Το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου Ατσικιωτών Λήμνου: Από αριστερά, Βασίλης Λούγκλος, Άγγελος Κελλάρης, Κώστας Γιαννέρης, Μπάμπης Τσουβελεκάκης, Σταύρος Τραγάρας, Νίκος Βλαχόπουλος, Δημήτρης Τσουβελεκάκης, Ελένη Μισετζή, Γιώργος Κυράνης.
Κατά την καθιερωμένη ετήσια μεγάλη συγκέντρωση και την κοπή της πίτας του Συλλόγου μας για το νέο έτος 2011 που πραγματοποιήθηκε την 13η Φεβρουαρίου 2011, στην αίθουσα δεξιώσεων «ATTICA HALL», που βρίσκεται στη ΛΕΩΦΟΡΟ ΑΘΗΝΩΝ 314, τιμήθηκαν για την προσφορά τους και τη βοήθεια που με κάθε τρόπο έδωσαν σε πληθώρα Λημνίων μεταναστών, τα δύσκολα χρόνια του 50 και του 60, οι κάτωθι Λήμνιοι: Αντώνης Πανικολάου,Γρηγόρης Καλαϊτζής, Μαρίκα Φούντα - Ζώτου και Θίελπις Ντινενής, μετά θάνατον. Επίσης η Φανή Ντινενή, η οποία υπάρχει εν ζωή και παρέλαβε η ίδια την πλακέτα. Για τον Αντώνη Παπανικολάου την πλακέτα παρέλαβε ο γιος του Νικόλαος Παπανικολάου, για τον Γρηγόρη Καλαϊτζή ο Αριστείδης Τσοτρούδης, επειδή ο γιος του Ανδρέας Καλαϊτζής είχε ένα πρόβλημα υγείας, και για τον Θίελπι Ντινενή την πλακέτα παρέλαβε η γυναίκα του Φανή Ντινενή. Το ιστορικό των τιμωμένων εκφώνησε ο Αριστείδης Τσοτρούδης, ο οποίος είχε κάνει και την σχετική έρευνα.
Αγαπητοί μου συμπατριώτες,
Χρόνια πολλά και υγεία σε όλους.
Για άλλη μια φορά θέλω να συγχαρώ τους Ατσικιώτες για τις αποφάσεις τους να βραβεύουν πολύ συχνά σημαντικές προσωπικότητες της Λήμνου, οι οποίες ξεχώρισαν, είτε μέσω της επιστήμης, της τέχνης και της ανωτερότητάς τους, είτε μέσω των αλτρουϊστικών αισθημάτων τους, θέσαντες τους εαυτούς των στην υπηρεσία των αδυνάτων αλλά και των συμφερόντων του νησιού μας.
Η απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου των Ατσικιωτών Αθήνας και ιδιαίτερα του προέδρου κ. Τραγάρα, να τιμήσουν και να βραβεύσουν – δυστυχώς μετά θάνατον- τους Γρηγόρη Καλαϊτζή, Αντώνη Παπανικολάου, Μαρίκα Φούντα και το ζεύγος Θείελπη (Φίλιππα) και Φανής Ντινενή, τους τιμά ιδιαίτερα και τους ανωτεροποιεί στα Λημνιακά δρώμενα.
Οι τιμώμενοι έδρασαν στα μέσα του 20ου αιώνα. Τότε ήταν τα δύσκολα χρόνια στο Νησί μας, της φτώχιας και της ανέχειας. Τότε ήταν η εποχή της μαζικής μετανάστευσης στο εξωτερικό, αναζήτησης επαγγελματικής τύχης στην πολυκοσμική Αθήνα και κατά δεύτερο λόγο θεραπείας από αρρώστειες.
Όλοι οι ανωτέρω τιμώμενοι έδρασαν μέσω ενός και μοναδικού Λημνιακού Σωματείου της «Ενώσεως Λημνίων Αθηνών-Πειραιώς και Περιχώρων» με έτος ίδρυσης το 1933.
Γρηγόρης Καλαϊτζής
Πρώτος τιμώμενος ο Γρηγόρης Καλαϊτζής, άτομο πρόθυμο, ακούραστο, αεικίνητο στο πλευρό του Λημνιού μετανάστη.
Ζήτησα να έχω τις θύμησες του γιού του Ανδρέα και πρόθυμα μου είπε:
« Εκείνο τον καιρό ο Λήμνιος που ερχόταν στην Αθήνα, κυρίως για μετανάστευση ή γιατρούς, είχε μεγάλη ανάγκη υποστήριξης.
Η μετανάστευση άρχισε από το 1905 και μετά, κυρίως προς Αμερική και Αίγυπτο. Τη μετανάστευση την έζησα εκ των έσω, διότι η μητέρα μου ήταν 11 αδέρφια και τα 9 έφυγαν στην Αμερική από το 1907 και μετά. Αυτοί οι άνθρωποι δεν είχαν ούτε τη στοιχειώδη μόρφωση, για να μπορούν να κινηθούν και να συνδιαλαγούν, σε μια μεγάλη πόλη, όπως η Αθήνα. Ήταν οι ονομαζόμενοι άνθρωποι της ταμπέλας. Κρέμαγαν στο λαιμό τους μια ταμπέλα με το όνομά τους, για να τους βρει ο αποδέκτης, όταν έβγαιναν από το πλοίο. Δεν γνώριζαν ξένη γλώσσα, αλλά ούτε και τη μητρική τους. Εγώ πήγα και τους γνώρισα στην Αμερική. Οι παλιοί Λήμνιοι μετανάστες, μίλαγαν ανάμεσα σε Ελληνικά, Τούρκικα και σπαστά Αμερικάνικα. Οι απόγονοί τους, Έλληνες δεύτερης γενιάς, μίλαγαν Αμερικάνικα και ελάχιστα Ελληνικά. Αυτό ερμηνεύεται διότι οι τότε μετανάστες, αρχές του 20ου αιώνα, είχαν την ατυχία να εργάζονται κοντά σε Έλληνες και δεν έμαθαν ποτέ καλά την τοπική γλώσσα. Ούτε και υπήρχε μέριμνα κρατική ή από την Εκκλησία, όπως σήμερα. Γνώριζαν δε Τούρκικα, διότι στη Λήμνο ζούσαν 3.000 Τούρκοι και εργάζονταν κοντά τους στα κτήματα. Θυμάμαι η γιαγιά μου, όταν ήθελε να με ευχηθεί μου έλεγε: «Αλάχβερσιμ αγουρούδιμ» που σημαίνει «ο Αλάχ μαζί σου αγόρι μου».
