος, ο αγωνιστής, ο αυθόρμητος, ο ανθρώπινος, που έχει επιτελέσει σημαντικότατο έργο σε όλο το Νομό, θα συνεχίσει να προσφέρει τις υπηρεσίες του στο Νομό και στη Λήμνο. Γιατί βέβαια σίγουρα θα ξαναεκλεγεί. Είμαστε στο πλευρό του και θα του προσφέρουμε, κατά το ανθρωπίνως δυνατόν, τη βοήθειά μας.


Βουνάτσος και Θεόφιλος

Έπεσε στα χέρια μας ένα ογκώδες εκπληκτικό λεύκωμα για το μεγάλο λαϊκό ζωγράφο Θεόφιλο, έργο της Νομαρχίας Λέσβου, δηλαδή του Νομάρχη κ. Βουνάτσου. Αξίζουν συγχαρητήρια στον κ. Βουνάτσο γι’ αυτήν την καταπληκτική εργασία, για το Μεγάλο, Ταπεινό, Χιλιοβασανισμένο, Διαχρονικό, Έλληνα, Φημισμένο Λαϊκό Ζωγράφο και Συμπατριώτη μας Θεόφιλο. Ως διαρκές ενθύμημα, λέει ο κ Βουνάτσος. Αυτό το έργο μαζί με άλλο προηγούμενο Ιστορικό Λεύκωμα των τριών νησιών του Νομού, θα παρουσιασθεί στις 13 Ιουνίου 2002 στη μεγάλη αίθουσα του Ιστορικού Μουσείου (άγαλμα Κολοκοτρώνη).


Πάρτε τα

Αυτή η φράση που είπε, μαζί με την ανάλογη κίνηση, που έδειχνε τα…αποκατινά του ένας ποδοσφαιριστής της ΑΕΛ, στους οπαδούς της ομάδας του Κάσπακα, στον τελικό κυπέλλου Λήμνου, ήταν η αιτία θλιβερών επεισοδίων. Η ΑΕΛ νίκησε με 2-0, αλλά ο ποδοσφαιριστής της θέλησε να ….κεράσει κάτι παραπάνω και έγινε “τ’ ανταλέτ”. Δυστυχώς η μίμηση χουλιγκανικών εκδηλώσεων πέρασε εδώ και καιρό και στην επαρχία.


Ακριβά τα εισιτήρια της Ολυμπιακής για Λήμνο

Πολύ ακριβότερα από των άλλων νησιών. Αυτό έκανε το δήμαρχο Μύρινας κ. Σάμπαλο να διαμαρτυρηθεί, γιατί η Λήμνος δεν αντιμετωπίζεται σαν ακριτικό νησί με ιδιαιτερότητες αλλά σαν ένας πλούσιος και ευνοημένος τόπος. Ζητά λοιπόν ο κ Σάμπαλος να γίνουν λιγότερο αλμυρά ή μάλλον λιγότερο πικρά τα εισιτήρια. Μα δεν καταλάβατε κύριε δήμαρχε γιατί γίνεται αυτό; Γιατί έχουμε τουλάχιστον, άριστες θαλάσσιες συγκοινωνίες.


Πρόβλημα αγριοκούνελων (στον εγκέφαλο μερικών Λημνιών)

Έτσι λένε, όσοι δεν έχουν άλλη δουλειά να δούνε. Καταστρέφουν λένε τις σοδειές των γεωργών. Έτσι αποφάσισαν μαζικό πυρ, ώσπου να τα εξολοθρεύσουν. Το ίδιο και τα κορακοειδή. Διαφωνούμε ριζικά. Καλό θα είναι κάποτε αυτή η βαρβαρότητα, η καταστροφή της πανίδας στο όνομα οποιουδήποτε συμφέροντος, να σταματήσει. Καλό θα είναι οι ζουλού με τα τουφέκια, που σκοτώνουν ανυπεράσπιστα ζώα να μπουν κάποτε στη θέση τους. Εδώ είχαν το θράσσος να κάνουν και κόμμα κυνηγών. Ποιος ξέρει μπορεί να δούμε και κόμμα δολοφόνων. Κάποιος πρέπει να διδάξει ανθρωπιά σε μερικούς από αυτούς που έχουν και μούτρα και βγαίνουν στο “μεϊντάνι”. Τελεία και παύλα.


Συνεταιριστική τράπεζα Λέσβου – Λήμνου

Μάλιστα κύριε. Και δημιούργησε και θυρίδα στη Λήμνο, στη Μύρινα. Μπορεί κανείς να δανειστεί και χρήματα. Όπως όλες τις τράπεζες. Αρκεί να αποδείξει πως…. δεν τα χρειάζεται.







ΤΑ ΠΟΛΙΤΙΚΑ
Μεταξύ σοβαρού και αστείου



@Ποιος είναι πιο ευχαριστημένος από την καμπάνια του υπουργού υγείας εναντίον του καπνίσματος;
**** Τα τσιγάρα καθ’ ότι το κάπνισμα βλάπτει σοβαρά τα τσιγάρα. Κυριολεκτικά τα καίει.

@ Αλέκος Παπαδόπουλος: Θα παραμείνω ως το τέλος της τετραετίας να τελειώσω το έργο
μου. Μετά δεν θα ξαναπολιτευθώ.
**** Αλέκο πόσο είπες ότι θα παραμείνεις; Χα Χα Χα Χα!!!

@ Κώστας Σημίτης: Θα το κερδίσουμε το στοίχημα των Ολυμπιακών αγώνων.
**** Αν δείτε ότι το χάνετε, εκτός από το στοίχημα, υπάρχουν κι άλλα τυχερά παιχνίδια.