Θυμάμαι προπολεμικώς οι Λήμνιοι της Αθήνας, ξένοι μεταξύ ξένων, είχαν τεράστια ανάγκη επαφής και αλληλεγγύης. Η ανάγκη τους έκανε, όπως σου είπα, να ιδρύσουν το 1933 την «Ένωση Λημνίων Αθηνών- Πειραιώς». Οι συνθήκες διαβίωσης τότε ήταν δύσκολες και υπήρχε έντονα η ανάγκη της αλληλοϋποστήριξης.
Οι ερχόμενοι από Λήμνο για λίγες μέρες στην Αθήνα, εύρισκαν στέγη και φροντίδα από τους εδώ συγγενείς, συγχωριανούς και φίλους. Έμεναν οι πιο εύποροι σε ξενοδοχεία, όπως το «Λήμνος», γωνία Ευριπίδου και Αθηνάς ή στο «Ερέχθειο», Αγ. Κωνσταντίνου 7. Άλλοι στο «Ελλάς», Γ΄ Σεπτεμβρίου 5, κυρίως Ατσικιώτες και Ρωμανιώτες, διότι ο ρεσεψιονίστας Παν. Κομσέλλης ήταν συγχωριανός τους.
Για μια άλλη κατηγορία Λημνίων, που η ανάγκη τους έφερε στην Αθήνα, κυρίως για μετανάστευση, εύρισκαν θαλπωρή σε δύο αξιόλογες και αξιέπαινες οικογένειες. Αυτές είχαν θυρωρεία, εργάζονταν ως θυρωροί και τα υπόγεια των πολυκατοικιών τους ήταν στην διάθεση των Λημνιών. Διότι εκεί στα υπόγεια, εκτός της κατοικίας του θυρωρού, υπήρχαν και τα καταφύγια για περίπτωση ανάγκης, ως και αποθήκες των ιδιοκτητών της πολυκατοικίας.
Η μια οικογένεια ήταν της Μαρίκας Φούντα- Ζώτου, Μαυρομιχάλη 5, από το Ρωμανού. Στο θυρωρείο της, εύρισκαν στέγη και φροντίδα οι συγχωριανοί της και όσοι άλλοι είχαν ανάγκη.
Η δεύτερη οικογένεια ήταν του Θείελπη (Φίλιππα) Ντινενή, Υψηλάντου 8, από την Ατσική, όπου εξυπηρετούνταν οι πάντες από στέγη, τροφή και φροντίδα για τη μετανάστευσή τους.
Ο πατέρας μου λοιπόν δραστηριοποιείται στην Ένωση, ως μέλος του Δ.Σ. από το 1937 μέχρι το 1955, τις περισσότερες φορές ως πρόεδρος. Πέραν των χορών, εκδρομών και εξυπηρετήσεων των συμπατριωτών μας, θυμάμαι τη κινητοποίηση του Δ.Σ. στη πυρκαγιά του κινηματογράφου στο Κάστρο 9-9-1939 και το έργο του συντονισμού των ενεργειών μεταξύ Κέντρου και Νησιού, για την ανακούφιση από την μεγάλη συμφορά. Ακόμη και τα σχετικά ρεπορτάζ των Αθηναϊκών εφημερίδων, είχαν πηγή πληροφόρησης τον πατέρα μου, ο οποίος ως υπάλληλος των Τ.Τ.Τ., είχε πρόσβαση στο Νησί για την καθημερινή ενημέρωση.
Ακολούθησε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και ο Εμφύλιος, δεκαετία κατά την οποία ο Σύλλογος ατόνησε. Στη δεκαετία του 50, η μετανάστευση προς Αυστραλία ήταν στο κατακόρυφο. Ο πατέρας μου και εγώ διατηρούσαμε πρακτορείο στην Ομόνοια και μετά στην οδό Ακαδημίας και Κιάφας. Από το γραφείο μας θα περάσουν οι περισσότεροι Λήμνιοι μετανάστες για γιατρούς, προξενεία, εισιτήρια κλπ, πάρα πολύ κουραστική δουλειά, πολύ τρέξιμο και δεν έμενε χρόνος για το Σύλλογο. Έτσι δραστηριοποιούνται άλλοι νεώτεροι υπό τον Αντώνιο Παπανικολάου».
Επειδή τον Γρηγόρη Καλαντζή τον έζησα από κοντά στη περίοδο 1958-65 όταν ήμουν φοιτητής στην Αθήνα και παρακολουθούσα από κοντά την αγωνία του και τα τρεξίματά του για να ικανοποιήσει τις ανάγκες των Λημνιών μεταναστών, που σαν κυνηγημένα θηρία έφευγαν κυρίως για Αυστραλία, έχω να σας διηγηθώ πολλά, πλην ο χρόνος δε μου το επιτρέπει και θα σας πω ένα προσωπικό μου βίωμα που με κάνει να τον θυμάμαι πάντα όσο ζω. Ήταν προσωπικός φίλος του πατέρα μου.
Όταν εξερράγη ο Ελληνοϊταλικός πόλεμος επιστρατεύτηκαν στον ίδιο λόχο, επιλοχίας ο πατέρας μου, σιτιστής ο Γρηγόρης και πέρασαν πέντε μήνες μαζί στο ίδιο αμπρί, τους ίδιους κινδύνους. Δυστυχώς ο πατέρας μου σκοτώθηκε στις 7-4-1941 και ο Γρηγόρης σαν αδερφός του έκλεισε τα μάτια και πήρε τα προσωπικά του αντικείμενα –το ρολόι, τη βέρα, το στυλό με ένα σημειωματάριο, το σουγιά του- τα οποία μου παρέδωσε το 1958 όταν ενηλικιώθηκα.
Έτσι με τον Γρηγόρη Καλαϊτζή είχα μια σχέση πατέρα προς γιο. Είναι ο άνθρωπος που δε θα ξεχάσω ποτέ για τη μεγαλοψυχία του.
Αντώνης Παπανικολάου
Ο δεύτερος τιμώμενος είναι ο Αντώνης Παπανικολάου, δάσκαλος και στα περισσότερα ενεργά του χρόνια ήταν διευθυντής του ιδιαίτερου γραφείου του Κων/νου Τσάτσου. Ο Τσάτσος ήταν, σε όλες τις κυβερνήσεις της ΕΡΕ, υπουργός Προεδρείας Κυβερνήσεως, όπου υπήγετο και ο Τουρισμός καθώς και ο Πολιτισμός. Μετά την μεταπολίτευση χρημάτισε Πρόεδρος της Δημοκρατίας.
Σημαντικό έργο του Παπανικολάου ήταν η προεδρεία του στην «Ένωση Λημνίων» ο οποίος εκλέγετο από το 1955 και μέχρι το 1976, παρέμεινε πρόεδρός της, καθώς εργάστηκε σκληρά και παρέδωσε έργο.
Ο γιός του Νίκος τον οποίο σήμερα έχουμε κοντά μας μου είπε:
«Είναι η χρυσή εποχή του Συλλόγου, οπότε και αποκτάται η Στέγη. Ένα διαμέρισμα, αρκετά μεγάλο, ώστε να στεγάσει το γραφείο με μεγάλη αίθουσα, βιβλιοθήκη, ξενώνας με 8 κρεβάτια, κουζίνα, WC κλπ. Αγοράστηκε με κρατική επιχορήγηση, με χρήματα από τα Κρατικά Λαχεία το 1961.»
Ακόμη ο Νίκος Παπανικολάου θυμάται: «Η ίδρυση της Στέγης των Λημνίων με την υποστήριξη και την οικονομική συνεισφορά του Ελληνικού Δημοσίου, ωφέλησε την πολιτιστική εμφάνιση της Ένωσης Λημνίων, διότι όλες οι εκδηλώσεις γινόντουσαν στη μεγάλη αίθουσα, ακόμη και οι Γενικές Συνελεύσεις μεταφέρθηκαν από το υπόγειο του καφενείου «Λήμνος» της οδού Ακαδημίας, στον 3ο όροφο της Γερανίου. Μεγάλη η προσφορά της ίδρυσης του σπουδαστικού κοιτώνα των απόρων Λημνίων φοιτητών, ο οποίος κοιτώνας επέτρεψε οικονομικώς σε αρκετούς Λημνιούς σπουδαστές να μείνουν σε αυτόν, να συνεχίσουν και να τερματίσουν τις σπουδές τους.
Είχε μοιράσει το χρόνο του μεταξύ οικογένειας, της δουλειάς του το πρωί και το απόγευμα στην Ένωση. Είχε ταυτίσει μπορώ να πω τη ζωή του με την ύπαρξη και τη δραστηριοποίηση του Συλλόγου. Πέτυχε και άλλα πολλά, πλην της αγοράς της Στέγης, τα γνωρίζουν οι συμπατριώτες μας και η ταπεινοφροσύνη μου δεν μου επιτρέπει να τα απαριθμήσω. Αποκορύφωμα η ίδρυση του Αρχαιολογικού Μουσείου Λήμνου. Ως διευθυντής του ιδιαιτέρου γραφείου του Κων. Τσάτσου, ποικιλοτρόπως και όπως μπορούσε βοηθούσε τη Λήμνο. Όταν δε αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την Ένωση, εξαιτίας της συνδικαλιστικής βίας, που εμφανίστηκε στην μεταπολίτευση, η Ένωση ατόνησε, αδράνησε και αργοπέθαινε. Ο ίδιος δε άφησε τα εγκόσμια με την αίσθηση ότι έπραξε ότι μπορούσε για τη Λήμνο και τους Λημνιούς.»
Αυτά από τον Νίκο Παπανικολάου.
Στο υπουργείο Προεδρείας όπου επί σειρά ετών ήταν υπουργός ο Τσάτσος, ο Παπανικολάου επιζητούσε ευκαιρίες για να κάνει κάτι για την αγαπημένη του Λήμνο. Θυμάμαι το 1955, είχαν βρεθεί στη Πολιόχνη μια σειρά χρυσών κοσμημάτων της εποχής της ακμής της Τροίας 1200 π.Χ. και τα οποία παρελήφθησαν από την αρχαιολογική υπηρεσία και κοσμούν σήμερα το Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών. Τότε ο Παπανικολάου άρχισε ένα αγώνα για τη δημιουργία αρχαιολογικού Μουσείου στη Λήμνο.