@ Χριστόδουλος: Ήμουν καλόκαρδος, πονόψυχος, δεν έκανα ζαβολιές, δεν ήμουν ζηλιάρης, ήμουν πολύ ανθρώπινος, όπου μπορούσα να βοηθήσω, βοηθούσα.
**** Ξεχάσατε το «αναμάρτητος», αφού το «μετριόφρων» εννοείται.

@ Ρακιτζής: S.A.G.A.P.O
**** Θεατοακροατές ψηφοφόροι της μπούχλας: S.T.A.R.K.I.D.I.A.M.A.S

@ Τι έπαθαν πια με την υγιεινή διαβίωση; Γυμναστική ο Γιωργάκης, κόψιμο καπνίσματος ο Αλ. Παπαδόπουλος.
**** Μπορείς να προσποιηθείς ότι είσαι σοβαρός, αλλά δεν μπορείς να προσποιηθείς ότι είσαι έξυπνος.

@ Ο λαός επιμορφώνεται σε ιατρικά θέματα. Η «Ελευθεροτυπία» τα δένει και σε τόμους.
**** Εδώ οι καλοί δημοσιογράφοι. Και εγχειρήσεις αναλαμβάνουμεεεεε!!!. (Ε και σιγά σιγά θα τις κάνουν και οι ίδιοι οι πολίτες).

@ Τσοχατζόπουλος προς συντρόφους: Ξυπνήστε, κινηθείτε, δημιουργήστε, κυβερνήστε.
**** Που πάει να πει: Σηκωθείτε κατά το μεσημέρι, φκιάξτε φραπόγαλο, αφοδεύσετε, ντρομπάρετε επαναληπτικά.

@ Δύο εκατομμύρια Έλληνες ζουν κάτω από το όριο της φτώχιας. Μα τι κάνει η κυβέρνηση;
**** Τίποτα, γιατί παραδοσιακά οι φτωχοί ψηφίζουν ΠΑΣΟΚ.

@ Διαφήμιση για την έκθεση βιβλίου: Πόσα βιβλία διάβασες αυτό το μήνα;
**** Σιγά ρε μεγάλε. Πόσα βιβλία μπορείς να διαβάσεις σε ένα μήνα; Εσύ δηλαδή πόσα διάβασες;

@ Όλο νέα αρχή και νέα αρχή το πάνε στο ΠΑΣΟΚ. Δεν βαρέθηκαν πια τις νέες αρχές.
**** Μα αν βαρεθείς τη νέα αρχή, θα είναι κι αυτό μια νέα αρχή.

@ Ανοίγει το δημόσιο για τους 55άρηδες.
**** Σοφόν. Καθότι η μέση ηλικία είναι νεότητα χωρίς άνοια και γηρατειά χωρίς παρακμή.

@ Μα τι έπαθε πια αυτός ο Κωνσταντόπουλος και τσιτώθηκε τόσο που θα του πάρει η Ντόρα τη Νίτσα Λουλέ; Τόσο πολύ τη θέλει;
**** Όχι, αυτά τα κάνει μην τυχόν η Λουλέ το μετανιώσει και γυρίσει πίσω.

@ Μεγάλα ανοίγματα της δεξιάς στα στελέχη της αριστεράς.
**** Με το συμπάθειο δηλαδή, όταν λέτε ανοίγματα, εεε θέλω να πω…που ακριβώς….τους τα κάνουν;

@ Όταν λέμε ανοίγματα, εννοούμε πολιτική προσέγγιση.
**** Δηλαδή κύριε Καραμανλή, Μεγάλε Αυριανέ Πρωθυπουργέ, πρέπει να διευκρινιστεί, τα κομμούνια θα τα κάνουμε σαπούνια ή υπερνομάρχες;
**** Το πολύ το κάπα κάπα κάνει το παιδί νομάρχα.

@ Κώστας Καραμανλής (το αυριανός πρωθυπουργός προαιρετικό): Δεν λέμε τις θέσεις μας για την οικονομία, για να μην μας τις αντιγράψει το ΠΑΣΟΚ.
**** Μυστικά και ψέματα.

@ Αμάν πια αυτές οι δημοτικές, όλο τα ίδια και τα ίδια.
**** Α δεν έχετε δίκιο, η Ντόρα παίρνει την κόκκινη Λουλέ και ο Παπουτσής τη μαύρη Υβέτ.

@ Αλέκα Παπαρήγα: Εμείς στο δεύτερο γύρο των εκλογών θα κάνουμε ότι και στον πρώτο γύρο. Δεν θα υποστηρίξουμε ούτε ΠΑΣΟΚ ούτε Νέα Δημοκρατία.
**** Δηλαδή και οι δύο γύροι θα είναι με τίποτα μέσα. Δεν μπορεί τουλάχιστον ο ένας να έχει λίγο τζατζίκι;

@ Ωστόσο ο σύντροφος Φλωράκης διαφωνεί και βλέπει 100% πρωθυπουργό τον κ. Καραμανλή.
**** Καημένη αριστερά, από τον Άρη Βελουχιώτη, στον Άρη Σπηλιωτόπουλο.

@ Έβγαλε λέει ανακοίνωση η Νέα Δημοκρατία και δίνει δουλειά σε ανέργους. Μπα, και τι προσόντα χρειάζονται;
**** «Ζητούνται αριστεροί με προϋπηρεσία σε φυλακές και εξορίες. Απαραιτήτως χαρτί κοινωνικών φρονημάτων λερωμένο. Πληροφορίες καπετάν Μιχαλολιάκο».







Η Λήμνος μέσα από το φακό του Μιχάλη Καράβολα