Πράγματι με δικές του ενέργειες έγινε παραχώρηση στο Υπουργείο Προεδρείας από το Παλλημνιακό Σχολικό Ταμείο, του Νεοκλασικού κτηρίου του Ρωμέικου Γυαλού και αρχίζει ένα τιτάνιο αγώνα για τη δημιουργία του Μουσείου. Οι επισκευές άρχισαν το 1957 με συνεχή κρατική χρηματοδότηση και το έργο τελείωσε επιτυχώς. Στις 20-4-1961 έγιναν τα εγκαίνια του Μουσείου από τον ίδιο τον υπουργό Προεδρείας Κ. Τσάτσο. Στην ομιλία του, η οποία έχει καταγραφεί στην εφημερίδα «Λήμνος», ο υπουργός είπε στον Παπανικολάου:
«Σου αξίζουν συγχαρητήρια για το έργο αυτό, αγωνίστηκες χρόνια και σήμερα το παραδίδεις στη Λήμνο».
Και είναι πράγματι ένα κόσμημα, τόσο από πλευράς κτηρίου, όσο και εκθεμάτων.
Μια άλλη προσφορά του ήταν στο κτίσιμο του ξενοδοχείου «Ακτή Μύρινα» το 1959, όπου υπήρξε πρόβλημα με την Αρχαιολογική Υπηρεσία. Χάρις στις προσπάθειές του ξεπεράστηκαν τα εμπόδια και διαρκώς έλεγε, ότι αυτό το ξενοδοχείο θα αποτελέσει το όχημα, που θα φέρει τη Λήμνο στον τουριστικό παράδεισο.
Τον διέκρινε η μετριοφροσύνη και δεν μιλούσε εύκολα για το έργο του. Πέθανε τον Ιούνιο του 1986.
Μαρίκα Φούντα
Τρίτο τιμώμενο πρόσωπο είναι η Μαρίκα Φούντα από το Ρωμανού και μαζί της η κόρη της Φανή και ο γαμπρός της – σύζυγος της Φανής - Φίλιππας Ντινενής.
Προσωπικώς δεν τους ήξερα. Ζήτησα πληροφορίες από Ατσικιώτες και κυρίως από την εγγονή της Μαρίκας, τη Μαρίκα Ντινενή- Λούγκλου και διαπίστωσα πως η προσφορά των τριών αυτών προσώπων ήταν πολύ μεγάλη σε παροχή στέγης, τροφής και τρέξιμο για την εξυπηρέτηση συμπατριωτών μας, που βρέθηκαν στην Αθήνα, είτε για μετανάστευση, είτε για γιατρούς και Νοσοκομεία, στις δεκαετίες του ’50 και ’60.
Η κυρά Μαρίκα είχε θυρωρείο Μαυρομιχάλη 5. Ο Φίλιππας επίσης είχε θυρωρείο Υψηλάντου 8 στο Κολωνάκι. Στα υπόγεια των δύο πολυκατοικιών, τα οποία είχαν διασκευάσει κατάλληλα, εύρισκαν στέγη και τροφή οι Λημνιοί υποψήφιοι μετανάστες. Ο Φίλιππας το πρωί της Τρίτης στην άφιξη του καραβιού από Λήμνο, βρισκόταν στον Πειραιά για να παραλάβει τους συμπατριώτες μας.
Δεύτερο στέκι ήταν τα Λημνιά καφενεία της οδού Ακαδημίας και της Πλ. Εξαρχείων. Από εκεί τους μάζευε ο Καλαϊτζής και τους παρέδιδε στο Φίλιππα. Η κυρά Μαρίκα ήταν αυτή που έτρεχε για γιατρούς και νοσοκομεία, κυρίως στο «Ελπίς» της οδού Ακαδημίας. Ήταν μια γνήσια Λημνιά μάνα και οι Λημνιοί της Αυστραλίας την θυμούνται και την ευγνωμονούν.
Η εγγονή της κυρά Μαρίκας μου είπε: «Η μάνα μου Φανή δεν παραπονέθηκε ποτέ, για την περιποίηση όλου αυτού του κόσμου. Κοιμόντουσαν όλοι στο υπόγειο της πολυκατοικίας, όπου το είχε στρώσει η μάνα μου με κουρελούδες, είχε βάλει οκτώ ντιβάνια και στρώματα καταγής. Οι φιλοξενούμενοι ήταν όλοι μετανάστες για Γερμανία και Αυστραλία. Όταν κάποτε εγώ με τον αδερφό μου παραπονεθήκαμε για τους Λημνιούς που μπαινόβγαιναν στο σπίτι, ο πατέρας μου, μας είπε:
«Να μη γκρινιάζετε για ό,τι κάνουμε με τη μάνα σας για τους συμπατριώτες μας. Κάποτε και μένα όταν ήλθα στην Αθήνα 14 ετών, κάποιος μου παρείχε άσυλο και με προστάτεψε».
Εννοούσε το Γρηγόρη Καλατζή.
Από τη συνομιλία μου με την κ. Λούγκλου κρατώ και τονίζω ότι η κυρά Μαρίκα και η κόρη της Φανή εκπροσώπησαν στη ζωή τους τη μεγαλοσύνη και τη άφθαστη μητρότητα της Λημνιάς μάνας.
Σας ευχαριστώ
Αριστείδης Τσοτρούδης
Από αριστερά, Μπάμπης Τσουβελεκάκης, Σταύρος Τραγάρας, Νίκος Βλαχόπουλος με την εγγονή του, Δημήτρης Τσουβελεκάκης, Ελένη Μισετζή, Γιώργος Κυράνης.
Από αριστερά, Βασίλης Λούγκλος, Άγγελος Κελλάρης, Μπάμπης Τσουβελεκάκης, Σταύρος Τραγάρας, Αριστείδης Τσοτρούδης, Νίκος Βλαχόπουλος.
Ο Αριστείδης Τσοτρούδης.
Οι πλακέτες.
Το Δ.Σ. του Συλλόγου τιμά τη Φανή Ντινενή.
Ο Δημήτρης Τσουβελεκάκης παραδίδει την τιμητική πλακέτα στη Φανή Ντινενή. Δίπλα της ο εγγονός της Φίλιππας Ντινενής.
Ο Βασίλης Λούγκλος παραδίδει την τιμητική πλακέτα στο Νίκο Παπανικολάου.
Ο Νίκος Παπανικολάου.
Ο Νίκος Παπανικολάου και το Δ.Σ. του Συλλόγου.
Κατά την καθιερωμένη ετήσια μεγάλη συγκέντρωση και την κοπή της πίτας του Συλλόγου μας για το νέο έτος 2011 που πραγματοποιήθηκε την 13η Φεβρουαρίου 2011, στην αίθουσα δεξιώσεων «ATTICA HALL», που βρίσκεται στη ΛΕΩΦΟΡΟ ΑΘΗΝΩΝ 314, τιμήθηκαν για την προσφορά τους και τη βοήθεια που με κάθε τρόπο έδωσαν σε πληθώρα Λημνίων μεταναστών, τα δύσκολα χρόνια του 50 και του 60, οι κάτωθι Λήμνιοι: Αντώνης Πανικολάου,Γρηγόρης Καλαϊτζής, Μαρίκα Φούντα - Ζώτου και Θίελπις Ντινενής, μετά θάνατον. Επίσης η Φανή Ντινενή, η οποία υπάρχει εν ζωή και παρέλαβε η ίδια την πλακέτα. Για τον Αντώνη Παπανικολάου την πλακέτα παρέλαβε ο γιος του Νικόλαος Παπανικολάου, για τον Γρηγόρη Καλαϊτζή ο Αριστείδης Τσοτρούδης, επειδή ο γιος του Ανδρέας Καλαϊτζής είχε ένα πρόβλημα υγείας, και για τον Θίελπι Ντινενή την πλακέτα παρέλαβε η γυναίκα του Φανή Ντινενή. Το ιστορικό των τιμωμένων εκφώνησε ο Αριστείδης Τσοτρούδης, ο οποίος είχε κάνει και την σχετική έρευνα.
Αγαπητοί μου συμπατριώτες,
Χρόνια πολλά και υγεία σε όλους.
Για άλλη μια φορά θέλω να συγχαρώ τους Ατσικιώτες για τις αποφάσεις τους να βραβεύουν πολύ συχνά σημαντικές προσωπικότητες της Λήμνου, οι οποίες ξεχώρισαν, είτε μέσω της επιστήμης, της τέχνης και της ανωτερότητάς τους, είτε μέσω των αλτρουϊστικών αισθημάτων τους, θέσαντες τους εαυτούς των στην υπηρεσία των αδυνάτων αλλά και των συμφερόντων του νησιού μας.
Η απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου των Ατσικιωτών Αθήνας και ιδιαίτερα του προέδρου κ. Τραγάρα, να τιμήσουν και να βραβεύσουν – δυστυχώς μετά θάνατον- τους Γρηγόρη Καλαϊτζή, Αντώνη Παπανικολάου, Μαρίκα Φούντα και το ζεύγος Θείελπη (Φίλιππα) και Φανής Ντινενή, τους τιμά ιδιαίτερα και τους ανωτεροποιεί στα Λημνιακά δρώμενα.
Οι τιμώμενοι έδρασαν στα μέσα του 20ου αιώνα. Τότε ήταν τα δύσκολα χρόνια στο Νησί μας, της φτώχιας και της ανέχειας. Τότε ήταν η εποχή της μαζικής μετανάστευσης στο εξωτερικό, αναζήτησης επαγγελματικής τύχης στην πολυκοσμική Αθήνα και κατά δεύτερο λόγο θεραπείας από αρρώστειες.
Όλοι οι ανωτέρω τιμώμενοι έδρασαν μέσω ενός και μοναδικού Λημνιακού Σωματείου της «Ενώσεως Λημνίων Αθηνών-Πειραιώς και Περιχώρων» με έτος ίδρυσης το 1933.
Γρηγόρης Καλαϊτζής
Πρώτος τιμώμενος ο Γρηγόρης Καλαϊτζής, άτομο πρόθυμο, ακούραστο, αεικίνητο στο πλευρό του Λημνιού μετανάστη.
Ζήτησα να έχω τις θύμησες του γιού του Ανδρέα και πρόθυμα μου είπε:
« Εκείνο τον καιρό ο Λήμνιος που ερχόταν στην Αθήνα, κυρίως για μετανάστευση ή γιατρούς, είχε μεγάλη ανάγκη υποστήριξης.
Η μετανάστευση άρχισε από το 1905 και μετά, κυρίως προς Αμερική και Αίγυπτο. Τη μετανάστευση την έζησα εκ των έσω, διότι η μητέρα μου ήταν 11 αδέρφια και τα 9 έφυγαν στην Αμερική από το 1907 και μετά. Αυτοί οι άνθρωποι δεν είχαν ούτε τη στοιχειώδη μόρφωση, για να μπορούν να κινηθούν και να συνδιαλαγούν, σε μια μεγάλη πόλη, όπως η Αθήνα. Ήταν οι ονομαζόμενοι άνθρωποι της ταμπέλας. Κρέμαγαν στο λαιμό τους μια ταμπέλα με το όνομά τους, για να τους βρει ο αποδέκτης, όταν έβγαιναν από το πλοίο. Δεν γνώριζαν ξένη γλώσσα, αλλά ούτε και τη μητρική τους. Εγώ πήγα και τους γνώρισα στην Αμερική. Οι παλιοί Λήμνιοι μετανάστες, μίλαγαν ανάμεσα σε Ελληνικά, Τούρκικα και σπαστά Αμερικάνικα. Οι απόγονοί τους, Έλληνες δεύτερης γενιάς, μίλαγαν Αμερικάνικα και ελάχιστα Ελληνικά. Αυτό ερμηνεύεται διότι οι τότε μετανάστες, αρχές του 20ου αιώνα, είχαν την ατυχία να εργάζονται κοντά σε Έλληνες και δεν έμαθαν ποτέ καλά την τοπική γλώσσα. Ούτε και υπήρχε μέριμνα κρατική ή από την Εκκλησία, όπως σήμερα. Γνώριζαν δε Τούρκικα, διότι στη Λήμνο ζούσαν 3.000 Τούρκοι και εργάζονταν κοντά τους στα κτήματα. Θυμάμαι η γιαγιά μου, όταν ήθελε να με ευχηθεί μου έλεγε: «Αλάχβερσιμ αγουρούδιμ» που σημαίνει «ο Αλάχ μαζί σου αγόρι μου».
Θυμάμαι προπολεμικώς οι Λήμνιοι της Αθήνας, ξένοι μεταξύ ξένων, είχαν τεράστια ανάγκη επαφής και αλληλεγγύης. Η ανάγκη τους έκανε, όπως σου είπα, να ιδρύσουν το 1933 την «Ένωση Λημνίων Αθηνών- Πειραιώς». Οι συνθήκες διαβίωσης τότε ήταν δύσκολες και υπήρχε έντονα η ανάγκη της αλληλοϋποστήριξης.
Οι ερχόμενοι από Λήμνο για λίγες μέρες στην Αθήνα, εύρισκαν στέγη και φροντίδα από τους εδώ συγγενείς, συγχωριανούς και φίλους. Έμεναν οι πιο εύποροι σε ξενοδοχεία, όπως το «Λήμνος», γωνία Ευριπίδου και Αθηνάς ή στο «Ερέχθειο», Αγ. Κωνσταντίνου 7. Άλλοι στο «Ελλάς», Γ΄ Σεπτεμβρίου 5, κυρίως Ατσικιώτες και Ρωμανιώτες, διότι ο ρεσεψιονίστας Παν. Κομσέλλης ήταν συγχωριανός τους.
Για μια άλλη κατηγορία Λημνίων, που η ανάγκη τους έφερε στην Αθήνα, κυρίως για μετανάστευση, εύρισκαν θαλπωρή σε δύο αξιόλογες και αξιέπαινες οικογένειες. Αυτές είχαν θυρωρεία, εργάζονταν ως θυρωροί και τα υπόγεια των πολυκατοικιών τους ήταν στην διάθεση των Λημνιών. Διότι εκεί στα υπόγεια, εκτός της κατοικίας του θυρωρού, υπήρχαν και τα καταφύγια για περίπτωση ανάγκης, ως και αποθήκες των ιδιοκτητών της πολυκατοικίας.
Η μια οικογένεια ήταν της Μαρίκας Φούντα- Ζώτου, Μαυρομιχάλη 5, από το Ρωμανού. Στο θυρωρείο της, εύρισκαν στέγη και φροντίδα οι συγχωριανοί της και όσοι άλλοι είχαν ανάγκη.
Η δεύτερη οικογένεια ήταν του Θείελπη (Φίλιππα) Ντινενή, Υψηλάντου 8, από την Ατσική, όπου εξυπηρετούνταν οι πάντες από στέγη, τροφή και φροντίδα για τη μετανάστευσή τους.
Ο πατέρας μου λοιπόν δραστηριοποιείται στην Ένωση, ως μέλος του Δ.Σ. από το 1937 μέχρι το 1955, τις περισσότερες φορές ως πρόεδρος. Πέραν των χορών, εκδρομών και εξυπηρετήσεων των συμπατριωτών μας, θυμάμαι τη κινητοποίηση του Δ.Σ. στη πυρκαγιά του κινηματογράφου στο Κάστρο 9-9-1939 και το έργο του συντονισμού των ενεργειών μεταξύ Κέντρου και Νησιού, για την ανακούφιση από την μεγάλη συμφορά. Ακόμη και τα σχετικά ρεπορτάζ των Αθηναϊκών εφημερίδων, είχαν πηγή πληροφόρησης τον πατέρα μου, ο οποίος ως υπάλληλος των Τ.Τ.Τ., είχε πρόσβαση στο Νησί για την καθημερινή ενημέρωση.
Ακολούθησε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και ο Εμφύλιος, δεκαετία κατά την οποία ο Σύλλογος ατόνησε. Στη δεκαετία του 50, η μετανάστευση προς Αυστραλία ήταν στο κατακόρυφο. Ο πατέρας μου και εγώ διατηρούσαμε πρακτορείο στην Ομόνοια και μετά στην οδό Ακαδημίας και Κιάφας. Από το γραφείο μας θα περάσουν οι περισσότεροι Λήμνιοι μετανάστες για γιατρούς, προξενεία, εισιτήρια κλπ, πάρα πολύ κουραστική δουλειά, πολύ τρέξιμο και δεν έμενε χρόνος για το Σύλλογο. Έτσι δραστηριοποιούνται άλλοι νεώτεροι υπό τον Αντώνιο Παπανικολάου».
Επειδή τον Γρηγόρη Καλαντζή τον έζησα από κοντά στη περίοδο 1958-65 όταν ήμουν φοιτητής στην Αθήνα και παρακολουθούσα από κοντά την αγωνία του και τα τρεξίματά του για να ικανοποιήσει τις ανάγκες των Λημνιών μεταναστών, που σαν κυνηγημένα θηρία έφευγαν κυρίως για Αυστραλία, έχω να σας διηγηθώ πολλά, πλην ο χρόνος δε μου το επιτρέπει και θα σας πω ένα προσωπικό μου βίωμα που με κάνει να τον θυμάμαι πάντα όσο ζω. Ήταν προσωπικός φίλος του πατέρα μου.
Όταν εξερράγη ο Ελληνοϊταλικός πόλεμος επιστρατεύτηκαν στον ίδιο λόχο, επιλοχίας ο πατέρας μου, σιτιστής ο Γρηγόρης και πέρασαν πέντε μήνες μαζί στο ίδιο αμπρί, τους ίδιους κινδύνους. Δυστυχώς ο πατέρας μου σκοτώθηκε στις 7-4-1941 και ο Γρηγόρης σαν αδερφός του έκλεισε τα μάτια και πήρε τα προσωπικά του αντικείμενα –το ρολόι, τη βέρα, το στυλό με ένα σημειωματάριο, το σουγιά του- τα οποία μου παρέδωσε το 1958 όταν ενηλικιώθηκα.
Έτσι με τον Γρηγόρη Καλαϊτζή είχα μια σχέση πατέρα προς γιο. Είναι ο άνθρωπος που δε θα ξεχάσω ποτέ για τη μεγαλοψυχία του.
Αντώνης Παπανικολάου
Ο δεύτερος τιμώμενος είναι ο Αντώνης Παπανικολάου, δάσκαλος και στα περισσότερα ενεργά του χρόνια ήταν διευθυντής του ιδιαίτερου γραφείου του Κων/νου Τσάτσου. Ο Τσάτσος ήταν, σε όλες τις κυβερνήσεις της ΕΡΕ, υπουργός Προεδρείας Κυβερνήσεως, όπου υπήγετο και ο Τουρισμός καθώς και ο Πολιτισμός. Μετά την μεταπολίτευση χρημάτισε Πρόεδρος της Δημοκρατίας.
Σημαντικό έργο του Παπανικολάου ήταν η προεδρεία του στην «Ένωση Λημνίων» ο οποίος εκλέγετο από το 1955 και μέχρι το 1976, παρέμεινε πρόεδρός της, καθώς εργάστηκε σκληρά και παρέδωσε έργο.
Ο γιός του Νίκος τον οποίο σήμερα έχουμε κοντά μας μου είπε:
«Είναι η χρυσή εποχή του Συλλόγου, οπότε και αποκτάται η Στέγη. Ένα διαμέρισμα, αρκετά μεγάλο, ώστε να στεγάσει το γραφείο με μεγάλη αίθουσα, βιβλιοθήκη, ξενώνας με 8 κρεβάτια, κουζίνα, WC κλπ. Αγοράστηκε με κρατική επιχορήγηση, με χρήματα από τα Κρατικά Λαχεία το 1961.»
Ακόμη ο Νίκος Παπανικολάου θυμάται: «Η ίδρυση της Στέγης των Λημνίων με την υποστήριξη και την οικονομική συνεισφορά του Ελληνικού Δημοσίου, ωφέλησε την πολιτιστική εμφάνιση της Ένωσης Λημνίων, διότι όλες οι εκδηλώσεις γινόντουσαν στη μεγάλη αίθουσα, ακόμη και οι Γενικές Συνελεύσεις μεταφέρθηκαν από το υπόγειο του καφενείου «Λήμνος» της οδού Ακαδημίας, στον 3ο όροφο της Γερανίου. Μεγάλη η προσφορά της ίδρυσης του σπουδαστικού κοιτώνα των απόρων Λημνίων φοιτητών, ο οποίος κοιτώνας επέτρεψε οικονομικώς σε αρκετούς Λημνιούς σπουδαστές να μείνουν σε αυτόν, να συνεχίσουν και να τερματίσουν τις σπουδές τους.
Είχε μοιράσει το χρόνο του μεταξύ οικογένειας, της δουλειάς του το πρωί και το απόγευμα στην Ένωση. Είχε ταυτίσει μπορώ να πω τη ζωή του με την ύπαρξη και τη δραστηριοποίηση του Συλλόγου. Πέτυχε και άλλα πολλά, πλην της αγοράς της Στέγης, τα γνωρίζουν οι συμπατριώτες μας και η ταπεινοφροσύνη μου δεν μου επιτρέπει να τα απαριθμήσω. Αποκορύφωμα η ίδρυση του Αρχαιολογικού Μουσείου Λήμνου. Ως διευθυντής του ιδιαιτέρου γραφείου του Κων. Τσάτσου, ποικιλοτρόπως και όπως μπορούσε βοηθούσε τη Λήμνο. Όταν δε αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την Ένωση, εξαιτίας της συνδικαλιστικής βίας, που εμφανίστηκε στην μεταπολίτευση, η Ένωση ατόνησε, αδράνησε και αργοπέθαινε. Ο ίδιος δε άφησε τα εγκόσμια με την αίσθηση ότι έπραξε ότι μπορούσε για τη Λήμνο και τους Λημνιούς.»
Αυτά από τον Νίκο Παπανικολάου.
Στο υπουργείο Προεδρείας όπου επί σειρά ετών ήταν υπουργός ο Τσάτσος, ο Παπανικολάου επιζητούσε ευκαιρίες για να κάνει κάτι για την αγαπημένη του Λήμνο. Θυμάμαι το 1955, είχαν βρεθεί στη Πολιόχνη μια σειρά χρυσών κοσμημάτων της εποχής της ακμής της Τροίας 1200 π.Χ. και τα οποία παρελήφθησαν από την αρχαιολογική υπηρεσία και κοσμούν σήμερα το Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών. Τότε ο Παπανικολάου άρχισε ένα αγώνα για τη δημιουργία αρχαιολογικού Μουσείου στη Λήμνο.
Πράγματι με δικές του ενέργειες έγινε παραχώρηση στο Υπουργείο Προεδρείας από το Παλλημνιακό Σχολικό Ταμείο, του Νεοκλασικού κτηρίου του Ρωμέικου Γυαλού και αρχίζει ένα τιτάνιο αγώνα για τη δημιουργία του Μουσείου. Οι επισκευές άρχισαν το 1957 με συνεχή κρατική χρηματοδότηση και το έργο τελείωσε επιτυχώς. Στις 20-4-1961 έγιναν τα εγκαίνια του Μουσείου από τον ίδιο τον υπουργό Προεδρείας Κ. Τσάτσο. Στην ομιλία του, η οποία έχει καταγραφεί στην εφημερίδα «Λήμνος», ο υπουργός είπε στον Παπανικολάου:
«Σου αξίζουν συγχαρητήρια για το έργο αυτό, αγωνίστηκες χρόνια και σήμερα το παραδίδεις στη Λήμνο».
Και είναι πράγματι ένα κόσμημα, τόσο από πλευράς κτηρίου, όσο και εκθεμάτων.
Μια άλλη προσφορά του ήταν στο κτίσιμο του ξενοδοχείου «Ακτή Μύρινα» το 1959, όπου υπήρξε πρόβλημα με την Αρχαιολογική Υπηρεσία. Χάρις στις προσπάθειές του ξεπεράστηκαν τα εμπόδια και διαρκώς έλεγε, ότι αυτό το ξενοδοχείο θα αποτελέσει το όχημα, που θα φέρει τη Λήμνο στον τουριστικό παράδεισο.
Τον διέκρινε η μετριοφροσύνη και δεν μιλούσε εύκολα για το έργο του. Πέθανε τον Ιούνιο του 1986.
Μαρίκα Φούντα
Τρίτο τιμώμενο πρόσωπο είναι η Μαρίκα Φούντα από το Ρωμανού και μαζί της η κόρη της Φανή και ο γαμπρός της – σύζυγος της Φανής - Φίλιππας Ντινενής.
Προσωπικώς δεν τους ήξερα. Ζήτησα πληροφορίες από Ατσικιώτες και κυρίως από την εγγονή της Μαρίκας, τη Μαρίκα Ντινενή- Λούγκλου και διαπίστωσα πως η προσφορά των τριών αυτών προσώπων ήταν πολύ μεγάλη σε παροχή στέγης, τροφής και τρέξιμο για την εξυπηρέτηση συμπατριωτών μας, που βρέθηκαν στην Αθήνα, είτε για μετανάστευση, είτε για γιατρούς και Νοσοκομεία, στις δεκαετίες του ’50 και ’60.
Η κυρά Μαρίκα είχε θυρωρείο Μαυρομιχάλη 5. Ο Φίλιππας επίσης είχε θυρωρείο Υψηλάντου 8 στο Κολωνάκι. Στα υπόγεια των δύο πολυκατοικιών, τα οποία είχαν διασκευάσει κατάλληλα, εύρισκαν στέγη και τροφή οι Λημνιοί υποψήφιοι μετανάστες. Ο Φίλιππας το πρωί της Τρίτης στην άφιξη του καραβιού από Λήμνο, βρισκόταν στον Πειραιά για να παραλάβει τους συμπατριώτες μας.
Δεύτερο στέκι ήταν τα Λημνιά καφενεία της οδού Ακαδημίας και της Πλ. Εξαρχείων. Από εκεί τους μάζευε ο Καλαϊτζής και τους παρέδιδε στο Φίλιππα. Η κυρά Μαρίκα ήταν αυτή που έτρεχε για γιατρούς και νοσοκομεία, κυρίως στο «Ελπίς» της οδού Ακαδημίας. Ήταν μια γνήσια Λημνιά μάνα και οι Λημνιοί της Αυστραλίας την θυμούνται και την ευγνωμονούν.
Η εγγονή της κυρά Μαρίκας μου είπε: «Η μάνα μου Φανή δεν παραπονέθηκε ποτέ, για την περιποίηση όλου αυτού του κόσμου. Κοιμόντουσαν όλοι στο υπόγειο της πολυκατοικίας, όπου το είχε στρώσει η μάνα μου με κουρελούδες, είχε βάλει οκτώ ντιβάνια και στρώματα καταγής. Οι φιλοξενούμενοι ήταν όλοι μετανάστες για Γερμανία και Αυστραλία. Όταν κάποτε εγώ με τον αδερφό μου παραπονεθήκαμε για τους Λημνιούς που μπαινόβγαιναν στο σπίτι, ο πατέρας μου, μας είπε:
«Να μη γκρινιάζετε για ό,τι κάνουμε με τη μάνα σας για τους συμπατριώτες μας. Κάποτε και μένα όταν ήλθα στην Αθήνα 14 ετών, κάποιος μου παρείχε άσυλο και με προστάτεψε».
Εννοούσε το Γρηγόρη Καλατζή.
Από τη συνομιλία μου με την κ. Λούγκλου κρατώ και τονίζω ότι η κυρά Μαρίκα και η κόρη της Φανή εκπροσώπησαν στη ζωή τους τη μεγαλοσύνη και τη άφθαστη μητρότητα της Λημνιάς μάνας.
Σας ευχαριστώ
Αριστείδης Τσοτρούδης
Από αριστερά, Μπάμπης Τσουβελεκάκης, Σταύρος Τραγάρας, Νίκος Βλαχόπουλος με την εγγονή του, Δημήτρης Τσουβελεκάκης, Ελένη Μισετζή, Γιώργος Κυράνης.
Από αριστερά, Βασίλης Λούγκλος, Άγγελος Κελλάρης, Μπάμπης Τσουβελεκάκης, Σταύρος Τραγάρας, Αριστείδης Τσοτρούδης, Νίκος Βλαχόπουλος.
Ο Αριστείδης Τσοτρούδης.
Οι πλακέτες.
Το Δ.Σ. του Συλλόγου τιμά τη Φανή Ντινενή.
Ο Δημήτρης Τσουβελεκάκης παραδίδει την τιμητική πλακέτα στη Φανή Ντινενή. Δίπλα της ο εγγονός της Φίλιππας Ντινενής.
Ο Βασίλης Λούγκλος παραδίδει την τιμητική πλακέτα στο Νίκο Παπανικολάου.
Ο Νίκος Παπανικολάου.
Ο Νίκος Παπανικολάου και το Δ.Σ. του Συλλόγου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου