Η ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΑΤΣΙΚΗΣ Νο 12

Η ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΑΤΣΙΚΗΣ

ΟΡΓΑΝΟ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΑΤΣΙΚΙΩΤΩΝ ΛΗΜΝΟΥ

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ

Έτος 3ο, Αρ. Φύλλου 12, Νοέμβριος – Δεκέμβριος 2002 – Ιανουάριος 2003.

Γραφεία: Νικηταρά 21-23. Νέα Φιλαδέλφεια. Τ.Κ. 14342. Τηλέφ. 210 - 2531412
e-mail: ifonitisatsikis@hotmail.com

Τριμηνιαία έκδοση
ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΑΤΣΙΚΙΩΤΩΝ ΛΗΜΝΟΥ

Ιδρυτής – Ιδιοκτήτης
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΤΣΙΚΙΩΤΩΝ ΛΗΜΝΟΥ

Εκδότης
ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΡΑΓΑΡΑΣ

Υπεύθυνος ύλης
ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΡΑΓΑΡΑΣ

Γραφικές τέχνες
ΘΡΙΑΣΙΟ
5576740-0977410968

Συνδρομές
Ετήσια εσωτερικού Ευρώ 6
Ετήσια εξωτερικού $ ΗΠΑ 20
$ Καναδά 30
$ Αυστραλίας 30




Λήμνος
είναι τα άθολα νερά στα πετρόκτιστα πηγάδια
μυρωτικοί σύντεκνοι της Δίνης
που μέσα ρίχνουν πικραμύγδαλα τα παιδιά
αφού δεν έχουν άλογα με πολυτελείς χαλινούς.
Σ.Τ.





ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΗ
Ολα τα κείμενα, που δεν έχουν υπογραφή, έχουν συνταχθεί από τον Σταύρο Τραγάρα.



ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΚΔΟΤΗ

Η «ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΑΤΣΙΚΗΣ» σταματά

Δυστυχώς, λόγω ανυπέρβλητων δυσκολιών, που δεν είναι του παρόντος να εξηγηθούν και με μεγάλη στενοχωρία και με πόνο καρδιάς πραγματικό, ανακοινώνω προς τους αναγνώστες μας, ότι η εφημεριδούλα μας δεν θα ξανακυκλοφορήσει. Αυτό είναι το τελευταίο τεύχος. Σας ευχαριστώ όλους, αναγνώστες και συνεργάτες, για την υποστήριξή σας. Είμαι πολύ υπερήφανος που είμαι Λημνιός, είμαι πολύ υπερήφανος που σας έχω συμπατριώτες. Ίσως στο μέλλον «συναντηθούμε» με άλλον τρόπο. Κανείς δεν ξέρει….

Σταύρος Τραγάρας




Αποχώρηση από το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου 4 κορυφαίων μελών
Αποχώρησαν από τη Διοίκηση του Συλλόγου, αφού στις εκλογές δεν έθεσαν υποψηφιότητα, ο πρόεδρος Σταύρος Τραγάρας, ο αντιπρόεδρος Απόστολος Οικονόμου, ο γενικός γραμματέας Χαράλαμπος Μανωλούκος και το μέλος Κώστας Γιαννέρης. Η αποχώρηση έγινε μέσα σε κλίμα συγκίνησης, χωρίς πικρίες και δυσαρέσκειες, μέσα σε κλίμα συνεργασίας και συναδελφικής εκτίμησης και αγάπης.
Παρά την παρακίνηση από δεκάδες μέλη να μην αποχωρήσουν, οι ανωτέρω ήταν ανένδοτοι. Ο πρόεδρος Σταύρος Τραγάρας επικαλέσθηκε τις μεγάλες επαγγελματικές του υποχρεώσεις, την κόπωσή του, και την ανάγκη ανανέωσης του Διοικητικού Συμβουλίου, και οι άλλοι την μακροχρόνια ενασχόλησή τους με τα διοικητικά του Συλλόγου και την συνεπαγόμενη φυσική εξάντληση καθώς και την ανάγκη ανανέωσης. Είναι φανερό ότι ο τόσο επιτυχημένος Σύλλογος Ατσικιωτών, περνά σε άλλη φάση, με νέα πρόσωπα στη διοίκηση. Οι αποχωρήσαντες υποσχέθηκαν να μείνουν κοντά στο Σύλλογο και να βοηθήσουν όσο μπορούν τη νέα διοίκηση.





ΤΟ ΝΕΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΑΤΣΙΚΙΩΤΩΝ

Συγκροτήθηκε σε σώμα το νέο Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου Ατσικιωτών. Πρόεδρος, Δημήτρης Τσουβελεκάκης. Αντιπρόεδρος Γιάννης Μπεκρής. Γενική Γραμματέας, Δέσποινα Βασιλάρα, του Βάϊου. Ταμίας, Μισετζή Ελένη, του Κώστα. Μέλη: Ελένη Βασιλάρα, σύζυγος Βάιου. Γιώργος Κυράνης (είναι γιος της Μαίρης Μισετζή) και Ντινενή Μαρία του Γιώργη.






Τεράστια επιτυχία είχε η εκδήλωση της κοπής της πίτας του Συλλόγου

Κοσμοσυρροή άνευ προηγουμένου στην εκδήλωση της κοπής της πίτας του Συλλόγου μας, στις 26 Ιανουαρίου στην ταβέρνα «ΚΑΚΙΑΣ» της Χασιάς. Το περιβάλλον ειδυλλιακό, το κρύο τσουχτερό και ένα τζάκι ωραιότατο. Κόσμος ωραίος, καλοντυμένος, Λημνιός κόσμος, Ατσικιώτες, Καρπασινοί, Προπουλιανοί, Σβερδιανοί, από την Πλάκα, από την Παναγιά, από τα Λύχνα, από τη Μύρινα, ο Σύλλογος Ατσικιωτών ξεπέρασε τα όρια του Δήμου μας και φαίνεται να εκπροσωπεί πλέον τη Λήμνο ολόκληρη. Και μαζί οι φίλοι και συγγενείς από όλη σχεδόν την Ελλάδα. «Φίσκαρε» ο «ΚΑΚΙΑΣ» δεν είχαμε πού να τους βάλουμε. Χάρηκαν οι συμπατριώτες, κουβέντιασαν, θυμήθηκαν τα παλιά. Συγκίνηση από το προσκλητήριο νεκρών από τον Μπάμπη Μανωλούκο και ενός λεπτού σιγή. Σύντομος οικονομικός απολογισμός από τον Δημήτρη Τσουβελεκάκη. Άφθονοι οι μεζέδες του «ΚΑΚΙΑ». Λουκάνικα, τυρί, σαλάτες, πατάτες, αναψυκτικά, κρασί χύμα, μπριζόλες. Η πίτα – κέικ φρεσκότατη και νοστιμότατη από τον «Στεργίου». Το νόμισμα μια χρυσή λίρα Αγγλίας, προσφορά του προέδρου Σταύρου Τραγάρα, την κέρδισε η Ολυμπία Βασιλικού. Το συγκρότημα του Χρήστου Καφαλτή με τον ίδιο στο ακορντεόν και το Γιάννη Κεχαγιά στη Λημνιακή λύρα, έφερε τον κόσμο σε μεγάλο κέφι. Χόρεψαν ασταμάτητα πολλοί συμπατριώτες, αλλά και τραγούδησαν με επιτυχία οι Βασίλης Μπουδρός και Στέλιος Ντινενής. Γαλαντόμοι οι συμμετέχοντες άνοιξαν τα πορτοφόλια τους και τα έξοδα της εκδήλωσης βγήκαν και με το παραπάνω. Τους ευχαριστούμε θερμά. Προηγουμένως η ομιλία – χαιρετισμός του Σταύρου Τραγάρα ράγισε καρδιές και η εκδήλωση έλαβε το κλίμα μυσταγωγίας. Μακάρι και οι επόμενες εκδηλώσεις του Συλλόγου, τώρα με τη νέα διοίκηση να έχουν τέτοια επιτυχία.

Σκηνή από την κοπή της πίτας των Ατσικιωτών Λήμνου για το έτος 2003.


Σκηνή από την κοπή της πίτας των Ατσικιωτών Λήμνου για το έτος 2003.









Χαιρετισμός – ομιλία του Προέδρου του Συλλόγου Σταύρου Τραγάρα κατά την κοπή της πίτας

Αγαπητοί συμπατριώτες, αγαπημένα αδέλφια

Με ιδιαίτερη χαρά σας καλωσορίζω στην σημερινή μας εκδήλωση. Σας εύχομαι καλή χρονιά, με υγεία και ευτυχία. Σας ευχαριστώ θερμά, εκ μέρους του διοικητικού συμβουλίου, γι’ αυτή τη μεγαλειώδη ανταπόκριση στο κάλεσμά μας. Ευχαριστώ και τους Λημνιούς, αλλά και τους μη Λημνιούς, που είναι φίλοι μας και μας τιμούν με την παρουσία τους. Σας ευχαριστώ όλους μαζί και ένα ένα ξεχωριστά.
Ιδιαίτερα θέλω να ευχαριστήσω το Χρήστο Καφαλτή και το Γιάννη Κεχαγιά, που κάθε χρόνο, ανιδιοτελώς, συνοδεύουν μουσικά τις εκδηλώσεις μας. Τιμούν τη σημερινή μας εκδήλωση ο Πρόεδρος των Πλακιωτών Αθήνας δικηγόρος Παντελής Χατζηχαραλάμπους, ο Πρόεδρος Λυχνιωτών Αθήνας φίλος του Συλλόγου μας Τάσος Παλαμηδάς.
Αγαπητοί συμπατριώτες
Σε μια τυπική εκλογοαπολογιστική ομιλία, συνήθως απαριθμούνται τα πεπραγμένα. Δεν σκοπεύω να σας κουράσω, αφού μάλιστα μετά από τέσσερα χρόνια το τιμόνι του Συλλόγου δεν θα συνεχίσω άλλο, αλλά ίσως πρέπει να λεχθούν μερικά πράγματα. Ο σύλλογός μας όπως και σεις βλέπετε είναι ένας από τους πιο δυνατούς συλλόγους της Λήμνου, για να μην πω ο πιο δυνατός. Αυτό βέβαια δεν έγινε αυτόματα. Έγινε σιγά σιγά με πολλή και συστηματική εργασία. Αν θυμάστε, ο σύλλογος είχε διαλυθεί τελείως για πάνω από 6 χρόνια, με ευθύνη όλων μας. Καθοριστικό ρόλο στην επανίδρυση του συλλόγου είχε ο στρατηγός, ο συγχωριανός μας στρατηγός Νίκος Αρχοντίδης, που ανέλαβε την πρωτοβουλία να δημιουργήσει πυρήνα για την επανασύστασή του, που απετελείτο από εμένα, τον Μανωλούκο και τον Γιαννέρη. Επίσης θέλω να εξάρω την τεράστια βοήθεια που προσέφερε μετά την επανασύσταση του συλλόγου, ηθική, συμβουλευτική, υλική. Χειροκροτήστε το στρατηγό Νίκο Αρχοντίδη και αναλογιστείτε αν η Ατσική και η Λήμνος του έχει πει το «ευχαριστώ» που του χρωστά, αν και ο ίδιος δεν νοιάζεται για τέτοια πράγματα. Θέλω επίσης να ευχαριστήσω θερμά όλα τα μέλη των διοικητικών συμβουλίων του συλλόγου από την ίδρυσή του και ιδιαιτέρως τα μέλη των δύο διοικητικών συμβουλίων των οποίων ήμουν πρόεδρος και ονομαστικά, τον Στέλιο Ντινενή που συμμετείχε στο προηγούμενο συμβούλιο, και τους συνεργάτες μου του τωρινού, τον Μπάμπη τον Μανωλούκο, τον Απόστολο Οικονόμου, τον Δημήτρη Τσουβελεκάκη, τον Κώστα Γιαννέρη, τον Γιάννη Μπεκρή, τη Δέσποινα Βασιλάρα και την Γεωργία Δεληγιάννη.
Ο σύλλογός μας λοιπόν κατάφερε να κάνει τις πιο μεγάλες και ωραίες συγκεντρώσεις και εκδηλώσεις, είτε είναι κοπή πίτας είτε είναι χοροεσπερίδες.
Ο σύλλογός μας συμμετέχει ενεργά σε όλες τις εκδηλώσεις της ομοσπονδίας Λημνιακών συλλόγων, σε όλες τις εκδηλώσεις που οργανώνει το υπουργείο Αιγαίου, η νομαρχία Λέσβου και το επαρχείο Λήμνου.
Ο σύλλογός μας συμμετείχε στο Συνέδριο του αποδήμου ελληνισμού και είχε και παρεμβάσεις με τον γραμματέα Μπάμπη Μανωλούκο.
Ο σύλλογός μας πραγματοποίησε εκδρομές και συγκεντρώσεις.
Ο σύλλογός μας δημιούργησε τμήμα αιμοδοσίας, το οποίο είναι στο χέρι μας να αναπτυχθεί περισσότερο.
Ο σύλλογός μας βοήθησε οικονομικά και ηθικά και στο μέτρο των δυνατοτήτων του, άτομα, θεσμούς και οργανισμούς, π.χ. εκκλησία, ποδοσφαιρικά σωματεία, κλπ.
Ο σύλλογός μας αγωνίσθηκε για θέματα όπως το πεδίο βολής στην Ατσική, με παρουσία δική μου σε ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς πανελλήνιας και παγκόσμιας εμβέλειας και με αγώνα μέσω της εφημερίδας μας, κάτω από αφόρητες πιέσεις, αφού δεν είναι εύκολο να τα βάζει κανείς με το στρατό σε ευαίσθητες περιοχές όπως είναι η Λήμνος.
Ο σύλλογός ανέδειξε θέματα, όπως είναι το θέμα του ταχυδρομείου, κι εδώ θέλω να εξάρω την προσφορά του Μπάμπη του Μανωλούκου, ο οποίος είχε την πρωτοβουλία. Γι’ αυτή την απαράδεκτη δυσλειτουργία, να εκφωνούνται δηλαδή τα γράμματα μέσα στα καφενεία και ουσιαστικά να μην φθάνουν καθόλου ή να φθάνουν με τεράστια καθυστέρηση οι επιστολές στους παραλήπτες, γι’ αυτή την τριτοκοσμική κατάσταση, σαν να είμαστε σε καθυστερημένες χώρες της Αφρικής, ο σύλλογός μας έκανε διαμαρτυρία σε υπουργούς, σε βουλευτές, στο νομάρχη, στον έπαρχο, στα ΕΛΤΑ και προκάλεσε ερώτηση στη βουλή. Ο σύλλογός μας κυριολεκτικά «ξετρύπωσε» έγγραφο των ΕΛΤΑ, που λέει ότι η αλληλογραφία πρέπει να μοιράζεται στα σπίτια. Σ’ αυτόν τον αγώνα μας δεν είχαμε τη συμπαράσταση που θα έπρεπε από το Δήμο, αλλά αυτά ας τα ξεχάσουμε τώρα. Εναπόκειται στις τοπικές αρχές να κάνουν κάτι και αυτές γι’ αυτό το θέμα.
Τέλος, ο σύλλογός μας εξέδωσε την εφημερίδα μας, η οποία έχει πολύ υψηλό επίπεδο νομίζω, η οποία ψυχαγωγεί, συγκινεί, ενημερώνει και αναδεικνύει ποικίλα θέματα που απασχολούν τους Λημνιούς. Στο σημείο αυτό θέλω να ευχαριστήσω δημοσίως όλους τους συνεργάτες της εφημερίδας μας, από βάθους καρδίας.
Αγαπητοί συμπατριώτες
Το μεγαλύτερο όμως επίτευγμα του συλλόγου μας, είναι αυτές οι συγκεντρώσεις μας, αυτές οι επικοινωνίες μας, αυτές οι άγιες «κοινωνίες» μας. Αυτές οι συγκεντρώσεις μας είναι μια συμφωνία ύπαρξης, ακόμα και μέσα στις παράφωνες εποχές μας. Αυτές οι συγκεντρώσεις μας είναι μια ανεπανάληπτη εμπειρία συναναστροφής που εξανθρωπίζει. Δεν απομονώνει, δεν εξατομικεύει, δεν αποξενώνει, αλλά ενώνει, ενώνει ανθρώπους με κοινή καταγωγή, κοινή γλώσσα, κοινά βάσανα, κοινά παιδικά χρόνια, αυτά τα ιερά κοινά παιδικά χρόνια… Βλέπω τη συγκίνηση στα μάτια σας όταν μιλάτε με τους παλιούς σας φίλους και συμπατριώτες. Όταν συντυχαίνεται. Ξέρετε, η λέξη «συτχιά» που στα Λημνιά θα πει ομιλία, κουβέντα, προέρχεται από τις λέξεις «συν» και «τυγχάνω», δηλαδή κυριολεκτικά θα πει «βρίσκομαι με κάποιον άλλον μαζί». Στους Λημνιούς λοιπόν το να είσαι με κάποιον άλλον μαζί, σημαίνει να μιλάς, να επικοινωνείς. Δεν σημαίνει να περπατάς μαζί, ή να τρως μαζί, αλλά να επικοινωνείς διά του λόγου. Ο λόγος, η βάση του διαλόγου, το θεμέλιο της δημοκρατίας. Ανέκαθεν οι Λημνιοί, ήταν θαλασσοπόροι και δημοκρατικοί. Στην αρχαιότητα, από τη Λήμνο ξεκίνησαν και έγιναν αρχηγοί της δημοκρατικής παράταξης των Αθηναίων. Γιατί είχαν τον θεμέλιο λίθο της Δημοκρατίας, το λόγο, βάση της επικοινωνίας τους. «Συντύχαιναν», «σύτχαιναν», δεν ήταν «ασύτχ’», αφού όποιος δεν «σύτχαινε» τον παρακινούσαν «ζντήξε βρε», «βγάλε συτχιά», «γιατί δε ζτχιαίν’ς;». Ομιλία και συντυχιά οι συγκεντρώσεις μας, τύχη αγαθή η συνύπαρξή μας.
Κι εμείς, τα παιδιά της Λήμνου, ίδια με τα παιδιά σχεδόν όλων των επαρχιών, όλοι παιδιά κι ας άσπρισαν τα μαλλιά μας, κατοχικά και μετακατοχικά παιδιά, παιδιά της φτώχειας, του κρύου και της ξυπολυσιάς, με τις πάνινες μπάλες, με τις πάνινες κούκλες, με τις χιλιοκαρυκωμένες κάλτσες, με τους πάνινους τροβάδες για σάκκες, με το βρεγμένο ψωμί με τη ζάχαρη στο χέρι, με τις μπίλιες, τα σάκαλα και την κρυφτσάνα, με το πέταγμα του αυτοσχέδιου πουλιού από χαρτί «τσιμέντα Ηρακλής», με την θρυψίνη, τον καραγκιόζη, τον σινεμά του Ζαμπέτα στα καφενεία, με τις παγίδες στα φρεσκοζοβγαρισμένα χωράφια, με τις αποστολές των καλαθιών στο γυμνάσιο, με τα κολυβογράμματα, ούτε αγγλικά, ούτε γαλλικά ούτε πιάνα εμείς τα φτωχαδάκια, εμείς τα παιδιά της Λήμνου, με τους ξενητεμούς, τους θαλασσοδαρμούς, την άγρια βιοπάλη, εμείς τα παιδιά της Λήμνου με το σταυρό στο χέρι, εμείς τα παιδιά της Λήμνου όσοι ζήσαμε και μεθύσαμε μες στην κατοπινή ζωή μας, εμείς τα παιδιά της Λήμνου που ζήσαμε όσα οι κοινοί άνεμοι του καιρού μας μπάσανε μέσα στα σπίτια μας και μέσα στα κορμιά μας, εμείς τα παιδιά της Λήμνου είμαστε τώρα εδώ, σε εποχή μακρυνή από τα παιδικά μας χρόνια, άλλοι με παιδιά, άλλοι με εγγόνια, εμείς τα παιδιά της Λήμνου είμαστε τώρα εδώ ζωντανοί και πλούσιοι, όχι από λεφτά, ποιος λογαριάζει τα λεφτά, πλούσιοι της ηδονής και της οδύνης του αγίου βιώματός μας…….Εμείς τα παιδιά της Λήμνου, με τους δικούς μας νεκρούς αγκαλιά, με τους δικούς μας ζωντανούς αγκαλιά, παραμένοντας πάντα με ένα κοινό χαρακτηριστικό – στάμπα: «Τα παιδιά της Λήμνου». Λήμνο μας, μάνα μας και παραμάνα μας, σε αγαπούμε. Ζήτω η Λήμνος.







Μέγα το έργο του Υπουργείου Αιγαίου

Συνέντευξη τύπου του Υπουργού Αιγαίου κ. Σηφουνάκη
για τους εκπροσώπους του νησιωτικού – παροικιακού τύπου

Ο Υπουργός Αιγαίου κ. Σηφουνάκης παραχώρησε συνέντευξη τύπου στις 17 Φεβρουαρίου 2003, στο κτίριο του Υπουργείου Αιγαίου στην Αθήνα. Η “Φωνή της Ατσικής” ήταν εκεί με τον εκπρόσωπό της Σταύρο Τραγάρα. Μάλιστα ήταν το μοναδικό έντυπο που εκπροσώπησε τη Λήμνο. Υπήρχαν εκπρόσωποι από όλα σχεδόν τα νησιά του Αιγαίου. Ο υπουργός κ. Σηφουνάκης ανέλυσε το τεράστιο έργο που έχει κάνει το Υπουργείο Αιγαίου και μάλιστα έδωσε σε κάθε εκπρόσωπο ένα ντοσιέ, που περιείχε αναλυτικά όλες τις ενέργειες, παρεμβάσεις, νομοσχέδια, κλπ, του Υπουργείου του. Πλήθος ενεργειών και έργων,που μας εξέπληξε. Λόγω έλλειψης χώρου, αναγκαστικά θα αναφέρουμε λίγα από αυτά:
Για την περίοδο 2000-2006 του Γ’ Κοινοτικού πλαισίου στήριξης έχει προβλεφθεί αύξηση κονδυλίων κατά 70% για το Βόρειο Αιγαίο και κατά 65% για το Νότιο Αιγαίο.
Το Υπουργείο Αιγαίου συμμετέχει ενεργά με σημαντικό ποσοστό στη χρηματοδότηση κατασκευής έργων υποδομής στα νησιά της αρμοδιότητάς του, που αφορούν μεταφορές, ύδρευση, αποχέτευση, περιβάλλον, παιδεία, υγεία, τουρισμό, όπως για παράδειγμα μικρά λιμάνια, ελικοδρόμια, δρόμοι, αλιευτικά καταφύγια, πρατήρια υγρών καυσίμων σε μικρά νησιά, αναπλάσεις ιστορικών κέντρων πόλεων και παραδοσιακών οικισμών, επισκευή – αξιοποίηση διατηρητέων κτιρίων, μουσείων, κλπ.
Συνεχίζεται η κατασκευή ελικοδρομείων με ευθύνη του Υπουργείου Αιγαίου στα μικρά νησιά που δεν διαθέτουν αεροδρόμιο. Μέχρι σήμερα έχουν λάβει άδεια ίδρυσης και λειτουργίας 25 αεροδρόμια. Μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος, το Αρχιπέλαγος θα διαθέτει 33 ελικοδρόμια διεθνών προδιαγραφών.
Ολοκληρώθηκε και παραδόθηκε το Νοσοκομείο Λήμνου ενώ έχουν ολοκληρωθεί νέες πτέρυγες σε πολλά νοσοκομεία του Αιγαίου. Το Υπουργείο Αιγαίου ανέλαβε με πρωτοβουλία του την ενίσχυση των 29μ πολυδύναμων περιφερικών ιατρείων του Αιγαίου. Καλύπτει τόσο τα έξοδα ενοικίου των γιατρών, όσο αι δαπάνες λειτουργίας τους. Προωθεί την τηλεϊατρική. Προμηθεύει με ασθενοφόρα οχήματα τους ΟΤΑ και με μικρά λεωφορεία, φορείς για άτομα με ειδικές ανάγκες.
Συνολικά μέχρι σήμερα έχει διαθέσει στους ΟΤΑ, 85 πυροσβεστικά οχήματα, 11 μοτοσυκλέτες και λοιπό εξοπλισμό.
Με το πρόγραμμα “ΣΧΕΔΙΑ” συμπληρωματικά ενισχύει την παιδεία στα νησιά. Εγκαταστάθηκαν ηλετρονικοί υπολογιστές, με σύνδεση με το ιντερνέτ σε δημοτικά σχολεία 32 μικρών νησιών. Ολοκληρώνονται τα στάδια άνδρου, Καρπάθου, Λήμνου (στα Μαύρα Αμπέλια), Καλλονής. Αναπτύσσεται το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, το οποίο έχει πλέον μια σχολή σε κάθε νομό. Για τη Λήμνο αποφασίστηκε η σχολή γεωπονίας.
Για το περιβάλλον, συγκροτήθηκαν 13 αποκεντρωμένες υπηρεσίες προστασίας περιβάλλοντος και αρχιτεκτονικής κληρονομιάς. Επίσης το νομοθετικό έργο του Υπουργείου για την προστασία του περιβάλλοντος είναι πλουσιότατο. Ήδη έχουν ολοκληρωθεί και θεσμοθετηθεί ξεχωριστά για 35 νησιά, Προεδρικά Διατάγματα, που επιβάλλουν κανόνες για την προστασία του τοπίου. Επίσης θεσμοθετήθηκαν αντίστοιχα διατάγματα προστασίας για 30 οικισμούς, οικιστικά σύνολα και τοπία ιδιαίτερου φυσικού κάλλους.
Για την ακτοπλοΐα και τις μεταφορές: Από το 1991 έως το 2002 ο αριθμός των επιδοτούμενων άγονων ακτοπλοίκών συνδέσεων αυξήθηκαν από 18 σε 45, ποσοστό 150%. Το ύψος των πιστώσεων από 1.320.000 Ευρώ το 1991, ανήλθε το 2002 σε 12.000.000 Ευρώ. Το υπουργείο επιδιώκει τη ριζική και μόνιμη λύση του προβλήματος της ακτοπλοΐας στο Αιγαίο, με την πρότασή του και την ειδική μελέτη που εκπόνησε. Η πρόταση είναι η πλήρης ιδιωτικοποίηση μέσω χρηματοδότησης προς ιδιώτες τύπου PFI (Private Finance Iniatiative). Σύμφωνα με την πρόταση αυτή το κράτος θα συνάψει μακροχρόνιες συμβάσεις με ιδιώτες, στους οποίους θα εκχωρήσει το δικαίωμα εκμετάλλευσης όλων των “άγονων” γραμμών για ένα χρονικό διάστημα, κατ’ εκτίμηση 6-12 χρόνια. Οι ιδιώτες οφείλουν να κατασκευάσουν πλοία ειδικού τύπου, χωρίς καμιά τροποποίηση. Τα κατ’ αρχάς αναγκαία σκάφη υπολογίζονται σε 8. Για το θέμα αυτό έχει ήδη εκφρασθεί θετικά η επίτροπος μεταφορών της Ευρωπαϊκής επιτροπής κυρία Palacio. H Βουλή με διάταξη σε προσεχές νομοσχέδιο θα ολοκληρώσει το νέο θεσμικό πλαίσιο.
Έγινε μια διεξοδική συζήτηση, ανοιχτή και ειλικρινής και θίχτηκαν πολλά θέματα, από όλους τους εκπροσώπους των εντύπων του Αιγαίου. Η “Φωνή της Ατσικής” έθεσε ζητήματα, στα οποία απάντησε ο Υπουργός. Θεωρούμε ότι το Αιγαίο πρέπει να είναι υπερήφανο που διαθέτει ένα Υπουργό του κύρους, του βεληνεκούς, της εργατικότητας και της ικανότητας του κ. Σηφουνάκη.

Ο υπουργός Αιγαίου κ. Νίκος Σηφουνάκης και ο πρόεδρος του Συλλόγου Ατσικιωτών Λήμνου κ.Σταύρος Τραγάρας












ΛΗΜΝΙΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ

Μπάνιο στα Θέρμα

Ο Κώστας Βέργος


Διηγείται ο Κώστας Βέργος

Ο Κώστας μας επισκέφθηκε το καλοκαίρι, στο πατρικό μου σπίτι, στη Λήμνο και πάντα φιλότιμος, ήρθε με τα δώρα του, καλαμπόκια, φασολάκια, σταφύλια.

«-Ευχαριστούμε βρε Κώστα, αλλά δεν ήταν ανάγκη»
«-Εμ άμα ήνταν ανάγκ’ θα τρέχαμ στο αναγκαίο. Μωρέ θα σας έφερνα και πατάτες, αλλά δε γινήκαν, αν και σεις έχ’τε παιδέλια δε τς έχ’τε ανάγκ’».
«-Ε και τι σχέση έχουν, Κώστα, τα παιδιά με τις πατάτες;». «Τι σχέσ έχνε; Πώς μαθέ, τα παιδιά γίντεν απ’ τς πατάτες, δε ντο ξέρτε; Ακούστε μια ιστορία».
Ήνταν μια δασκάλα και έβαλε ερώτησ στα παιδέλια πώς γίντεν τα παιδιά. Να ρωτήσνε και καλά τς γονιούδες τς και να ντ πούνε. Ρωτήσαν τα παιδέλια τς μάνες τς, άλλ’ τα είπε ότι τα στέρεν’ ο πελαργός, άλλ’ ότι τα φέρεν’ ο αγέρας, άλλ’ ότι τα στέρεν’ ο θεός, άλλ’ ότι τα αγοράζνε στο Κάστρο. Ένα παιδέλ’ ρώτσε τ μάνα τ όντας εκείν’ καθάρζε πατάτες. Να απ τς πατάτες γίντεν, το λέγ’ εκείν’ για να το ξεφορτωθεί. Βάζ και κειο μια πατάτα μες στ τζέπη τ και πάγ’ στο σκολειό. Ρωτά η δασκάλα πώς γίντεν τα παιδιά, ήλεγε το ένα έτς ήλεγε το άλλο αλλιώς όπως τα είχαν καθογ’δέψ οι μανάδες τς. Το παιδέλ’ με ντ πατάτα είχε το ένα χέρ μες τ τζέπα τ και το άλλο το σήκωνε συνέχεια κι ήλεγε κυρία κυρία, για να πει τ σωστή απάντησ που τα άλλα μαθέ δε τ ξέραν. Ε και σε μια στιγμή το λέγ’ η δασκάλα, άντε εσύ π σκών’ς συνέχεια το χέρι σ, πε μας. Το παιδέλ’ σίγουρο, λέγ’ συνωμοτικά στ δασκάλα, αφού έπαιζε με το χέριτ ντ πατάτα μες τ τζέπα. «-Κυρία, να τ βγάλω;» «Τι λες παιδί μου» τον λέγ’ η δασκάλα κατακόκκιν’. «Κυρία να τ βγάλω να τη δγεις;» «Τι λες βρε γαϊδούρι, μην τολμήσεις». Το παιδέλ’ απορεμένο τς λέγ’: «Γιατί κυρία δε θέλ’ς να τ δγεις, άμα τ ντρως σ αρέζ, τώρα δε θέλ’ς να τ δγεις;». (γέλια τρανταχτά).
-Ε, πώς τα πάτε, παγαίντε και στα μπάνια; Κάποτε όντας ήμνα παιδί δεκαέξ χρονώ έκαμνα και γω μπάνια, αλλά όχ’, στ θάλασσα αλλά στα Θέρμα.
«-Και γιατί στα Θέρμα, άρρωστος ήσουν Κώστα;».
-Όχ’ δεν ήμνα άρρωστος, αλλά ήμνα τσοπανέρ στα Σβέρδια σε μια Αιγύπτια κυρά. Εμείς κάμναμ μπάνιο σε δυο μεγάλες γουρνάρες, η μια ήνταν και μαρμάριν’ αλλά η κυρά δεν ήθελε να κάμ μπάνιο δεκεί μέσα και με είπε να ετοιμάσω το γαδουρέλ’ να πάμε στα Θέρμα. Καβαλίκεψε εκείν’ πα στο γάδαρο, εγώ τον τράβομνε κι απ τ μάντρα στο Κοντοβράκ’ κινήσαμ για τα Θέρμα. Ήνταν που λέτε εποχή που βατεύνταν τα πρόβατα. Τότε όπ να γύρζες έβλεπες κοπάδια. Στο Κοντοβράκ’ ήνταν ώσαμε σαράντα κοπάδια.

Κοπάδι


Κοπάδι


Τα κριγιάργια πρώτα μυρίζαν τς προβατίνες από πίσω κι ύστερα κλαδώναν απάν. «Τι κάνουν τα πρόβατα Κωστή;» με λέγ’ η κυρά. Αλλάζντεν κυρά, τς λέγω. «Και τι θα πει αλλάζντεν Κωστή;». Να το κριγιάρ κάμεν’ τη δλεια στς προβατίνες για να κάμνε αρνούδια, κυρά, τς ξαναλέγω. «Και δε με λές Κωστή, γιατί τα κριάρια μυρίζουν τα οπίσθια των προβατίνων;» με λέγ’. Να, για να καταλάβνε άμα θέλνε οι προβατίνες να τς καβαλ’κέψ’ το κριγιάρ. «Και πως γίνεται αυτό Κωστή;» Δε ξέρω κυρά, αλλλά γίνεται. «Για έλα Κωστή να με μυρίσεις κι εσύ, να δεις άμα θέλω. Έλα έλα μην ντρέπεσαι», με κάμεν’. Εγώ ο καμένος αντρέπομνα, ήμνα μαθέ και κούταβος, αν και καταλάβαινα πού το πήγαινε το πράμα, αλλά πήγα σα κοντά κι έκαμα που τ μύρσα και τς λέγω: «Δε θέλ’ς κυρά, δε θέλ’ς». Πιο σακάτ έβλεπε πάλε το σουγλί που έπεφτε στα πρόβατα και με έβαλε να τ ξαναμυρίσω, τούτο το πράμα γίν’κιε κανεδυό τρεις φορές. Εγώ ούλο τς ήλεγα π δε θέλ’. Εκείν’ χασκογελούσε, εγώ ήμνε σε δίλημμα, να κάμω τ κουτουράδα, να μη ντ γκάμω, οπότε με το ξαναλέγ’ άλλη μια φορά να τ ξαναμυρίσω. Τότες και γω αγαναχτισμένος τς λέγω: «Θέλ’ς κυρά, τώρα θέλ’ς». Και γυρίζ που λέτε και με λέγ’ η κυρά: «Αχ καημένε Κωστή, και πιο μπροστά ήθελα, αλλά εσύ με φαίνεσαι ήσουν σναχωμένος και δε μύριζες καλά» (γέλια ξεκαρδιστικά).
«- Συγγνώμην για την αδιακρισία Κώστα, μετά τι έγινε;».
«- Ε μετά τι ήθελες να γίν’, πήγαμ στα Θέρμα και κάμαμ μπάνιο, γι’ αυτό μαθέ δε μπαγαίναμ;» (γέλια τρανταχτά).





ΣΒΕΡΔΙΑΝΑ

Και τα δυο ξερά έναι

Γιάννης Κωμάκης, δεξιά


Γράφει ο Γιάννης Κωμάκης

Ήνταν χ’μώνας καιρός. Ο κιαχαγιάς λέγ’ τον τσοπάν’: «Ισύ πάρε τα πρόβατα και κάμτα σα ντ ναπανομιά κι γω θα πάρω τα αγελάδες να μπα ζουβγαρίσου του χωράφ πέρα κεινά, γιατί βλέπω το γκαιρό και θα μας τα χαλάσ. Ήνταν μαθέ μουντός κι φύσαν κι ένας γαδαροβούργιαδος μη ντα λογαριάγ’ς. Πήγε στο χωράφ, έζεψεν τς αγελάδες κι ζοβγάρζεν. Άμα γι’ αγελάδες είχαν κώλο στο βοριά, κατ γίνταν. Άμα είχαν κεφάλ’ δε μπαγαίναν καθόλ. Χα κι χα ούλ’ τ μέρα σούγλωνε κι ξανασούγλωνε, τρόμαξε να καμ μια σποργιά. Καμιά βολά είδε το γκαιρό που παραχάρναν, ξέζεψε τς αγελάδες κι πήγεν στ μάντρα. Έβαλε κι μια φωνή στου τζοπάν’ κι μάζεψε τα πρόβατα. Άντε μπρε μάντρισέ τα να κάμομ τς εδλιές να παγαίνομ στο χουριό. Ε, μαντρίσαν τα πρόβατα, ξεσάσαν ούλα τα ζα, ταγίσαν κι του χοιρόλομου κι γιουρντίσαν για του χουργιό. Ο καιρός χειροτέρεψε κι άλλο. Σα ξενεφάναν πέρα στ ανεφανή ου βουργιάς τς γύρζεν πίσω, είχε εν τω μεταξύ πιασ κι ένα ανεμόβρεχο. Είδαν κι απούδαν, γυρίσαν πίσω στ μάντρα, πήραν κι κανεδυό βνιες τς ανάψαν δεκεί στ γωνιά κι κάτσαν να ζεσταθούνε. Έλα όμως που πνούσαν. Αφεντικό τι θα φάμε, είπε ου τσοπάν’ς. Πήγαινε μες τς φωλιές θα νέχ’ κανέ αυγό, τον λέγ΄ο κιαχαγιάς. Πήγε, αλλά δεν είχεν αυγά και πήρεν τα πρόσφωλα. Μπρε τα πρόσφωλα μαθέ θα φάμε, τι λογιά να μας πιάς καμιά τσίλα, τον είπε ο κιαχαγιάς. Τίποτα άλλο δεν είχαν να φάνε, πήρε το αφεντικό ένα κάδο κι έβαλε λίγο γάλα απ τα πρόβατα, το βαλε μες ντ μπατνίτσα, αμ δεν είχαν ούτε ψωμί. Πήγαινε μπρε μες το σταύλο στο παχνί, μες το σακί έχ’ παξμάδια και φέρε να τρίψομ, τον λέγ’ ου κιαχαγιάς. Παγαίν’ στου σταύλου στου παχνί ου τσοπάν’ς να παρ τα παξμάδια, σκουτνά όπως ήνταν, αντί να πάρ παξμάδια πήρε ξερές βνιες απ του άλλου του παχνί. Τς πήγεν στ αφεντικό, τρίψαν μες το γάλα, πήραν τα χλιάργια κι αρχίσαν να τρώνε. Καμιά φορά, λέγ’ τ αφεντικό στου τζοπάν’. Μπρε σα βνιες μυρίζνε τα παξμάδια, δε σε φαίνεται; Ε και τι θέλ’ς να μυρίζνε, μες του σταύλο ήνταν, τουν λέγ’ ου τσοπάν’ς. Ε καλά, φάγε συ ιγώ δε θέλω, χόρτασα. Κι ου τσοπάν’ς τον γκάμεν: «Ιγώ θα φάγου αφεντικό γιατί πνω. Τι παξμάδ τι βνια, και τα δυο ξερά έναι».

Βνιες...μαθέ Ζβερδγιανές. Δηλαδής τι βνιες, εκειές μαθέ έναι κοτζάμ βούνιαθρ.








ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ ΜΟΥ ΕΔΩΣΑΝ …..ΛΗΜΝΙΑΚΗ

Ζαμπαραλίκια

Ο Γιώργης Ντινενής


Διηγείται ο Γιώργης Ντινενής – Ταμπάκης(

Στην πλατεία της Ατσικής, Ιούλιος 2002, συζητούν οι Σταύρος Τραγάρας, Γιώργος - Τζώρτζης Τσιμουρής, Τάσος Ξύκης, Γιώργης Ντινενής, Κώστας Τσουβελεκάκης, Βαγγέλης Δασοπάτης).

Ντιν.: (Προς Τζώρτζη) Τούρκτσε μπιλί ορμουσόν; (Μιλάς τουρκικά;)
Τζώρτζ.: Μπιλ’μί ουρούμ
Ντιν.: Τσακμάκ ε, τσακμάκ;
Τραγ.: Τι θα πει τσακμάκ;
Ντιν.: Τσάτρα πάτρα, να.
Τραγ.: Τι Γιώργη, ξέρεις και τουρκικά;
Ντιν.: Με συγχωρείτε τώρα, είναι γνωστό ότι εγώ είμαι εγκυκλοπαιδικά μορφωμένος, όχ’ σα ντούτον (δείχνει τον Τάσο Ξύκη) που έναι ντιπ αροκάν’στος. Αλλά κι εσείς που είστε κομάτ μορφωμέν’ επιτρέπεται μαθέ πρωινιάτκα να πίντε καφέδες και να τρώτε παγωτά;
Τραγ.: Ε να πιούμε κρασί.
Ντιν.: Ναι γεια κρασί. Μανόλ’ κρασί. Ε Μανόλ’ κρασί. Δεν ακούγ’ ο Μανόλ’ς κολοκύθια έφαγε, απ’ κεια που μας βαζ στο μεζέ.
(αρχίζει το τραγούδι)
Όποιος γεννιέται μερακλής
δεν ξέρει τι να κάνει
πίνει και γίνεται μπεκρής, ψεύτη ντουνιά
τον πόνο του να γιάνει.

Οι μερακλήδες αγαπούν
κι έχουν λεφτά στο χέρι
και δεν τους νοιάζει να γλεντούν, αχ βρε ντουνιά
χειμώνα καλοκαίρι.

Τούτο το τραγούδ έναι τ Βασίλ’ τ Τσιτσάν’ και το τραγούδιε ο Στράτος Παγιουμτζής.. Επειδή εγώ παρακολουθώ το χάρτη υγείας, προ γεύματος αν πιεις δυο ουζάκια, ανοίγνε τα κύτταρα του οργανισμού, να φας πιο ορεξάτα, όχ’ πιο πολύ. Και διαλέγ’ς εκειόνο που σ’ αρέζ, αφού το λέγ’ και η επιστήμη, περί ορέξεως ουδείς λόγος. Μόνε δεν πρέπ κανείς να ρωτά πόσο κάμεν’, αλλά ότ σ αρέζ να τρως. Γιατί ήνταν η Δέσποινα η Λαμπαδαρίδαινα στο Βάρος και πούλιε ο Βαγγέλ’ς ο Τσαμαγδής μελ’τζάνες και είχε τέσσερα φράγκα η οκά. Τον λέγ’, μανάβ με βάγ’ς εκατό δράμια μελ’τζάνες; Πόσο η οκά; Λέγ’ τέσσερα φράγκα. Όποια κι αν έπαιρνες ήνταν πάνω από εκατό δράμια. «Ε κυρά Δέσποινα συ θα με μπλαντάξεις, μόνε να σε δώκω μια, σε κάμεν’ δε σε κάμεν’, δομ το φράγκο. Έναι εμ χοντρή εμ γιαλ’στερή». Ε, τ μπήρε η κυρά Δέσποινα, έρχεται καιρός, με τα λέγ’ τώρα ούλα τούτα ο Βαγγέλ’ς ο Τσαμαγδής, είδες με λέγ’ η άτιμ η σπαγγοραμέν’ η γ’ναίκα τι κάμεν’, με λέγ’ γκμπάρε τν έφαγα ούλ’ ήνταν πολύ γλυκειά. Ήλεγα και γω, αχ και νάμνε από καρσί, θα σ έδχνα εγώ πόσα απίδια βαζ ο σάκκος. Μπρε με τα χέρια μ τς φυτεύω με τς χέρια μ τς μαζεύω, ήνταν δυνατό να μην ήνταν γλυκειά;

Η δκαν' (Η δικάνη)


Κι αλλ' δκαν'.



Μια φορά ο Βάγιος ο Ξύκ’ς σα ντέτοια εποχή, έπαιρνε το ζεμπίλ’ και πήγαινε στς μάντρες να φκιάς τς δκάνες. Άλλαζε τς πέτρες. Ξεκ’νούσε απ’ τ Κρηνίδα, απ τς μάντρες, πήγε στον πάγο, πήγε στο χάρακα, πήγε στο καστέλ’. Το καστέλ’έναι παν απ τον πύργο στο γομάρκο Γοματίου. Δεκεί είχε ένα πγαδ σκαμένο, πήγε τ Τ……. τ Γιάνν’ η γ’ναίκα να παρ νερό. Όπως βάσταν τ λαγήνα πατεί πα σε ένα πετραδέλ’, ξεστρέφ, πέφτ κατ, σπα τ λαγήνα, χτυπά το ποδάρι τς. Αχ ιγώ, αχ ιγώ, αχ ιγώ, ντ μπήγαν πα στ μάντρα, τ ξαπλώσαν πα στο κρεβάτ, το κρεβάτ αποτελούνταν από αστιβιές κι από νερακόν’ζες. Ήνταν νέες κοπέλες, αλλά δεν καλωπίζνταν, ήνταν με τς μαμούτζες, με τς χειρώκτες, ήνταν σα γριγιές. Εκείν’ αχ ιγώ, αχ ιγώ, έφγιε κι ο Γιάνν’ς δεν έναι κι ο Γιάνν’ς, λένε μήπως ξερ ο μαστρο Βάγιος από γιατρικά. Μαστροβάγιο μήπως ξέρς από σπασίματα, από χτυπήματα; Δλεια μ έναι λέγ’ ο μαστροβάγγος. Τώρα, ο Γιάνν’ς όντας έφγιε ξέχασε και δεν πήρε μια πέτρα μαζί τ απ κειες που βγάζαν φωτιά και ανάφταμ το φτιλ’ για το τζιγάρο. Λέγ’ ο μαστροβάγιος, κύριοι και κυρίες να μην είστε παρουσία γιατί πρέπ να βγάλω τα εσώρουχά της, για να δγιω το μπουτ τι παρουσιάζ. Εντάξ. Άρχισε ο Βάγιος έτριβε από δωνά, έτριβε από κεινά, άμα πιάγ’ς το μπουτ απέ δωνά, το κατ το δαχτύλ’ μαθέ φτάν’ μέχρι τα χείλια του επίμαχου σημείου με το συμπάθειο κιόλας. Έτριβε, έτριβε κι ούλο πήγαινε σα δεκεί. Κείν’ ούλο και σνήρχενταν, χασκογέλαν η κυρά, άντε μαστροβάγγο λίγο ακόμα και θα νείμαι καλά, γεια σ τα χέρια σ μαστροβάγιο, ε δεν ήθελε και πολύ, γίν’κιε το χοσμέτ, εξ άλλου τούτο το πράμα δεν αργεί μαθέ, βάλτεν’ βγάλτεν’ πάρτεν’ φύγε. Σκώθκιε η γ’ναίκα, πετνάζνταν σα ντ μπλαδέλα, μάνα γω, γίν’κα ντιπ καλά.
Πάν στο αναμεταξύ να κι ο Γιάνν’ς που ήρνταν να πάρ ντ τσακμακόπετρα, έπεσε πα στα μετεόρτια. Τι γίνεται, λέγ; Να ήνταν το μήλο τς κατβασμένο και το τακτοποίησα, λέγ’ ο μαστροβάγιος. Μωρέ τι το μήλο, συ με φαίνεται τακτοποίησες ούλ’ τ μηλιά, λέγ’ ο Γιάνν’ς. Νάσαι καλά μαστροβάγιο, μαλαματένιος, μαλαματένιος. Περνά, περνά κανεδυό βδομάδες…
Τάσος Ξύκης: Δεν ήνταν τόσο, ήνταν καμιά δεκαριά μέρες…
Ντιν.: Είπα βρε παιδί κανεδυό βδομάδες, δεν είπα κανεδυό μήνες, πάντα σφνώνεσαι, γι’ αυτό σε είπα αροκάν’στο πολιώρας, μην τον παρεξηγείτε, έναι το χούγιτ να πετιέται σα μπόρδος. Λοιπόν, τν έπιασε τώρα σκωτόπονος. Αχ ιγώ αχ ιγώ, το μαστροβάγιο. Έρχεται ο μαστροβάγιος να δγιω αν έναι ξαφαλωμέν’, περάστε έξω να εξετάσω τη γ’ναίκα. Έτριβε τη γκλια και το χερ πήγαινε σα κατ. Μη ντα πολυλογούμε, το φάρμακο το είχε, τς το εφάρμοσε, σνήρτε η γ’ναίκα. Λέγ’ ήνταν το αφάλι της φευγάτο. Μάνα μ εγώ, θα καθήγ’ς πολλές μέρες εδώ μαστροβάγιο, μήπως και ξαναβγεί το αφάλιμ. Εδώ είμαι εγώ, μη φοβάσαι, κι αμα δεν είμαι με φωνάζτε, λέγ’ ο μαστροβάγιος. Το φάρμακο δεν τελειών’. (γέλια τρανταχτά).









Η φέστα τς τετάρτς τ Αυγούστ το 1938

Βαγγέλης Δασοπάτης στα δεξιά.


Διηγείται ο Βαγγέλης Δασοπάτης

Για τς γιορτές τς τετάρτς τ Αυγούστ μας πήγαν στν Αθήνα ούλ’ τ νεολαία τ Μεταξά, στο κτίριο τς Ανωτάτς Εμπορικής. Τότε ούλ’ έπρεπε να έναι στ νεολαία με το ζορ, αλλιώς τς έτρωγε η νύχτα. Ήνταν ένα μέρος ένα γύρω κλειστό και μας βάζαν μέσα και μας μετρούσαν και μας δίναν δεκεί και τρώγαμ τα αυτάνα, τα φαγιά, ούλα τα φαγιά ήνταν ξυν΄ζμένα, χαλαζμένα ήνταν , μεγάλ’ ζέστα, ούτε ψυγεία είχε τότε, ούτε τίποτα. Μας φέρναν και παγωτό από κειάνα τα κασάτα και μας τα βάζαν σε κατ χνούδια και μεις τα τραβούσαμ, τα ρφούσαμ. Τελευταία που λες μας πιάν’ ένα κόψμο, αμάν εγώ. Η σκολή αυτήν’ είχε ένα διάδρομο πολύ μακρύ και ήνταν ωραία φκιαζμένος, κι απ τη μια κι απ τν άλλ’ είχε αναγκαία, πώς τα λένε, αποχωρητήρια μαθέ. Πού να προλάβς αποχωρητήριο, το σκατό έτρεχε σα ντο ταχίν’ απ το γκώλο μας, μας θέρσε. Πεθάναν και τέσσερα παιδέλια τότε απ τ δυσεντερία, Μυτιλ’νιά παιδέλια. Ε ήρτε η ώρα, κάμαμ παρέλασ μπροστά στο Μεταξά. Ούλ’ φορούσαμ στολές. Καμπόσεν’ είχαν στς πλάτες πουλούκια, αλέτεργια, δερπάνια. Τα χορευτικά χορέψαν στο καλλιμάρμαρο. Κάθε μέρος είχε και το χορευτικό τ που χόρευε σε αρμάνια. Αυτό γίν’κιε το 1938 και ήνταν 40 χ’λιάδες νεολαία τότε. Απ τ Λήμνο χορέψαν οι κιαχαγιάδες. Α, χορεύαν ωραία. Από δω ήνταν ο Θεμοστοκλής, ήνταν ο Γιαννάς, ήνταν οι Σαρδιανοί. Οι Χιώτες θμούμαι δεν είχαν χορέψ καλά. Είχαν και μια παράξεν’ φορεσά.
Κοτσιναδέλλης Νίκος: Ήνταν και ο κόσμος πολύ καθυστερημένος, άμα εξαιρέγς τς μεγάλες πόλεις και τα νησά, οι άλλ’ ήνταν βόδια, βλαχουριά, ότ τς δίναν το χάφταν.
Δασοπάτης: Γιατί εμείς δε ντο πάθαμ το εκράμ; Δε φάγαμ; Να π με θέρσε το τσλιαρτό. Είχαμ πάγ’ στ Ζωοδόχο πηγή στο καφενείο τ Κρυσταλλά και χορεύαμ ούλ’ τ νύχτα το μπαλαρτό. Εγώ ήμνα αξιωματικός με τ άστρα πα στον ώμο. Είχα δυο άστρα. Καμπόσεν’ είχαν και τν απαίτησ να τς χαιρετούνε οι φαντάρ κι οι ναύτες. Μια ταγμαραρχίνα τς νεολαίας μες στο λεφορείο λέγ’ σε ένα κανονικό λοχαγό τ στρατού: “Γιατί δε με χαιρετάς;” “Γιατί τι είσαι συ;” “Ταγματάρχης τς νεολαίας” Κι ο λοχαγός τς κάμεν’; “Πρώτ φορά βλέπω ταγματάρχη χωρίς αρχίδια”. Πήγαμ και καμπόσεν’ στα σπίτια, ξέρς….
Κοτσιναδέλλης: Ε, σώπα…
Δασοπάτης: Γιατί, δε σε πήγα; Ήνταν μκρος και τον ξέβγαλα. Πήγα και τον Κώστα το Βαγιάκο και το Σκιωτ. Ο Σκιωτς πήγε να καμ το μάγκα σε μια. Ξεσπά εκείν’ και τον λέγ’: “Άντε από δωνά βρε κωλόπαιδο τ Μεταξά”. Εγώ με το σχωρεμένο τον Κώστα το Τραγάρα, το μπαμπά σ γιατρέ, τον πειράζαμ ύστερα, τον βγάλαμ το θεό τ. Είχαμ μεγάλ’ κωμωδία. Τέλος πάντων , σάλια μπάλια, μόνε ο χορός ήνταν ωραίος. Πάντως γινήκαν και επεισόδια πολλά με χωροφύλακες, φαντάρ και ναύτες απ τη μια και τ νεολαία απ την άλλ’. Κανένα σώμα δε χώνευε τ νεολαία.
Κοτσιναδέλλης: Πάγω να πάρω εμφιαλωμένο νερό.
Δασοπάτης: Γιατί ψλοστόμαχος είσαι, δε σ αρέζ το νερό απ τον Άγιο Κωσταντίνο; (γέλια).
Κοτσιναδέλλης: Δε μ αρέζ, έναι καλό μόνε για τα όσπρια. Τι να μ αρέζ, σπασμένες σωλήνες και βνιες ή οτ κατουρούνε πα στ βρύσ;
Δασοπάτης: Δεν έχ’ σπασμένες σωλήνες, ούτε βνιες. Πάντως καλύτερο απ κειόνο που μας ποτίζαν επί Μεταξά, έναι (γέλια).

Παρέλαση της νεολαίας Μεταξά.







Εμ Ατσκιώτς εμ τζαναμπέτς

Γράφει ο Σταύρος Τραγάρας

Σταύρος Τραγάρας


Α μπομπαρδίσομ ντ Κοντοπούλ

Λογιάζω μαθέ μογάλο τάραμα γίνεται με τν Αμερική που γυρέβ ζορ ζορνά να μπομπαρδίσ το Ιράκ. Πολλά πράματα δεν απκάζω γι’ αυτό ρώτ’σα το γκμπάρομ. Μπρε μαθέ τον λέγω, άμα έναι τόσο τζαναμπετλής και ζαφτλής κειος ο Μπουστ που κμαντέρεν’ τς Αμερικάν’, μαθέ εκείν’ έναι τόσο βόδαρ χαμέν’ και χαντακωμέν’ και δε ντον δίν’νε ποδάρ να ησυχάσ το κεφαλούδιτς γή να τον κλείσνε σε κανέ κλουβί μιας που μοιάζ και σα κοκκ’νόκωλας πίθηκας, τι φοβούντεν μη χάσνε το σπορίκ’; Μπρε αγόρεμ τζάμπναρε, με λέγ’ ο γκμπάροζεμ, εσύ με φαίνεται ότ είσαι χαμένος και ντιπ μούτακας και κάμεν’ς τα βερτσώνια καβουρμά. Πρώτα πρώτα και αρχή, δε ντον λένε Μπουστ αλλά Μπους. Άκσε δωνά Μπουστ, σιγά μην ντον λένε και μπνε. “Αμ εδιέτς σύντχαινε, γιατί γω καμένος νόμζα ότ ήνταν μαθέ κατωμερίτς, ότι είχαν πεσ τα υδραυλικά, δούλευε λεβιές, και το ζμπούνιαζε το λαγδέρ. Και ήλεγα με το νηγευτόμ, φορούμ μπας και κόπκιε να πάγ’ μαθέ στο Ιράκ για να φάγ’ γιαράκ”. “Έλα ξανοστάδες, σώπα κι άκγε. Ο Μπους θέλ’ να μπομπαρδίσ το Ιράκ για να παρ το γαζ που έχνε δεκεί. Έχνε πολύ γαζ, τι πλάκα το λένε μπρε, πετρέλαιο το λένε πετρέλαιο, για το πετρέλαιο γίνεται ούλος τούτος ο καραγκιόζ μπερντές, και βρήκε και καλά πάτμα, ότ έχνε εκειάνα τα όπλα που τα νοματίζνε μαζικής καταστροφής μαθέ, κατάλαβες μπρε μούτσαρε, ούλα γίντεν για τ μπουζνάρα, για να μασούνε γοι Αμερικάν’ και με τα δυο μάγλα”. “Ε και τι έναι μπρε γκμπάρε τούτα τα όπλα τα φωτιάρκα που τα λένε εδιέτς τς καταστοφής, τίποτα μπροστογιεμές αγκίνιες, δίκανα, αγερόπλανα μπομπαρδιστικά, τι στο γκόρακα έναι;” “Δεν έναι μπρε αγορούδιμ μτσόβοδο τέτοια όπλα, αλλά έναι σε λέγ’ αγέρια, που τα λένε τοξικά αγέρια. Άμα σε αμολάρνε ένα τέτοιο δηλητηριασμένο τοξκό αγέριο, τέζα ο παρδάλ’ς”. “Α, σα μια πουφούσκα νταμπακλίδκια να πούμε”. “Να μην πείτε, έμαθες και το να πούμε, διαβόλ πατνίτσαρε, γιατί ο Γιώρεγ’ς ο Νταμπάκ’ς δεν αμολέρεν’ ποφούσκες, αλλά τναζ κανονιές, γαδαροπορδούκλικ’. Πάντως μέσες άκριγιες τα αγέρια τούτα έναι σα μποφούσκες, αλλά στο πιο φόρτσο και στο πιο δηλητηριασμένο. Και σε λέγ’ άμα έχ’ τέτοιες ποφούσκες ο Σαντάμς και τς αμολάρ μες στν Αμερική θα μας αστενήσ’ ούλ’ και α μας καμ να βγάλομ τα σκώτια μας. Κάτσε να τον σφεντογονήξομ καμπόσες μπομπούδες να χασ το λουφούσιτ, να τον πάρομ και το γαζ”.
“Και δε με λες μπρε γκμπάρε, εμείς γοι Έλλην’ τι δλεια έχομ κι ανακατεύομάστε μαθέ;”. “Αφού μπρε η Ελλάδα έναι ο πρόεδρος σε ούλ’ τν Ευρώπ, τι λογιά μαθέ, θα κάθεται στο γωνιαδέλ’;” “Τι πρόεδρος, σα ντον Αντρέα τον Καλατζή που έναι πρόεδρος στα μσκάρια τς Ατσκιώτες;” “Ναι ένα τέτοιο πράμα, μόνε που γοι Ευρωπαίγ’ δεν έναι ούτε μσκάρια ούτε βόδια, αλλά κάμνε τν Ελλάδα πρόεδρο, εδιέτς όπως λες σε ένα λωλό, σε κάμνω ας πούμε βασιλιά. Όπως λέμε βάλαν το λωλό να βγάλ’ το φίδ απ’ τ ντρύπα, ή πήκαν το λωλό να χέσ και κειος έχεσε και τάφαγε….ε να εδιέτς. Κι άμα πομείν’ ο Σημίτς απόξω, θα τον πούνε κειο που ήλεγε κι η γιαγιά μ η Βωτώ, σκατά δλειες, μερτκό πορδιές, με το ζμπάθειο, και τότε θα κάθομέστε πα στς μπεζούλες να φεγγίζομ τα αυγά τα κουρνίτκα και δε θα νέχομ γαζ ούτε για τς λαμπούδες και θα βάλομ μπροστά τα λ’χναρούδια με τ λιγδέλα”. “Εμ τότενες κατά τα λεγόμενα σ μπρε γκμπάρε πρέπ να τον κηρύξομ τον πόλεμο στο Ιράκ, εμ όχ’ να σκάσομ κι απ τα αγέρια, ή να μην έχομ γαζ για τα γαζολύχναρα. Αλλά πάλε το σκών’ μαθέ η αθρωπιά σ να σκοτών’ εκειός ο Μπουστς, αθρώπ για το παλιόγαζο; Ε και θα τον πεις άθρωπο τον αξετσίπωτο, γάδαρο με γραβάτα θα τον πεις”. “Εγώ τι θα τον πω γμπάρε, δε γκάμεν’ διάφορο, ούλ’ όμως τον γκάμνε μετάνοιες, γιατί έχ’ το βούρδουλα, γι’ αυτόνο σε λέγω τούτα έναι κάρβνα πυρωμένα και μη τα αγκμπάς, δεν έναι για μας τς εμκροί, μη πελεκάς συτχιές π’ δε πελεκιέντεν ούτε με το τσεκούρ, βάλε γκεμ στο στόμα σ το μπαμπαλιάρκο”.

Προετοιμασία στην πλατεία Ατσικής για τον βομβαρδισμό του Κοντοπουλίου


“Τώρα γκμπάρε με έβαλες σε ιδέες και σκέφκα μια δλίδα που κάμεν’ ταμάμ για μας τς εμκροί. Αφού εδιέτς κάμνε οι μογάλ’ κι οι τρανοί, γιατί να μη γκάμομ και μεις οι Ατσκιώτες τν ίδια δλεια;” “Τι, να μπομπαρδίσομ το Ιράκ;” “Όχ’ μπρε αλ’πανάβατε, με φαίνεται που δε γκατβάζ η κτρούβα σ ψείρες, γιατί όμως να μην πάρομ το γκάμπο τς Κοντοπούλ’ς και τς Παναγιάς, παράδειγμα, που έναι χωράφια άφαλος τς γης, ούλο μέλαγγες και μαυροχώματα, όχ’ αλ’πούδες, καψίδες και βίνες που έναι τα πλιότερα θκα μας. Τι να σε πω από μκρέλιας τα καψορέγομαι. Λέγω να τα κάψομ τα ρούχα μας και να τ γκάμομ τ μπρέδα. Α πούμε ότι έχνε τοξικά αγέρια και όπλα τς καταστροφής πανδεκεί, α τς στείλομ κι ένα πιθεωρητή θκό μας να τς πιθεωρήσ, έχομ μεις ένα μσοχωριανό μας πιθεωρητή, το Μπαναγιώτ το Μουτζούρ που έναι γκμπάρος τ Αγοραστή τ Ματζώρ, α τς πει ναι βρε κοπρόσκ’λα έχτε και αγέρια, έχτε και όπλα, ύστερα α κάμομ γιούργια και α τς πάρομ τα χωράφια”. “Ε, και πού τα έχνε οι Κοντοπλιανοί τα αγέρια μαθέ;”. “Γιατί μπρε οι Ιρακινοί, έχνε; Ενώ οι Κοντοπλιανοί απαξανέκαθε μαζεύαν και σοδιάζαν, μα άφκο, μα λαφύρ, μα καμιά φασούλα, ξέρς τι αέριο βγάζνε τούτα, κατ θα βρούμε. Ε δε θα νέχνε και κανέ τσακούδ, καμιά κόσα για το τριφύλ’, κανέ ασφαλαγκοτούφεκο, καμιά σφεντογόνα; Δεκεί θα πατήσομ και καλά, και ήμαρτον θα τς πούμε δεν έχ’ μπλια. Μη ντο σκέβεσαι σήμερα το συφέρο κμαντέρεν’ το γκόσμο”. “Ε και έχομ εμείς μαθέ αγερόπλανα να μπομπαρδίσομ τ Γκοντοπούλ; Και γιατί να τα βάλομ με τς Κοντοπλιανοί που έναι και καλοί αθρώπ και να μη μουντάρομ τς Μουδουρνοί γή τς Κουταλιανοί που έναι και αψλομύτες. Ή τς αχώνευτ τς Καστερνοί”. “Δε χρειγιάζεται αγερόπλανα μπρε ζαβομεριά, ααα, εεεε, σιγά μη μπάρομ και υποβρύχια, καμπόσα κοντοστέλια φτάν’νε. Αλλά επειδής οι Κοντοπλιανοί έναι ξλογκράν’, μπεχλεβάν’δες και γκαγκλαμάν’ και δεν έναι εύκολο να τς καταπονέσεις, α κάμομ επιστράτευσ τς Σαρδιανοί και τς Καταλακ’νοί που μπορεί να έναι μπουντούρδες, αλλά έναι τ καυγά και ντιπ κάκναρ, αφού ο Γιώρεγ’ς η κούρσα ο παλιός ο πρόεδρος τς πνομάτζε Τσετσέν’ και Κούρδ, α τς πάρομ για ραβδάτορες, να μην κάντεν πα στς τρούλες και πφσκαρίζνε, έναι και χνασμέν’ απ τ μπείνα, ε α τς δώκομ και κείν’ κανέ παρτσαδέλ’ να γλύψνε και κείν’ λίγ’ κατσίλα, γιατί μια παροιμιά λέγ’ δε σε κερνώ να μ’ αγαπάς, αλλά σε κερνώ να με κερνάς. Τς Σβερδιανοί να μη τς πάρομ μαζί, γιατί έναι ασυνενόγητ αθρώπ, γι’ αυτό τς λένε και ζερβιοί, άσε που έναι και λιλιπούτδες και τρεμοκουρκούρδες, έναι μόνε για χορό, νταν’ νταν’ και πάλε νταν’ νταν’, δεν έρχεντεν στα ζόρκα. Όσο για τς Καρπασνοί και τς Βαρίτες, σκαμπανοβράκ’δες, χαμχαλέτ και κωλοφοβερίδες, έναι μόνε για τς μούσκλες τς πκρες, αλλά δε α τς αφήκομ στο χολιαστήρ, α τς έχομ από κοντά να κβανούνε το νερό. Οι Λεριανοί μακριγιά, λαφροντιντίλ’δες, κουκούλ’δες και μπολσοβίκαρ, άμα σε πλήσνε αυγό πρώτα θέλνε να το κουρέψνε και να πάρνε το μαλλί. Α βάλομ μπροστοφυλακή το Γιώρεγ’ το Νταμπάκ’ να τς ρίξ καμπόσες άμπουλες με αγέριο να τς παραλύσ, α τς ρίξ και καμπόσες ομοβροντίες να κατουρθούνε απ το φόβο τς και να τς πιάσ σνερίγια, καταπόδ α νέχομ το Μπρούτζο, τον Αχέλο, τον Αγγελή και τον Τάμη να μαρκέρνε τα καλά κομάτια, από πίσω Σαρδιανοί και Καταλακ’νοί με τα κοντοστέλια, παραπίσω ούλ’ εμείς, κι α γιουρντίσομ σα παν, και άρον μάρον α τα κάμομ ούλα γιάγμα και δε θα πομείν’ αρθούν’. Τώρα για τς Μουδουρνοί που με λες και τς Κουταλιανοί, τς έχομ στο χερ, αλλά τι να πάρομ, τ θάλασσα να ντ γκάμομ μπλάστερ, έχομ και μεις τον Αγιαρμόλα και ντ Τρύγ’ μαθέ θάλασσα γυαλί, όχ’ βόλακα, ούζβαρ και κωλοπάνες. Οι Καστερνοί πάλε έναι χρείγιες ζωντανές, παλιοπερτσίνες και λουκματζήδες και τα θέλνε ούλα χαζίρκα, τς έχομ μια χαψά, αλλά έλα που έχνε πλάτες, α τς αφήκομ τώρα, θα νερτ ραστ γκιλντί, θα νέρτ κι η αράδα τς, όπως λέγ’ κι ένα τραγδέλ’ α δε σε τ βάλω σήμερα, ταχιά σε τ νέχω σίγουρα.. Τίποτα, τς Κοντοπλιανοί α μπομπαρδίσομ, δωνά με κάντεν από τότε που νίκαν συνέχεια η ΗΦΑΙΣΤΕΙΑ τον ΗΡΑΚΛΗ. Άμα κάμομ όπως σας ορμνεύω θα νέχομ καλές πετχεσές, θα ναράξομ ντ κλαποδαρίδα μας κατ απ τ σκαμνιά στ μπλατέα και θα πορδαρίζομ μετά συγχωρήσεως και θα γίνομ και πλανητάρχηδες τς Λήμνος. Αλλά τι”.






ΑΤΣΚΙΩΤΚΙΕΣ ΣΥΤΧΙΕΣ*

Πετραδέλια με πετάς, ψωλαρδέλια με ζητάς = Παροιμία με προφανές περιεχόμενο. Είναι τόσο διαδεδομένη, που αν μια γυναίκα κάνει κάποια κίνηση αγάπης, π.χ. να χαϊδέψει τον άντρα της, αυτός μπορεί να τη ρωτήσει αστειευόμενος: «Ε μπρε γ’ναίκα, για να καταλάβω μαθέ, πετραδέλια με πετάς;».

* Ψωμί με κερασολέν’ = Ψωμί με μούχλα τόση που είχε τα χρώματα του ουράνιου τόξου (κερασολένης στα Λημνιά). Παλιά οι νοικοκυρές ζύμωναν μια φορά τη βδομάδα και έκαναν συνήθως 7-10 ψωμιά, ανάλογα και με το μέγεθος της οικογένειας.

Ζύμωμα.


Ψωμί με κερασολέν'.


Πολλές φορές το ψωμί προς το τέλος της εβδομάδας μούχλιαζε. Μερικοί για να μην το ζημιωθούνε, το έκοβαν σε μεγάλες φέτες τις λεγόμενες σκίζες και το ξέραιναν στον ήλιο. Αυτό το ψωμί, μπαγιάτικο, άνοστο και μούχλιο, καθόλου δεν έρεσε κυρίως στα παιδιά, που είχαν στο νου τους βέβαια το αχνιστό, μυρωδάτο, γρατζανιστό ψωμί που μόλις ξεφούρνιζαν οι μανάδες τους. Για να το φάνε τα παιδιά αυτό το μούχλιο ψωμί, όταν πίεζαν τις μάνες τους και γκρίνιαζαν πως πεινούσαν, αυτές τους έλεγαν πως άν το φάνε θα βγάλουν γρήγορα μουστάκια. Αυτό βέβαια το έλεγαν στα αγόρια. Στα κορίτσια έλεγαν πως θα γίνουν όμορφα. «Είχε κατ’ σκίζες μούχλιες, που τσ’ βάζαμ πάν’ απ’ τα κεραμίδια και είχαν μούχλα σαν ντ’ γκερασολέν’. Τσ’ βρέχαμ μέσ’ τσ’ κρατούνες, τσακίζαμ’ και κάμποσεν’ σαλαμούρα, ταμάμ».

* Να ψωρίζω. Όχι δεν έχει κάποια σχέση με την ψώρα. Θα πει “να π’ σε ορίζω”, δηλαδή “να που σε ορίζω”. Μ’ αυτή τη φράση άρχιζε την κουβέντα μια γριά στην Ατσική, που δεν την έφτασα, την επαναλάμβανε δε πολλές φορές κατά τη διάρκεια της συζήτησης. Και τα αγιόπαιδα του χωριού της κόλλησαν το παρατσούκλι “Η ναψωρίζω”. Το ωμέγα μπήκε από μας γιατί βέβαια η πρόθεση αυτών που έβγαλαν το παρατσούκλι ήταν να συνδυασθεί αυτό συνειρμικά με την ψώρα. Την ιστορία αυτή μου την είπε ο Κώστας Δεληγιάννης.
«Για δγιε αυτένε, περνά η ναψωρίζω. –Ε γιαγιά μπορείς να ψωρίγ’ς εκειόνο το κταβούδ;»

* Λαγός. Ο λαγός, αλλά και το …ανδρικόν μόριον βεβαίως βεβαίως.
«Ανεστενάζω και πετά
λαγός μες στα μεριά μ
και θα τον φαν οι λεύτερες
να μείνει τ όνομά μ».

* Λαγκρέζα, λαγκρεζάρα. Αγγρισμένη, πόρνη, αναμμένη. «Άντε μωρή λαγκρεζάρα φέγα απ’ το κεφάλιεμ κι άντε να βρεις καμιά ξερή να μπα ξεγιώγ’ς».

* Λάκκος = αργαλειός. Εξ ου και το άσεμνο αίνιγμα –τραγουδάκι.
«Τα σκέλια μ μες τα σκέλια σ
και στο περιμπλεχτό σ
και με τη ματζαφλάρα μ
χτυπώ το μαλλιαρό σ».

* Τα λαλά = Παιδική λέξη. Τα όργανα. «Άντε σώπα σώπα ν’ ακούσομ τα λαλά».

* Λαφύρ = Όσπριο που μιάζει με τη φάβα. Σαν όλα τα όσπρια βέβαια κρύβει κι αυτό πολλή…. ενέργεια μέσα του.
"Άφκος άφκος και λαφύρ
για να βγεις στο παναθύρ
και ν’ αρχίσεις να βροντάς
μπάρεμ θα κοιλοπονάς.
Να βροντές να αστραπές
να και δυνατές πορδιές
τρέξτε μέσα χωριανοί
και θα πιάσ’ βροχή τρανή.
Άφκος άφκος και λαφύρ
και σουρντί μες το σαθήρ
τι βροχή που ούλο βδιάζ’
το λαφύρ μας βαροζγιάζ’".

* Λουρίδες γινήκαν τα ρούχα μ’ = Πάλιωσαν τόσο πολύ που σχίζονται και γίνονται λουρίδες. «Τούτο το κάρκαλο λουρίδες γίν’κε απάνε μ’ μπλια».

* Ποιον θα πάρ’ καταπόδι τ’; Αυτό λένε αναρωτώμενοι, όταν πεθάνει κάποιος, αφού υπάρχει η αντίληψη ότι ο πεθαμένος καθορίζει τον επόμενο μακαρίτη κατά τα… γούστα του. Μάλιστα θεωρούν ότι αν ο επόμενος είναι διαφορετικού φύλου, οι δυο τους θα τα ταιριάξουν αισθηματικά. Συνέβη κάποτε στην Ατσική να πεθάνει μια γριούλα και μετά από λίγες ημέρες ακολούθησε ένας νέος σχετικά άνδρας. Η κόρη της γριάς που ήταν πολύ χωρατατζού, έλεγε λοιπόν: «Δε με νιάζ’ τόσο που πέθανε η μάνα μ’, μεγάλ’ γ’ναίκα ήνταν, όσο που σκέφτομαι ότι δε θα τον αντέξ’ το μακαρίτ’ που έναι μαθέ νταβρανάς και θα θέλ’ πολλές φορές κάθα βράδ’».











Βιβλίο ημερών και έργων 2099

Γράφει ο Γεράσιμος Ρηγάτος

Μέρος Β’

Πλησίαζαν τα Χριστούγεννα του 2099. Είχε βάλει στις ιστοσελίδες του εποχικά διακοσμητικά σύμβολα και κατάλληλη μουσική, συμμετέχοντας και αυτός σε μια παραδοσιακή γιορτή που είχε χάσει τον λατρευτικό της χαρακτήρα, είχε χάσει το νόημά της, διατηρούσε όμως όλα τα εξωτερικά της γνωρίσματα κι όλα τα εικονογραφικά σύμβολά της. Υπήρχε, γενικά, αρκετός ελεύθερος χρόνος. Τέτοιες ημέρες υπήρχε περισσότερος. Αποφάσισε να τον γεμίσει, ασχολούμενος με το καινούργιο του απόκτημα. Βέβαια, καινούργιο ήταν γι’ αυτόν προσωπικά, καθώς υπήρχε στο σπίτι τους ακριβώς εκατό χρόνια. Του το πρόσφερε ο πατέρας του, λίγο πριν αποσυρθεί, με την πρόθεση της συμβολικής μεταβίβασης μιας ανύπαρκτης εξουσίας. Μόλις που πρόλαβε, πριν να εκδηλωθούν τα φαινόμενα της οξείας και καθολικής έκπτωσης του συνόλου των λειτουργιών, στην ηλικία των 114 ετών. Ήταν ένα σύνδρομο που είχε εμφανισθεί μόλις λίγες δεκαετίες και συνέβαινε σε όλους όσους η επιστήμη κατόρθωνε να διατηρεί σε ανάλογες ηλικίες με συνδυασμό φαρμακευτικών και γονιδιακών παρεμβάσεων. Τον περίμενε, έχοντας το βιβλίο κάτω από το μαξιλάρι του. Κάθησε δίπλα, του έπιασε το χέρι. «Μου το είχε δώσει σε ανάλογη ώρα ο πατέρας μου», είπε. «Μέσα θα βρεις διάφορα. Είσαι σε ηλικία που θα σε συγκινήσουν».
Ήταν πράγματι ένα ασυνήθιστο βιβλίο, φτιαγμένο με πολύ μεράκι και πολλή δουλειά. Μεγάλο στο μέγεθος, ήταν καλλιτεχνικά δεμένο στο χέρι, με γνήσιο δέρμα. Τίτλοι και παραστάσεις στο εξώφυλλο, ήταν τυπωμένα με χρυσό. Τεχνικές που όσο και να έψαχνες, δεν έβρισκες πια κανέναν να τις γνωρίζει. Εσωτερικά, πάνω σε εξαιρετικό χαρτί υψηλής ποιότητος, ήταν τυπωμένες δώδεκα πρωτότυπες εικόνες, που αναφέρονταν σε θαυματουργικές ιάσεις. Οι εικόνες συνοδεύονταν από τις αντίστοιχες ευαγγελικές περικοπές, που ήταν καλλιτεχνικά γραμμένες στο χέρι. Ακολουθούσαν σε διάταξη και σχεδιασμό, που έδειχναν υψηλή αισθητική, οι ημέρες κάθε εβδομάδας του μήνα. Το σύνολο ήταν στ’ αλήθεια όχι μόνο μια καλλιτεχνική, αλλά μια συλλεκτική, διαχρονική έκδοση.
Ξεφύλλιζε αργά αργά τις σελίδες, απολαμβάνοντας το απόκτημά του, θαυμάζοντας τα ζωγραφικά και διακοσμητικά δημιουργήματα των ανθρώπων που το είχαν φτιάξει, επιμένοντας στον παραδοσιακό τρόπο, σε μια εποχή που όλα άλλαζαν προς άλλες κατευθύνσεις. Το πιο σπουδαίο όμως ήταν ότι δεν επρόκειτο μόνο για βιβλίο. Ήταν συγχρόνως κι ένα τετράδιο που ζητούσε συγγραφέα – κι είχε βρει κιόλας όχι έναν, αλλά δύο. Και ζητούσε κι άλλους.

Απ' το μέλλον.


Ο πρώτος συγγραφέας και πρώτος κάτοχος ήταν ο παππούς του. Κάποιος του το είχε χαρίσει ως δείγμα εκτίμησης και ως δώρο για την αλλαγή του αιώνα και της χιλιετίας. Ήταν χρόνια ταραγμένα, όλοι ήθελαν να εξευμενίσουν το νέο άγνωστο που ερχόταν, που το ελπίζανε και το εύχονταν καλύτερο από το γνωστό που βίωναν. Στην πραγματικότητα, γραμμή ο χρόνος, σπείρα η ζωή ελίσσεται γύρω του με ανεβάσματα και κατεβάσματα. Αυτός λοιπόν, ο πρώτος κάτοχος, είχε γράψει (προσπαθώντας να μιμηθεί τη γραφή του καλλιγράφου, αλλά όχι και με τόση μεγάλη επιτυχία), τα ατομικά του στοιχεία. Ακολουθούσε το βιογραφικό του, μια ζωή στριμωγμένη σε 3-4 σελίδες. Τον θυμάται γέρο και ανήμπορο. Παιδί αυτός, δεν μπορούσε να εκτιμήσει αυτά που είχε κάνει και που επιγραμματικά, αλλά με σαφήνεια, είχε καταγράψει στις πρώτες σελίδες του βιβλίου. Κάθε μέρα κλεισμένη σε μια κοσμημένη στήλη, στεγασμένη κάτω από ένα θόλο σαν σπιτάκι της Σαντορίνης, τα γεγονότα ν’ απαστράπτουν στο άπλετο φως. Ο παππούς είχε φερθεί με πολλή ευγένεια στο χώρο. Δεν τον υποβάθμισε γράφοντας την εξόφληση λογαριασμών, τα ραντεβού του ή τηλέφωνα πελατών. Δεν τον ευτέλισε με πρόχειρες σημειώσεις και σχέδια ή μουντζούρες αμηχανίας. Τον αξιοποίησε γράφοντας κάποια σκέψη, συχνά δική του – πρωτότυπη σκέψη, άλλοτε μιαν ανάλογη φράση, που είχε ακούσει ή είχε διαβάσει, που του άρεσε και την υιοθετούσε. Κατέγραφε βέβαια και γεγονότα της ημέρας, αλλά τα ξεχωριστά. Δραστηριότητες καρποφόρες στο χώρο της επιστήμης του, συνέδρια και διαλέξεις και δημοσιεύματα, τον έπαινο του δήμου και των σοφιστών. Κατέγραφε τις παράπλευρες ασχολίες του στο χώρο του πνεύματος. Αλλά και τις μικρές ανθρώπινες στιγμές που τον είχαν συναισθηματικά φορτίσει, με χαρά ή με λύπη, αδιάφορο. Κάποτε έκανε και χιούμορ. «Κυριακή, 30 Απριλίου. Με όλη την οικογένεια, πάσχα στην ολανθισμένη Ζάκυνθο, το νησί πμιγμένο στις μοσχοβολιές. Πιστεύω το άρωμα των ανθών της λεμονιάς να εξορκίζει την περίσσεια της χοληστερίνης».
Άλλες σελίδες πιο κάτω προορίζονταν για την καταγραφή των σημαντικότερων γεγονότων της ζωής του παππού μετά τη σημαδιακή εκείνη χρονιά. Μ’ ένα χαμόγελο επεσήμανε, ανάμεσα στ’ άλλα, και τη δική μου γέννηση: 15 Απριλίου 2045, γέννηση του εγγονού μου, και λοιπά. Πιο πίσω είχε καταγράψει το γενεαλογικό δέντρο της οικογένειας, υποσημειώνοντας σχόλια και παρατηρήσεις που αποκτούσαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς δείχνανε στοιχεία που χαρακτήριζαν όχι μόνο τα άτομα, αλλά και την εποχή τους. Ας πούμε πόσα από τα παιδιά του δικού του παππού είχαν, αρχές του 20ού αιώνα, πεθάνει πριν να μεγαλώσουν, ποια αδέλφια του πατέρα του είχαν σκοτωθεί και σε ποιους πολέμους, ποιος χάθηκε και σε ποιο μεταναστευτικό κύμα, τέτοια. Είχε γούστο, καθώς με αστερίσκο στο δικό του όνομα, υποσημείωνε: «Το πρώτο απολυτήριο γυμνασίου σε μέλος της οικογένειας», αμέσως πιο κάτω, «το πρώτο πανεπιστημιακό πτυχίο σε μέλος της οικογένειας». Σε άλλες σελίδες που ο εκδότης χαρακτήριζε «χρυσή βίβλο», είχε καταγράψει τα πρόσωπα εκείνα (δασκάλους και άλλα πρότυπα) που είχαν επηρεάσει τη ζωή του.
Στις επόμενες σελίδες ο γραφικός χαρακτήρας άλλαζε, όπως άλλαζε και το χρώμα του μελανιού. Γνώρισε τα γράμματα του πατέρα του, αλλά χωρίς εκείνο το χαρακτηριστικό τρέμουλο των τελευταίων χρόνων. Είχε κι εκείνος καταγράψει τα σημαντικά γεγονότα της δικής του ζωής: Το πτυχίο του, την ειδικότητα, το γάμο του, τη γέννηση του δικού του γιου, αργότερα το πτυχίο του γιου του, κλπ. Οι άγραφες σελίδες που ακολουθούσαν περίμεναν τη δική του συμβολή. Όπως περίμεναν και τη φωτογραφία του, δίπλα στις φωτογραφίες του παππού και του πατέρα, προς το τέλος του βιβλίου. Η μία, ασπρόμαυρη, κιτρινισμένη απ’ το χρόνο, έδειχνε τον παππού όπως ποτέ δεν τον είχε γνωρίσει, ίσως και όπως ποτέ δεν τον είχε φανταστεί. Η άλλη, έγχρωμη, έδειχνε τον πατέρα του νέο και γελαστό. Και αυτόν δεν τον θυμόταν νέο, πάντα μεγάλο τον θυμόταν και σκεπτικό. Ίσως γιατί μόνιμα είχε την έγνοια των άλλων, ήθελε να σκέπτεται, να προβλέπει και να δημιουργήσει για όλους.
Ένιωσε συγκινημένος και κινήθηκε προς το παράθυρο. Τράβηξε την κουρτίνα. Είχε σκοτεινιάσει, τα φώτα του δρόμου αναμμένα, φωτεινές γιρλάντες γεφύρωναν τις δυο μεριές του. Η κίνηση δεν σταματούσε ποτέ. Κοίταξε προς τα επάνω, προς τον ουρανό. Ένα χριστουγεννιάτικο δέντρο μετεωριζόταν στο κενό. Είχε αρκετά χρόνια πια που ο δήμαρχος δεν έστεινε δέντρο στην Πλατεία Συντάγματος. Οκτώ ειδικές συσκευές εκπομπής λέιζερ, κατάλληλα συντονισμένες και ελεγχόμενες από ηλεκτρονικό υπολογιστή, σχημάτιζαν στον αέρα το δέντρο, που ήταν ορατό σε όλο το λεκανοπέδιο Αττικής. Αυτό κρατούσε ολόκληρη την εορταστική περίοδο, από αρχές Δεκέμβρη μέχρι τις οκτώ του Γενάρη. Όλο τον υπόλοιπο καιρό στον αττικό ουρανό μετεωριζόταν ένα ολογραφικό ομοίωμα της Ακρόπολης, που από χρόνια πια είχε εγκλειστεί σε μια κατασκευή από πλεξιγκλάς για να προστατεύεται από τη ρύπανση. Άλλωστε τα πανύψηλα κτίρια που είχαν πάρει τη θέση των παλιών πολυκατικιών εμπόδιζαν, έτσι κι αλλιώς, τη θέα της από οποιοδήποτε σημείο.
Ξανατράβηξε την κουρτίνα. Κατευθύνθηκε αργά προς το γραφείο του. Κάθησε. Με το χέρι του ακουμπισμένο στον αριστερό του κρόταφο, πηγαινοερχόταν από το χρόνο του παππού και του πατέρα στο χρόνο το δικό του και του γιου του, που από λίγες μέρες είχε φύγει για χριστουγεννιάτικες διακοπές. Αναζήτησε ένα στυλό. Ήταν πια δυσεύρετα γιατί κανένας δεν έγραφε με το χέρι. Τελικά, θυμήθηκε το στυλό του πατέρα του. Διαπίστωσε ότι έγραφε ακόμα. Άνοιξε το βιβλίο στη σελίδα που τελείωνε το γράψιμο του πατέρα του. Την κοίταξε. Αργά γύρισε τη σελίδα. Σκέφτηκε πως μ’ αυτό το βιβλίο μπόρεσε να κοινωνήσει τη σκέψη του παππού του, να μεταλάβει το λόγο του πατέρα του. Γνώρισε τη ζωή και τη σκέψη τους, το μόχθο τους και τις χαρές τους. Ένιωσε την ανάλαφρη μυρουδιά της εποχής τους, μιας εποχής τόσο διαφορετικής (δυστυχώς; ευτυχώς;) από τη δική του. Κι άρχισε να γράφει με την κρυφή λαχτάρα να το κληροδοτήσει στο γιο του. «Κι εγώ», σκέφθηκε, «θα σκανάρω μια νεανική μου φωτογραφία, για να κολλήσω δίπλα στις άλλες».








ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ

Κράτα καρδιά

Ούτε σωτήρες ούτε τις σωτηρίες τους
γνώστης κοράκων παιδιόθεν
και ήξερες τα κρα της δολερής λαλιάς τους
ολόρτος μπρος στα λάβαρα
στα μετανοϊκά ξεφτέρια
αντίδωρο ποτέ απ’ τα χέρια τους
τα θυμιατήρια αμανάτι
για τις ταφές των κουφαριών τους
με τις προσήκουσες τιμές
στων πενεστών την τάξη την αρρίζικη
στο αναγκεμένο γένος μας
ο ήλιος μας είναι ζεστός
και το ψωμί μας καθαρό
αφού από παλιά σιταγωγός αγιάτρευτος
μ’ άσπρη πετσέτα στον αυχένα
στην πλάτη τα τσουβάλια
τα νήδυμα στρωσίδια χωματόβωλοι
νανούρισμα αγαθό
της θάλασσας και του ανέμου η βουή
στις ξεμετρήστρες και στους μοιρηγενείς τους
Θωμάς ο άπιστος
τα λόγια τ’ ανενσάρκωτα
άχυρα στη λασκάδα
πέταξες στο νοτιά
τα φρέατα τα τυχερά τα έτοιμα
για ν’ ανασύρεις το νερό
δεν έψαξες
αφού πηγαδάς εσύ της Αγροτέρας
έτσι μέχρι το τέλος καρδιά ορεία
καρδιά σπαραγμένη
κράτα γερά
κράτα.

Σταύρος Τραγάρας




Άκουσε τον άνεμο

Η σιωπή πλέον
ότι έκανες
οι άνθρωποι μπορούν να ζήσουν
και χωρίς εσένα
αναχώρησε
για κείνα τα μέρη που αγαπάς
κάθησε με τη γη
φύτεψε ακακίες λεύκες κρομμύδια
ανάθρεψε σκυλάκια με γατάκια μαζί
κότες με κατσίκες και πρόβατα
ρίχνε τα δίχτυα και τα ψάρια
να τα πηγαίνεις σε καλύτερα νερά
ίδρυσε οστρακοτροφείο για να
φυλάξεις τη ζωή
άκουσε τον άνεμο
εσύ ο πικραμένος
άκουσε τον άνεμο.
Ιωάννης Ψάρρας






ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΟΤΙ

Το φρούριο της Μύρινας ή «κάστρο»

Το φρούριο της Μύρινας. Φωτογραφία: Στράτος Ροσβάνης

Το Φρούριο της Μύρινας είναι κτισμένο σε βραχώδη και απόκρημνη χερσόνησο και επικοινωνεί με την ξηρά μόνο από τα ανατολικά. Αποτελεί το μεγαλύτερο σε έκταση οχυρό του Αιγαίου.
Η σημερινή μορφή του ανάγεται στο 1207, όταν ο Ενετός Φιλόκαλος Ναβιγκαγιόζο, Μεγάλος Δούκας της Λήμνου, οχυρώνει την Μύρινα. Ο διάδοχός του όμως Λεονάρδο Ναβιγκαγιόζο είναι εκείνος που ισχυροποιεί το κάστρο και το κρατά υπό την κυριαρχία του επί 45 χρόνια. Στην περίοδο της Τουρκοκρατίας εντός του Φρουρίου κατοικούσαν Τούρκοι. Κατά την πολιορκία της Μύρινας το 1770 από τον Ρωσικό στόλο, τα τείχη του Φρουρίου υπέστησαν σοβαρές ζημιές.
Στην ανατολική και νότια πλευρά το τείχος είναι υψηλό και ο αριθμός των πύργων σχετικά μεγάλος, ενώ στην βόρεια και δυτική πλευρά το τείχος είναι κατά πολύ χαμηλότερο και οι πύργοι σπανιότεροι. Στο ψηλότερο σημείο του λόφου υπάρχει ημικατεστραμμένο οχυρό κτίσμα με πολλούς εσωτερικούς χώρους. Ακόμα, εντός του Φρουρίου υπάρχει ένα τούρκικο Τέμενος, υπόγειος θολωτός χώρος και δεξαμενές. Το 1990 και 1991 έγιναν εργασίες αποκατάστασης ρηγμάτων στην νότια και ανατολική πλευρά.
Σήμερα το Φρούριο της Μύρινας αποτελεί μνημείο επισκέψιμο για το κοινό.


Το Προπούλι


Για το όνοιμα του Προπουλίου υπάρχουν δυο εκδοχές. Μια εκδοχή είναι ότι ίσως πρόκειται για την αρχαία Πρόπολιν. Το όνομα επί τουρκοκρατίας είχε παραφθαρεί σε Πορπούλ. Μία δεύτερη εκδοχή είναι ότι πρόκειται για τον οικισμό "του Περπούρου" από όπου προήλθε το τούρκικο Πορπούλ και πρωτοαναφέρεται το 1425. Αρχικά το χωριό βρισκόταν 500μ. ΒΔ του σημερινού, στη θέση Τροχαλίες κοντά στη θάλασσα. Αλλά μεταφέρθηκε για να σωθεί από τις λεηλασίες των πειρατών. Είναι το χωριό με τα περισσότερα ξωκκλήσια. Επίνειο του χωριού είναι ο γνωστός μας Άγιος Ερμόλαος, του οποίου η θάλασσα σχηματίζει πολλούς κολπίσκους με καθαρά νερά και ωραίες αμμουδιές.


Ο Φιλοκτήτης

«Φιλοκτήτης»

Η τραγωδία του Σοφοκλή «Φιλοκτήτης», που αφορά και τη Λήμνο, αφού εκεί διαδραματίζονται τα γεγονότα, έχει περιληπτικά ως εξής:
Ο Φιλοκτήτης, γιος του Ποίαντα και της Μεθώνης, εξεστράτευσε κατά της Τροίας μαζί με τους άλλους Έλληνες, επικεφαλής επτά πλοίων με Θεσσαλούς πολεμιστές. Ενώ ο στόλος των Ελλήνων έπλεε για την Τροία αποφασίστηκε ν' αγκυροβολήσουν στη Λήμνο για να επισκεφτούν το ιερό της Αθηνάς. Εκεί ο Φιλοκτήτης, σπρωγμένος από την Ήρα, που ήθελε να τον εκδικηθεί, γιατί είχε βοηθήσει τον νόθο γιο του συζύγού της Δία, Ηρακλή, πλησίασε τόσο κοντά στον ιερό χώρο που του επιτέθηκε μια ύδρα, φύλακας του ιερού. Το φοβερό δηλητηριώδες ερπετό τον δάγκωσε στο πόδι. Η αθεράπευτη πληγή έβγαζε τέτοια δυσωδία, οι κραυγές του από τον πόνο τάραζαν τόσο τον στρατό, που οι σύντροφοί του δεν δίστασαν, με την προτροπή του Οδυσσέα και των Ατρειδών να τον εγκαταλείψουν στο νησί. Δέκα ολόκληρα χρόνια, όσο κράτησε ο Τρωικός πόλεμος, ο Φιλοκτήτης υπέμεινε στο νησί άθλια ζωή, μόνος κι έρημος, με την πληγή πάντα να τον βασανίζει. Θα ερχόταν όμως η μέρα που οι Έλληνες θα θυμούνταν τον Φιλοκτήτη. Πράγματι, δίνεται χρησμός πως το Ίλιον δεν θα πέσει, αν δεν βοηθήσει το ανίκητο τόξο του Ηρακλή, το οποίο ο ημίθεος πεθαίνοντας είχε χαρίσει στον Φιλοκτήτη, τον μόνο άνθρωπο που διέθετε τέχνη και δύναμη αρκετή να το τανύσει. Στέλνουν λοιπόν οι Έλληνες τον Οδυσσέα και τον Νεοπτόλεμο, στη Λήμνο να πάρουν από τον Φιλοκτήτη το ηράκλειο τόξο και τα βέλη του. Εκείνος όμως αρνείται να τα δώσει, δεν θέλει να συμφιλιωθεί με τους ανθρώπους που άλλοτε του έδειξαν τόση σκληρότητα. Τέλος, με την παρέμβαση του θεοποιημένου Ηρακλή, πείθεται να τους ακολουθήσει στην Τροία και να τους βοηθήσει στη νικηφόρο εξέλιξη του πολέμου.


Η Φισίνη


Το χωριό κατά τον Γ. Μέγα έλαβε τ' όνομα του από την λέξη "σιφουνίζει = φυσά σαν σίφουνας", που στην λημνιακή προφορά ακούγεται σφνίζ', επειδή στην περιοχή παρατηρούνται σιφούνια, ανεμοστρόβιλοι. Αρχικά, κατά τον Γ. Μέγα, τ' όνομα πρέπει να ήταν Σφίν', απ' όπου έγινε Φσίν' και ασυναίρετο Φισίνη. Στην τουρκοκρατία πράγματι το χωριό ονομαζόταν Φσίν' ή Ψίν (το). Επίσης οι κάτοικοι του αποκαλούνται ακόμα και σήμερα Σφνάδες (οι) = Φισι-νιώτες. Όμως κατά τον Μεσαίωνα (1321) αναφέρονται, "τα περί την Αγίαν Μελιτηνήν χωρία του Βισσίνου, του Σκανδάλη και τα λοιπά", σαν πατριαρχικά κτήματα. Αυτό σημαίνει ότι τ' όνομα προήλθε από κάποιον γεωκτήμονα της περιοχής που ονομαζόταν Βίσσινος. 'Ετσι δεν είναι απίθανο η περιοχή του Βισσίνου να παρεφθάρη, του Βσίν', το Φσίν ή Ψίν που ήταν η ονομασία επί τουρκοκρατίας (ουδέτερο). Σ' αυτή τη περίπτωση η σωστότερη γραφή είναι Φισίνη και όχι Φυσίνη. Πολλοί περιηγητές του ΙΣΤ' και ΙΖ' αιώνα σημειώνουν στην περιοχή το χωριό και κάστρο Cogito. Πρώτος το αναφέρει ο ιταλός Porcacchi το 1572, και μάλλον τον αντιγράφουν οι Piacenza, Dapper, Coronelli την περίοδο 1680-1690. Κανείς όμως από τους πιο πάνω δεν πρέπει να επισκέφτηκε το νησί, oπότε η μαρτυρία τους δεν είναι ασφαλής. Κατά τον μεσαίωνα κεντρικός οικισμός της περιοχής ήταν η Σκάλα, από την οποία όλα τα γύρω χωριά (Φισίνη, Σκανδάλη, Αγία Σοφία) ονομάστηκαν χωριά της Σκάλας. Η Σκάλα βρισκόταν στη περιοχή Γούδηλα ή Πύργοι, όπου σήμερα διακρίνονται τα ερείπια του κάστρου της και των δύο πύργων της. Επίσης χαλάσματα σπιτιών, πηγαδιών, νεκροταφείου, ανεμόμυλων, μαρμάρινοι κίονες, βρίσκονται σκορπισμένα στη γύρω περιοχή. Ο οικισμός Γούδηλα πρωτοαναφερεται το 1355 σε έγγραφο της Μ. Λαύρας. Η Σκάλα αναφέρεται σε έγγραφα της Μ. Κουτλουμουσίου από το 1362.


Αγκαρυώνες


Το χωριό αναφέρεται σε παλιότερο κώδικα της Μ. Παντοκράτορος με την μορφή Καρυώνες. Προφανώς τ' όνομα προήλθε από την ύπαρξη πολλών καρύων (καρυδιών). Με την αύξηση του συχνού στη λημνιακή ντοπιολαλιά προσθετικού -α- μετατράπηκε σε Ακαρυώνες, Αγκαρυώνες. Γραφική, αλλά ανακριβής μοιάζει η άποψη (Ν. Λυμπέρης) ότι τ' όνομα προήλθε από τις πολλές αγγαρείες, που επέβαλαν οι Τούρκοι στους κατοίκους του. Επίσης δεν πρέπει να γίνεται σύγχυση με τον μεσαιωνικό οικισμό Αριώνη ή Αρειώνη, που αναφέρεται το 1355 σε έγγραφα της Μ. Λαύρας. Αυτό το τοπωνύμιο, κατά τον Μ. Ρόκκο, υποδηλώνει περιοχή με αριές (είδος βελανιδιάς) και είναι κοινό σε πολλά σημεία του νησιού. Είναι γνωστό ότι γινόταν εξαγωγή βελανιδιών κατά το μεσαίωνα από τη Λήμνο.









Επιστολή Χαράλαμπου Μανωλούκου



Προς όλους τους Ατσικιώτες κατοίκους της Λήμνου και της Αθήνας

Αγαπητοί συμπατριώτες, μετά από δωδεκαετή (12) υπηρεσία στο Σύλλογο Ατσικιωτών, οκτώ ως πρόεδρος και τέσσερα ως γενικός γραμματέας, νιώθω την ανάγκη να αποσυρθώ από τα διοικητικά του Συλλόγου και να παραμείνω απλό μέλος. Η απόφασή μου αυτή δεν οφείλεται σε καμιά δυσαρέσκεια. Θεωρώ υποχρέωσή μου να παραχωρήσω τη θέση μου, ώστε να δοθεί η δυνατότητα της συμμετοχής και σε άλλους συναδέλφους Ατσικιώτες, για να συνεχιστεί η δραστηριότητα του Συλλόγου. Σήμερα ο Σύλλογος είναι μεταξύ των πρώτων και αυτό οφείλεται στη σωστή συνεργασία του Διοικητικού Συμβουλίου και την καθολική συμμετοχή των συμπατριωτών μας όλου του Δήμου Ατσικής, που συνέβαλαν ηθικά και υλικά. Θέλω να ευχαριστήσω όλους τους συνεργάτες που είχα και ως πρόεδρος και ως γενικός γραμματέας, αλλά και τα μέλη του Συλλόγου, που με τίμησαν με την ψήφο τους, όλα αυτά τα χρόνια και μου έδωσαν τη δυνατότητα να τους εκπροσωπώ.
Ιδιαιτέρως θέλω να ευχαριστήσω και να συγχαρώ τον απερχόμενο πρόεδρό μας Σταύρο Τραγάρα, που είχε την ιδέα και την ικανότητα της έκδοσης της εφημερίδας μας, που είχε τόση επιτυχία και που χάρη σ’ αυτήν έγινε γνωστός ο Σύλλογός μας και πέραν των συνόρων της Ελλάδας, αφού την διάβαζαν οι συμπατριώτες μας στην Αμερική, Αυστραλία, Καναδά, Γερμανία, κλπ.
Τέλος, εύχομαι στη νέα διοίκηση που εξελέγη, καλή επιτυχία.

Με πολύ αγάπη
Χαράλαμπος Μανωλούκος










ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ

Γράφει ο Κομνηνός Καραυγουστής

Τόπος: Ατσική Λήμνου.
Χρόνος: Αύγουστος 2002…ίσως και 1968… μπορεί και μεταγενέστερα του 2003.
Για να φαίνεται ότι τα πράγματα παραμένουν ίδια, πρέπει συνεχώς να αλλάζουν, άλλως χάνονται στην λήθη.
Καθισμένος νωχελικά σε μια πλαστική πολυθρόνα, μπροστά και πάνω στο πεζοδρόμιο του πρατηρίου Χρυσάφη ( πρώην Καφενείου Παπλωματά), σε προνομιακή θέση που μας εξασφάλισε ο Σάββας, αναμένοντας να αρχίσει η Συναυλία Λαντούρη - Βαμβακάρη στα πλαίσια των πολιτιστικών εκδηλώσεων του Δήμου Ατσικής Λήμνου, μούρθε στο μυαλό αυτή η έκφραση, της οποίας την πατρότητα δεν θυμάμαι, πάντως κάπου είχα ακούσει ή διαβάσει.
Η πλατεία ήταν γεμάτη από κόσμο, ο οποίος ήταν καθισμένος γύρω -γύρω από το σιντριβάνι και περιμετρικά των καφενείων και κάτω από τις περιβόητες σκαμνιές ,συνώνυμες διάφορων ιδιοτήτων όπως της ησυχίας, της γαλήνης, της πλήξης, της τεμπελιάς, του ραχατιού κ.λ.π.
Έχοντας αυτήν την εικόνα κανείς μπροστά του και εφαρμόζοντας την κινηματογραφική τεχνική, βάζοντας στο επόμενο καρέ εικόνες από τις μνήμες του παρελθόντος από ένα πανηγύρι του Αγίου Ερμολάου την δεκαετία του 1960,
θα είχες την αίσθηση ότι τίποτα δεν έχει αλλάξει.

Διασκέδαση στην πλατεία Ατσικής. Τέλη δεκαετίας 60. Από αριστερά οι νεαροί τότε, Αντώνης Χρυσάφης από τη Δάφνη, Νίκος Καραυγουστής, Νίκος Βλαχόπουλος, Φώτης Κιουρανάκης, Γιάννης Ελευθεράκης, Βαγγέλης Λαβδαράς, Γαρόφαλλος Κατσώνης. Τη φωτογραφία μας την έδωσε ο Φώτης Κιουρανάκης.


Η πλατεία, ο κόσμος, τα παιδιά που έπαιζαν, το σιντριβάνι, οι σκαμνιές οι λάμπες του LUX κρεμασμένες σε μεταλλικούς στύλους, στο ίδιο σημείο που είναι οι ηλεκτρικοί φανοί σήμερα και οι τρεις ορχήστρες επί της πλατείας, μία σε κάθε καφενείο, ο θείος ο Βλάσης με το κλαρίνο, ο θείος ο Γιώργης να χορεύει αμπτάλικο με τον συγχορεμένο τον Μπατάλη…
Απορροφημένος στις σκέψεις μου δεν είχα καταλάβει ότι η συναυλία είχε αρχίσει και ήδη ο Λαντούρης με τον Βαμβακάρη ( υιό) τραγουδούσαν " τι έχει και κλαιει το παιδί" και μετά " τα δυο σου χέρια πήραν βεργούλες και με δείρανε". Επί σκηνής και ο Βασίλης Μπουδρός σε χορό ζεμπέκικο με τα τεράστια χέρια του ανοιγμένα, λες και ήθελε να σε αγκαλιάσει και από την άλλη να σε παραμερίσει διεκδικώντας την ελευθερία του , λίγο σκυμμένος και κάνοντας ένα γύρω όρθιος και ευθυτενής, σαν να δήλωνε ότι εδώ είμαι παρόν χτυπώντας με δύναμη την γη με τα πόδια του, λες και ήθελε να την ανοίξει στα δυο ή να πατήσει και να λιώσει ότι δεν γουστάρει .
Η ίδια ακριβώς εικόνα από μια ασπρόμαυρη φωτογραφία του 1968 από μια παρέα νέων - Β. ΜΠΟΥΔΡΌΣ , Α ΚΑΤΡΑΚΥΛΟΣ , Α. ΚΑΡΑΥΓΟΥΣΤΗΣ κ.λ.π.
στενά παντελόνια, κοντομάνικα πουκάμισα, καθισμένοι πάνω σε κιβώτια μπύρας FIX στο καφενείο Λιμάνη και ο Βασίλης χόρευε με το ίδιο πάθος και εγώ μικρός με κοντά παντελονάκια γύριζα γύρω- γύρω από το τραπέζι που καθόταν ο Πατέρας μου παίζοντας και παρατηρώντας γεμάτος χαρά.
Άλλα χρόνια, άλλες εποχές, και ο Βασίλης δηλαδή όλοι εμείς, με ένα χορό ζεϊμπέκικο να δηλώνουμε ότι είμαστε παρόντες, με την δική μας αλήθεια παρά τα όσα γίνονται γύρω μας, ότι διεκδικούμε, ότι αγωνιούμε ότι … ότι…. και η κόρη μου να γυρίζει γύρω-γύρω από το τραπέζι, παίζοντας γεμάτη χαρά.
Όλα γύρω αλλάζουν, άλλα χρόνια, άλλες εποχές, άλλοι έχουν φύγει, νέοι έχουν έρθει και γι’ αυτό ίσως να μου φαίνονται απόψε το βράδυ ότι όλα είναι ίδια.
Και όμως όλα ή σχεδόν όλα έχουν αλλάξει
Από την πλευρά του καμπαναριού, άρχισε να ξεπροβάλει ένα ολόγεμο κατακόκκινο φεγγάρι, όπως κανείς μπορεί να το δει στο Αιγαίο πέλαγος, το μήνα Αύγουστο, οποιουδήποτε έτους, είτε τρέχοντος, είτε παρελθόντος, είτε μέλλοντος, και ο Λαντούρης τραγουδούσε " Σ¨αγαπώ γιατί είσαι ωραία σ¨αγαπώ γιατί είσαι εσύ. Άνοιξε το παράθυρο την εικόνα σου να δω".

Καλοκαιρινό ηλιοβαασίλεμα στη Λήμνο.










ΤΑ ΠΟΛΙΤΙΚΑ

Μεταξύ σοβαρού και ….πολύ σοβαρού αστείου



@ Τι είπε ο πρωθυπουργός στον διαβόητο σύμβουλό του κ. Πανταγιά όταν τον εξαπέστειλε λόγω των παρεμβάσεών του στην εφορία, για να έχει ευνοϊκή μεταχείριση ο φίλος του κ. Νταλάρας;
**** Πάντα γεια.

@ Μπλόκα πάλι για το βαμβάκι.
****Στη Λήμνο το ρήμα «μπλοκάρω» δεν σημαίνει «σταματώ» ή «φράζω», αλλά «κατακλύζω», «γεμίζω ορμητικά». «Μλόκα μπλόκα, μας μπλοκάρτε τα κεφάλια μας».

@ Χρυσοχοϊδης: Το ΠΑΣΟΚ πάσχει από πολιτική ανορεξία.

**** Όταν το έλεγε είχε υπ’ όψη του τον κ. Πάγκαλο και τον κ. Βενιζέλο.

@ Τι είπαν στους τρομοκράτες του Ε.Λ.Α. οι διωκτικές αρχές;
**** Έλα.

@ Πολύ λούμπεν οι γυναίκες του ΕΛΑ σε σχέση με τις γυναίκες της 17Ν.
****Η Σωτηροπούλου με την Ρομέρο χέρι – χέρι χωρίς ζήλεια, ενώ η γυναίκα του Κανά σκέτη κατίνα.

@ Πολύ λούμπεν οι άνδρες της 17Ν σε σχέση με τους άνδρες του ΕΛΑ.
**** Άντριου, Φιλίπ, Νίκολας, Τζωρτζ τα ψευδώνυμα του ΕΛΑ, Λουκάς, Μανόλης, Παναγής, Σαρδανάπαλος, της 17Ν.

@ Τόνι Μπλερ, ο πολεμοχαρής, πρωθυπουργός της μεγάλης(;) βρεττανίας: «Δε θέλω να με δείχνουν μετά από χρόνια με το δάχτυλο και να μου λένε ότι ήξερα για την απειλή του Ιράκ και δεν ανέλαβα την απαραίτητη δράση.
**** Τι να σου κάνει ένα δάχτυλο, εσένα, ένα γνήσιο Άγγλο, …..κύριε Μπλερ.

@ Ποια η πρώτη λέξη όταν βλέπετε τον Μπους;
**** Πίθηκος μπαμπουϊνος. (Ζητούμε συγγνώμη από τους πιθήκους).



@ Ποια η πρώτη λέξη όταν βλέπετε τον Μπλερ;
**** Κρυφαδερφάρα (Ζητούμε συγγνώμη από τους ομοφυλόφιλους).

@ Giorgos, Υπουργός εξωτερικών Ελλάδας, Ευρώπης και υφυφυφυφυφυφυπουργός USA: Πρέπει να δοθεί ένα ισχυρό μήνυμα στο Ιράκ, ώστε να συμμορφωθεί με το ψήφισμα 1441 των ηνωμένων εθνών.
**** Τουλάχιστον να μη μιλούσε!!!! Όμως όπως είπε και ο Κλιντ Ήστγουντ οι γνώμες είναι όπως τις κωλοτρυπίδες. Ο καθένας έχει κι από μία.

@ Τι σχέση έχει ο Giorgos με τις φιλιππινέζες;
**** Καμμία. Οι φιλιππινέζες είναι αξιοπρεπείς εργαζόμενες. Όλοι μαζί να ζητήσουμε συγγνώμη από τις φιλιππινέζες, που τόσα χρόνια χρησιμοποιούσαμε το όνομά τους για να δείξουμε την υποτέλεια.

@ Όλες οι πρώην ανατολικές χώρες στο πλευρό του Μπους για να βομβαρδιστεί το Ιράκ.
**** Ουκρανέζες, βουλγάρες, ρουμάνες, αλβανίδες, τσέχες, πολωνέζες διαθέτουμε.

@ Επιστολή 8 ευροπέων στον Μπους για να επιτεθεί στο Ιράκ: Μπλερ αγγλία, Μπερλουσκόνι ιταλία, Ράσμουσεν δανία, Αθνάρ ισπανία, Βαρόσο πορτογαλία, Μίλερ πολωνία, Χάβελ τσεχία, Μέντγιεσι ουγγαρία.
**** Και οι 8 ήσαν καθάρματα.

@ Ποια η διαφορά των ανωτέρω από τους άλλους που συναινούν χωρίς να πολυφαίνονται;
**** Οι δηλωμένες και οι αδήλωτες.

@ Μορτ Σαλ, Αμερικανός κωμικός: Ο Τζωρτζ Ουάσινγκτον δεν μπορούσε να καταλάβει το ψέμα. Ο Ρίτσαρντ Νίξον δεν μπορούσε να καταλάβει την αλήθεια. Ο Ρόναλντ Ρήγκαν δεν μπορεί να καταλάβει τη διαφορά.
**** Ο Τζωρτζ Μπους δεν μπορεί να καταλάβει τι μπορεί να καταλάβει.

@ Ο Τζωρτζ Μπους υποσχέθηκε ότι θα καθαρίσει τους δρόμους από το έγκλημα και το έκανε.
**** Το πήρε από τους δρόμους και το έβαλε στο Λευκό Οίκο.

@ Αν κλέψει κάποιος ένα μικροποσό τον λένε κλεφτρόνι, αν κλέψει μια τσάντα τον λένε τσαντάκια, αν διαρρήξει ένα σπίτι τον λένε διαρρήκτη, αν ληστέψει μια τράπεζα τον λένε ληστή, αν ληστέψει και σκοτώσει κιόλας τον λένε ληστή και φονιά, αν ληστέψει εκατομμύρια ανθρώπους και σκοτώσει δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους μαζί και παιδιά και γυναίκες φτωχούς ανθρώπους που δεν τον πείραξαν, βομβαρδίζοντάς τους, με μόνο στόχο το κέρδος, πώς θα τον πούμε; Και πώς θα πούμε αυτούς που συνεργούν, που συγκαλύπτουν, που σιωπούν, για ένα τέτοιο τρομακτικό, διαβολικό, μαζικό, έξω από τα ανθρώπινα όρια ΕΓΚΛΗΜΑ;
**** Ζητούνται γλωσσολόγοι. Οι λέξεις που διαθέτουμε, δεν αρκούν.
**** Αυτά δεν είναι μεταξύ σοβαρού και αστείου, είναι πολύ σοβαρά.

@ Το 86% των Ελλήνων είναι κατά του πολέμου εναντίον του Ιράκ, γράφουν οι εφημερίδες.
**** Μέγα λάθος. Το 100% των Ελλήνων είναι εναντίον του πολέμου.
Αυτή η εφημεριδούλα σταματά, λόγω δυσκολιών ανυπέρβλητων. Όμως στο τελευταίο τεύχος της, θέλει με τη μικρή φωνή της να δηλώσει, έστω για τους αναγνώστες παλαιών εντύπων μετά από 50 ή 100 χρόνια, ότι οι Έλληνες, οι Λημνιοί, οι Ατσικιώτες, λέμε ΟΧΙ ΣΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ, ΟΧΙ ΣΤΟΥΣ ΦΟΝΙΑΔΕΣ ΚΑΙ ΚΛΕΦΤΕΣ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΥΣ ΚΑΙ ΣΤΑ ΤΣΙΡΑΚΙΑ ΤΟΥΣ, ΟΧΙ ΣΤΟΥΣ ΒΑΡΒΑΡΟΥΣ ΠΑΛΙΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΠΟΥ ΠΑΡΙΣΤΑΝΟΥΝ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΚΥΡΙΟΥΣ. Να πάτε να χαθείτε παλιόμουτρα.

@ 41 Αμερικανοί νομπελίστες υπέγραψαν διακήρυξη, εκφράζοντας την αντίθεσή τους στον πόλεμο, με πρωτοβουλία του Γουόλτερ Κον, θεωρητικού φυσικού στο πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, στη Σάντα Μπάρμπαρα. Και πόσοι άλλοι, Αμερικανοί, Ευρωπαίοι, Ασιάτες, κλπ, απλοί άνθρωποι, εργαζόμενοι, διανοούμενοι, καλλιτέχνες, επιστήμονες. Βλέπουμε στις τηλεοράσεις τον φιλόσοφο Νόαμ Τσόμσκι, τους ηθοποιούς Σούζαν Σάραντον, Μάρτιν Σιν, Σον Πεν, τον θετρικό συγγραφέα Χάρολντ Πίντερ, τον σκηνοθέτη Κεν Λόουτς, το νομπελίστα Σαραμάγκου, το Μίκη Θεοδωράκη, κλπ κλπ. Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο, ορθώνουν το ανάστημά τους και λένε ΟΧΙ.
**** Τιμή και δόξα σε όλους. Η ελπίδα δεν χάθηκε.








ΟΡΙΣΟΝ – ΑΦΟΡΙΣΟΝ

$ Σε τι μεταμορφώνονται οι ιέρακες του πολέμου; Σε περιστέρακες.
$ Δεν άρεσε σε μερικούς Ατσικιώτες ο όρος «Καρπαζοατσκή», που λανσάραμε, και της οποίας έχουμε την πατέντα και πατρότητα. Τους δίνουμε μερικές εναλλακτικές ονομασίες: «σφαλιαροατσκή», «μπατσαροατσκή», «αγαθοατσκή», «βοδοατσκή». Μπα, καλύτερο το «Καρπαζοατσκή, δεν το συζητάμε.
$ Τζωρτζ Μπους: Ένας τρελλός που νομίζει ότι είναι ο Τζωρτζ Μπους.



$ Διαφθορά κατά σοσιαλιστές και συντηρητικούς. Η μόνη διαφορά είναι ότι οι σοσιαλιστές επιτρέπουν και στους φτωχούς να είναι διεφθαρμένοι, ενώ οι συντηρητικοί, μόνο στους πλούσιους.


$ Ατσικιώτες μετά τις εκλογές: Κατευχαριστημένοι, γιατί μόνο ένας από τους υπάρχοντες υποψήφιους μπορούσε να νικήσει. Φαντάζεστε να μπορούσαν να νικήσουν περισσότεροι;
$ Αηδία αυτοί οι πολιτικοί. Στις εκλογές θα τους μαυρίσω όλους. Θα ρίξω λευκό.
$ Κάθε καινούργια χρονιά οι ίδιες ευχές: Υγεία και ευτυχία. Όμως ευτυχία είναι καλή υγεία και κακή μνήμη.
$ Ζωή: Κάτι που κάνεις όταν δεν μπορείς να κοιμηθείς.
$ Σημίτης για τους Ευρωπέους: «Πρέπει να τους ακολουθήσω, είμαι ο ηγέτης τους».
$ Τα σχέδια του Κωστάκη του βου (όχι του βοός): Πατέρας στα πενήντα, παπούς στα ενενήντα, πρωθυπουργός στα εκατόν είκοσι.
$ Τζωρτζ Κλεμανσώ: Αμερική, η χώρα που πέρασε από τη βαρβαρότητα στην παρακμή, χωρίς να αγγίξει τον πολιτισμό.
$ Είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι αν ζεις στην Αμερική χάνεις ένα βαθμό IQ κάθε χρόνο. Εκτός κι αν πηγαίνεις πότε πότε σε άλλη χώρα για να αναπνεύσει το μυαλό σου.
$ Κάτανετς: Οι επιθετικοί μας δεν μπορούν να σκοράρουν ούτε σε μπορντέλο.
$ Κόκκαλης: Φέρτε μου ένα Ουκρανό καλύτερα κι ας τον λένε και Προτάσωφ.
$ Προς Κάτανετς: Η σιωπή δεν κάνει λάθη, ή κανένας δε χειρίζεται καλύτερα τη γλώσσα του από κείνον που κρατά το στόμα του κλειστό.
$ «Η φωνή της Ατσικής». Τον άλλον αιώνα πάλι. Άντε γεια.









Μη βασανίζεστε για μικροπράγματα
(γιατί όλα είναι μικροπράγματα)

Του Ρίτσαρντ Κάρλσον

1. Αναπτύξτε τη συμπόνια σας.
2. Εξασκηθείτε στην ταπεινοφροσύνη.
3. Γίνετε πιο υπομονετικοί.
4. Εξασκηθείτε σε τυχαίες πράξεις καλοσύνης.
5. Ξεκλέψτε κάθε μέρα λίγο χρόνο για να ησυχάσετε και να απομονωθείτε.
6. Γίνετε λιγότερο επιθετικοί οδηγοί.
7. Προτού μιλήσετε πάρτε μια βαθιά ανάσα.
8. Όλα περνάνε.
9. Κάντε την προσφορά αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής σας.
10. Αποδεχθείτε το γεγονός πως δεν γνωρίζετε τι θα συμβεί.
11. Ξυπνάτε νωρίς το πρωί.
12. Ακούστε αυτό που σας λέει η διαίσθησή σας.
13. Να κοιτάτε τη δουλειά σας.
14. Παραιτηθείτε από την ιδέα πως το πιο πολύ είναι το καλύτερο.
15. Αντιμετωπίστε τα προβλήματά σας σαν πιθανές πηγές μάθησης.
16. Σταματήστε να ρίχνετε το φταίξιμο στους άλλους.
17. Αφιερώστε ένα λεπτό κάθε μέρα για να σκεφθείτε κάποιον που αγαπάτε.
18. Γίνετε καλύτερος ακροατής.
19. Φαντασθείτε πως όλοι εκτός από σας είναι φωτισμένοι.
20. Ζήστε τη σημερινή μέρα σαν να είναι η τελευταία σας.















ΣΥΝΤΑΓΕΣ ΛΗΜΝΙΑΚΗΣ ΚΟΥΖΙΝΑΣ

Από την Ουρανία Βαγιάκου

Κολ’βόζμος

Στάρι βρασμένο και «δεμένο» με ζάχαρη και αλεύρι. Φτιάχνεται το ψυχοσάββατο και μοιράζεται στη γειτονιά για να συγχωρέσουν τους πεθαμένους, όμως είναι και ωραίο γλυκό.

Κολ'βόζμος.


Υλικά: 250 γραμμάρια σιτάρι, μισό ποτηράκι σταφίδες, 1 φύλλο δάφνης, 1 ποτήρι αλεύρι καβουρντισμένο, 5 κουταλιές μέλι, 1 κουταλάκι κανελογαρύφαλλα, 1 κουταλιά ξύσμα πορτοκαλιού ή ψιλοκομμένα κομματάκια φλοιού πορτοκαλιού, 1 ποτήρι αμύγδαλα ασπρισμένα, καβοτρδισμένα και χοντροκοπανισμένα.
Σκεύη: Μια μέτρια κατσαρόλα. Χρόνος παρασκευής: 2 ώρες. Μερίδες: 6.
Σε μια κατσαρόλα βράζουμε το σιτάρι, αφού το έχουμε πλύνει πολλές φορές, τις σταφίδες, τη δάφνη, σε μπόλικο νερό, όλα μαζί. Όταν το σιτάρι έχει χυλώσει αρκετά, αφαιρούμε τη δάφνη και προσθέτουμε 3 κουταλιές μέλι ή ζάχαρη ή και τα δύο. Το αφήνουμε να δέσει για λίγο, προσθέτουμε τα κανελογαρύφαλλα, τη φλούδα πορτοκαλιού και τα μισά αμύγδαλα. Στο τέλος προσθέτουμε 4-5 κουταλιές καβουρντισμένο αλεύρι για να πήξει. Σερβίρουμε τον κολ’βόζμο σε μπωλ και τον γαρνίρουμε με τριμμένα αμύγδαλα ή καρύδια και «τρίμμα», που έχουμε φτιάξει με 3 κουταλιές μέλι και 4-5 κουταλιές αλεύρι καλοκαβουρντισμένο.











ΑΘΛΗΤΙΚΑ

Ακάθεκτος προελαύνει ο Ηρακλής Ατσικής

Νίκος Βλαχόπουλος


Γράφει ο Νίκος Βλαχόπουλος

Ακάθεκτος προελαύνει ο ΗΡΑΚΛΗΣ στο τοπικό πρωτάθλημα του νησιού μας, χωρίς να έχει ηττηθεί ούτε μια φορά στους μέχρι τώρα αγώνες που έχει δώσει. Και μόνο απ’ την ανάγνωση των αποτελεσμάτων φαίνεται ότι γίνεται σωστή δουλειά από την τεχνική ηγεσία και τη διοίκηση. Το σπουδαιότερο όμως ρόλο πιστεύω ότι τον παίζουν οι ποδοσφαιριστές. Το μίγμα που έγινε φέτος με την παλιά φουρνιά των άξιων ποδοσφαιριστών και το νέο αίμα που μπήκε στην ομάδα, έκαναν τον ΗΡΑΚΛΗ όχι απλώς το μεγάλο φαβορί για την κατάκτηση του πρωταθλήματος, αλλά τον υποψήφιο πρωταθλητή διά περιπάτου.
Αισιόδοξος για την πορεία της ομάδας δηλώνει και ο νέος άξιος πρόεδρος του ΗΡΑΚΛΗ, Γαρόφαλλος Κατσώνης. Ο στόχος είναι η κατάκτηση του πρωταθλήματος και του κυπέλου. Όλα στην ομάδα γίνονται βάσει προγράμματος, με υποδομή που σκοπό έχει την παραγωγή νέων και ικανών ποδοσφαιριστών, γι’ αυτό έγινε και η ακαδημία ποδοσφαίρου του ΗΡΑΚΛΗ. Ωστόσο άλυτο παραμένει ακόμα το πρόβλημα του χλοοτάπητα του γηπέδου. Η πολιτεία έπρεπε να το δει αυτό το θέμα. Ας μεριμνήσει και η νέα δημοτική αρχή, γιατί το θέμα αυτό είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη του ποδοσφαίρου στην Ατσική και στη Λήμνο.
Γυρίζοντας στον αγωνιστικό τομέα, παραθέτουμε τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα, από τα οποία φαίνεται ότι ο ΗΡΑΚΛΗΣ είναι μακράν πρώτος, χωρίς να έχει συναντήσει μέχρι τώρα ουσιώδη αντίσταση. Βέβαια πρέπει να συνεχίσει μέχρι το τέλος με την ίδια αγωνιστικότητα και τον ίδιο ζήλο, γιατί τίποτα δεν χαρίζεται. Ευχόμαστε καλή επιτυχία και στη συνέχεια.

Ο νέος άξιος πρόεδρος του Ηρακλή, Γαρόφαλλος Κατσώνης, ή Γκάρυ, ή «καρνάγιο»



1η αγωνιστική
ΑΟ ΜΥΡΙΝΑΣ - ΗΡΑΚΛΗΣ 0-6
Γκολ: 4 Τζιγιάννης, 1 Κιουρανάκης, 1 Κουκουλίθρας

2η αγωνιστική
ΗΡΑΚΛΗΣ - ΑΡΗΣ ΜΟΥΔΡΟΥ 7-1
Γκολ: 3 Κουκουλίθρας, 2 Μπεκρής, 1 Μαυράκης, 1 Μπενίσκος

3η αγωνιστική
ΗΡΑΚΛΗΣ - ΑΕΛ 2-2
Γκολ: 1 Κουκουλίθρας, 1 Τζιγιάννης

4η αγωνιστική
ΑΟ ΘΑΝΟΥΣ - ΗΡΑΚΛΗΣ 1-2
Γκολ: 1 Μπεκρής, 1 Μαυράκης

5η αγωνιστική
ΚΟΥΤΑΛΗ - ΗΡΑΚΛΗΣ 0-3
Γκολ: 2 Κουκουλίθρας, 1 Μπεκρής

6η αγωνιστική
ΑΡΓΟΝΑΥΤΕΣ - ΗΡΑΚΛΗΣ 1-6
Γκολ: 3 Κουκουλίθρας, 1 Μπεκρής, 1 Κρίκης Β., 1 Λιμάνης

7η αγωνιστική
ΗΡΑΚΛΗΣ - ΑΟ ΜΥΡΙΝΑΣ 7-1
Γκολ: 2 Μπεκρής, 2 Ψυρούκης Β., 1 Κρίκης Β., 1 Γκαράλης, 1 Κουκουλίθρας

8η αγωνιστική
ΑΡΗΣ ΜΟΥΔΡΟΥ - ΗΡΑΚΛΗΣ 3-6















ΠΕΡΑΣΜΕΝΑ ΝΑΙ – ΞΕΧΑΣΜΕΝΑ ΟΧΙ

Μια ιστορική φωτογραφία

Από την γλυκύτατη ΚΥΡΙΑ Όλγα Γκίκα – Παναγιώτου πήραμε την παρακάτω επιστολή και μια ιστορική φωτογραφία. Τα δημοσιεύουμε και τα δύο, ευχαριστώντας θερμά.


Αγαπητέ κύριε Τραγάρα
Το να πω συγχαρητήρια για τη «Φωνή της Ατσικής» θα ήταν κοινότυπο και λίγο μπροστά σ’ αυτό που νοιώθω κάθε φορά που έρχεται η εφημερίδα στο σπίτι μου. Ότι και να κάνω εκείνη τη στιγμή το αφήνω και ρουφώ με βουλιμία την κάθε λέξη, την κάθε γραμμή.
Χαίρομαι αφάνταστα που βρέθηκε επιτέλους ένας άνθρωπος να κάνει μια εφημερίδα χωρίς πολιτικές αναλύσεις και κριτικές, μια εφημερίδα υψηλής ποιότητας, με αξιοπρέπεια και σεβασμό στο πριν και το τώρα.
Μέσα από τις λημνιακές εκφράσεις θυμάμαι τα παιδικά μου χρόνια, τα καλοκαίρια στην Ατσική, τη Μάνα μου, τα παιχνίδια μου με όλα τα «παιδέλια» της Ατσικής και τα μάτια μου γεμίζουν δάκρυα. Η ποικιλία των θεμάτων τέρπει, ψυχαγωγεί, εκπολιτίζει. Εύγε!!
Θα ήθελα κι εγώ να προσφέρω στις φωτογραφικές αναμνήσεις μια φωτογραφία των μαθητών του σχολείου της Ατσικής μπροστά από τον Άγιο Γεώργιο. Η φωτογραφία αυτή πρέπει να τραβήχτηκε το 1912-1914, μετά την απελευθέρωση της Λήμνου, γιατί όλα τα παιδάκια κρατούν λουλούδια. Το κοριτσάκι στη μέση με τα μακρυά μαλλάκια είναι η μητέρα μου Καλλιρρόη Βαφέα – Γκίκα, ο δάσκαλος είναι ο «κύριος Καβουρίδης». Μέσα στα παιδάκια πρέπει να είναι ο Γαρόφαλλος Αρχοντίδης, ο Ορέστης Παντελίδης, η Ελένη Καλτσούνη, η Αριάδνη Αλεξούδη, η Ελένη Σιμιτσή και άλλοι. Οι απόγονοί τους ας προσπαθήσουν να τους διακρίνουν μέσα στη φωτογραφία.

Με εκτίμηση
Όλγα Γκίκα - Παναγιώτου


Οι τρεις συγχωριανοί

Σε ένα διάλειμμα από την εργασία τους. Πρέπει να είναι αρχές της δεκαετίας του 60. Πού ακριβώς; Από αριστερά προς τα δεξιά, Τάσος Τσελεπής (σαρκούδιας), Χρήστος Τραγάρας (κστουφούδ), Αντώνης Γιαννάς. Τη φωτογραφία μας την έδωσε ο Αντώνης Γιαννάς.



Πρωτομαγιά του 1956 στον Αγιαρμόλα

Γλέντι και φαγοπότι. Διακρίνουμε τον Βασίλη Μουστάκα, τον Παναγιώτη Τσελεπή, τον Τάσο Τσελεπή, τη Χρυσούλα Μουστάκα, και άλλους που δεν γνωρίζουμε. Τη φωτογραφία μας την έδωσε ο Βασίλης Μουστάκας.



Μπάνιο στον Αγιαρμόλα

Νίκος Κιουρανάκης πάνω στο γαϊδουράκι, Παναγιώτης Κάντζος με το μαγιό, Κωστούλα Κιουρανάκη με την ομπρέλα. Τη φωτογραφία μας την έδωσε ο Τάκης Κιουρανάκης.



ΗΡΑΚΛΗΣ ΑΤΣΙΚΗΣ 1955

Ενθύμιον της συνθέσεως του Ηρακλέους, ο οποίος έπαιξε μετά του Παλλημνιακού, αλλά ο αγών δεν επερατώθη, ένεκα του τραυματισμού ενός παίκτου του Παλλημνιακού. Από αριστερά προς τα δεξιά: Σπύρος Πεπές, Μόσχος Λαγηνάς, Μιχάλης Κριαρής, Στέλιος Βλώταρος, Χρήστος Ζαΐμης, Παναγιώτης Καρασταμάτης, Γρηγόρης Αλεξούδης, Ηλίας Χατζόγλου, Αντώνης Γεωργουδάκης, Αργύρης Αποστόλου, Αντώνης Ανδριώτης. Τη φωτογραφία μας την έδωσε ο Αργύρης Αποστόλου.



Αλώνισμα με βόδια, δεκαετία του 40.

Είναι ο παππούς μου Σταύρος Μπουρμάς, που ήταν πετράς, λατόμος, τον οποίο δεν έφτασα, αφού πέθανε πριν γεννηθώ. Είναι η μοναδική φωτογραφία που έχουμε. Την τράβηξε ένας Ελληνοαμερικάνος, που είχε έρθει για διακοπές.








ΑΠΟ ΤΟ ΛΗΜΝΙΑΚΟ ΤΥΠΟ

Πριν 40 χρόνια…. Περίπου

Τηλεγράφημα βουλευτού Περίανδρου Ξενοδοχειάρη (20/1/1962)Πληροφορηθείς τηλεφωνικώς χθεσινοβραδυνήν ανταρσίαν κυβερνήτου πλοίου «Καραϊσκάκης», μη υπακούσαντα εις συστάσεις λιμενάρχου Μανουσάκη προσεγγίση λιμένα Κάστρου ως είχεν υποχρέωσιν διότι ουδείς λόγος συνέτρεχε λόγω επικρατούσης νηνεμίας και αποφύγη αγκυροβολήση λιμένα Μούδρου γενόμενος αίτιος ταλαιπωρίας επιβατών υπαίθρου αλλά και εμπόρων προέβην σήμερον πρωίαν εις έντονον διαμαρτυρίαν Εταιρείαν Νομικού Γενικόν Δ/ντήν Λογοθέτην και αξίωσα επιβάλη αυστηρά τας κυρώσεις κυβερνήτην πλοίου και συστήση παύσουν τοιαύται ανταρσίαι εις το μέλλον διότι τας πληρώνει ο Λημνιακός λαός στοπ.

Κόλπα και τερτίπια πρωτόγνωρα (13/1/1962)
Με την έναρξι των εργασιών της Βουλής προσήλθεν και το Κέντρον και έδωσεν τον νενομισμένον όρκον, καταθέσαν την δήλωσιν επιφυλάξεως, και κατόπιν απήλθεν προς…άγνωστον διεύθυνσιν. Για πρώτη φορά στην ιστορία της Ελλάδας, αλλά και πάντων των κοινοβουλίων του κόσμου, έγινε μια τέτοια ακαταλόγιστος πράξις, και όταν ακόμη είχαμε εκείνα τα μαύρα χάλια της εποχής Δελληγιάννη, τη φαγομάρα του παλαιοκομματισμού, όλα αυτά τα ξεπεράσαμε, και προχωρήσαμε σε κόλπα και τερτίπια πρωτόγνωρα, νεωτερίζοντα, παρ’ όλον ότι εκπορεύονται από γεγηρακώτας στο κουρμπέτι νόας.

ΠΡΟΣΟΧΗ (3/12/1960)
Το πολυτελές Κομμωτήριον του κ. ΣΤΥΛ. ΤΣΑΚΙΡΗ που το διευθύνει η πεπειραμένη εξ Αθηνών κομμώτρια Αθηνούλα Μυκονιάτου καθορίζει το ακόλουθον τιμολόγιον: Κοπή μαλλιών δρ. 5, φορμάρισμα δρ.10, περμανάντ ψυχρά δρ. 25, περμανάντ κρέμας θερμή δρ. 25, λούσιμο δρ. 5, βαφή μαλλιών δρ. 50. Επίσης θα εύρητε μίαν πλουσιωτάτην ποικιλίαν καλλυντικών. Θα μας εύρητε κάτωθι της οικίας Αθαν. Γιουβάνη.

ΟΙ ΕΙΡΗΝΟΚΑΠΗΛΟΙ (6/7/1963)
Εξόχως κωμικά γεγονότα αναγγέλλονται τελευταίως εκ Λονδίνου. Ως μεταδίδουν τα ξένα πρακτορεία ειδήσεων η υπό κομμουνιστικόν έλεγχον «Επιτροπή των 100» διά την απαγόρευσιν των πυρηνικών βομβών σκοπεύει να πραγματοποιήσει εισβολήν εις την Ελλάδα. Μέλη της ως άνω επιτροπής των 100 επιβαίνοντα αυτοκινήτων θα εισέλθουν λέγει κατά το γνωστοποιηθέν στρατηγικόν σχέδιον, εις την χώραν την 6ην Αυγούστου, ημέραν βομβαρδισμού της Χιροσίμα και θα κατευθυνθούν εν χορδαίς και οργάνοις προς τας Αθήνας όπου, περιφρονούντες πάσαν απαγόρευσιν και διαταγήν, θα ηγηθούν μεγάλης διαδηλώσεως των εν Ελλάδι οπαδών της ειρήνης.

ΓΕΩΤΡΗΣΙΣ ΕΙΣ ΑΤΣΙΚΗΝ (24/6/1961)
Με χαρά μεγάλη πληροφορούμεθα ότι η γεώρτησις εις περιοχήν Ατσικής εις βάθος 150 περίπου μέτρων έδωσε το ποθούμενον αποτέλεσμα και τούτο είναι δι’ ημάς πλέον ή ευχάριστον διότι επαλήθευσεν η σκέψις και γνώμη μας εκφρασθείσα εις συγκέντρωσιν εν Δάφνη, παρουσία του κ. Νομάρχου μας, αλλά και διά των στηλών μας, ότι σε μεγαλύτερα βάθη υπήρχε πιθανότης ανευρέσεως ύδατος, η δε στα 100 μόνο μέτρα που έγινε στην περιοχή της Δάφνης ήτο ματαιοπονία….

ΑΠΟΛΥΣΙΣ ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΩΝ (23/11/1963)
Απέλυσε βλέπουμε η νέα «Δημοκρατική» κυβέρνησι μερικούς – πώς θέλετε να τους ωνομάσουμε; - που κάποτε λεγόταν εγκληματίαι, έπειτα τους είπαν πολιτικούς κρατουμένους, πλησιάσαμε να τους πούμε και ήρωας, τέλος πάντων από αυτούς τους πολυωνύμους, και μάλιστα μερικοί εξ αυτών καταδικασμένοι για ανθρωποκτονίαν.








ΕΝΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

Η Ατσική διαθέτει ένα από τα πιο δραστήρια εκκλησιαστικά συμβούλια, με την εμπνευσμένη καθοδήγηση του σεβαστού ιερέα μας παπα Σταύρου Λάδη, του οποίου είναι και πρόεδρος. Αντιπρόεδρος είναι ο Νίκος Τραγάρας, γραμματέας ο Γεώργιος Καρανικόλας, ταμίας ο Χρήστος Ζαγούδης και μέλος ο Συμεών Λουκέρης. Μερικά από τα έργα που έχουν φέρει εις πέρας αναφέρονται κατωτέρω.

Έργα που έγιναν μέσα στο 2001
Ιανουάριος: Βάψιμο Αγ. Γεωργίου μικρού.
Φεβρουάριος: Τσιμεντόστρωση γύρωθεν εκκλησίας Αγ. Γεωργίου.
Ιούνιος: Βάψιμο Αγ. Νικολάου.
Ιούνιος: Κατασκευή Ναϊδρίου πλησίον Ενοριακού Ναού.
Ιούνιος: Επισκευή περιβόλου Αγ. Γεωργίου – κατασκευή καμάρας.
Ιούλιος: Αγορά καπνοσυλλέκτη.
Οκτώβριος: Ανακαίνιση Αγ. Γεωργίου Κρηνίδας με άξοδα του κυρίου Ηρακλή Ξύκη.

Έργα που έγιναν μέσα το 2002
Μάιος: Ηλεκτροδότηση Αγ. Γεωργίου Κρηνίδας.
Ιούλιος – Αύγουστος: Αμμοβολή και βάψιμο κάγκελων Αγ. Ερμολάου – Κατασκευή φρεατίου όμβριων υδάτων Αγ. Ερμολάου. (Δυστυχώς οι πολλές βροχές που έπεσαν εφέτος διέβρωσαν το υπέδαφος της εκκλησίας και πέφτουν τα γύρω χώματα με αποτέλεσμα να έχουμε (ίσως και σοβαρές) ρωγμές στην εκκλησία και στον γύρω χώρο αυτής. Μια καλή δουλειά δεσίματος της εκκλησίας γύρωθεν με μπετό και σίδερα σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του μηχανικού κ. Πάρη Παντελαρούδη, υπερβαίνει τα 2.000.000 σε δραχμές, ποσό το οποίο αδυνατεί να διαθέσει η εκκλησία. Έπειτα οι λανθασμένες ενέργειες του Δημάρχου χωρίς να έρθει σε συνεννόηση με την Εκκλ. Επιτροπή δυσκολεύουν το έργο της συντηρήσεως της εκκλησίας. Αναφέρομαι στο ψήλωμα του δρόμου με χώμα, το οποίο όταν βρέχει, έρχεται όλο στην εκκλησία και στην τρυπανιά που ανοίχτηκε στο χώρο της εκκλησίας χωρίς ενημέρωσή μας).
Οκτώβριος: Εγκατάσταση θερμαντικών σωμάτων στην αίθουσα της Εκκλησίας. (Είναι δωρεά κυρίας που ζει στην Αμερική και που οι γονείς της κατάγονται από την Ατσική. Το πατρικό της όνομα είναι Μαίρη Ζαβαλάκη. Η επικοινωνία έγινε μέσω του κυρίου Χαράλαμπου Χαψή κατοίκου Λιβαδοχωρίου. Διαβιβάστε μέσω της εφημερίδας σας τις ευχαριστίες μας).
Νοέμβριος: Περίφραξη Αγ. Σώζοντος για δενδροφύτευση.

Από τις προτεραιότητες που θα δοθούν στη συνέχεια:
Επιδιόρθωση των ζημιών στον Αγ, Ερμόλαο.
Επισκευή ταβανιού και μέρος της σκεπής στον Αγ. Σώζοντα.
Αλλαγή κεραμοσκεπής στον Άγιο Νικόλαο.
Επισκευή ταβανιού και εσωτερικών σοβατισμάτων στον Άγιο Ιωάννη.
Εξωτερικό βάψιμο Ενοριακού Ναού Αγίου Γεωργίου και πολλά ακόμη.

Πνευματικό έργο
Θεία λειτουργία κάθε Κυριακή και μεγάλη γιορτή.
Κάθε πρώτη Κυριακή του μήνα Αγιασμός.
Κάθε Κυριακή απόγευμα Παράκληση της Παναγίας και ολιγόλεπτη ομιλία.
Κατηχητικά σχολεία κάθε Κυριακή μετά τη Θεία Λειτουργία. Τα παιδιά του Δημοτικού έχει αναλάβει η δασκάλα κυρία Σοφία Λουκέρη.

Φωτογραφία: Τα παιδιά του Κατηχητικού Σχολείου Ατσικής 2000-2001, Δημοτικού και Γυμνασίου


















ΕΝΑΣ ΑΤΣΙΚΙΩΤΗΣ

Γαρόφαλλος Κατσώνης

Γαρόφαλλος Κατσώνης


Ο Γαρόφαλλος από το Γυμνάσιο ακόμα ήταν παλληκαράς και πολύ ντόμπρος άνθρωπος. Το…. μελανό του σημείο για τους Ατσικιώτες ήταν ότι έπαιζε μπάλα με την ομάδα του «ΑΣΤΕΡΑ» και όχι του «ΗΡΑΚΛΗ». Ομως την…ντροπή την ξέπλυνε όταν πλάκωσε στις κλωτσιές, όντας μαθητής γυμνασίου τον καθηγητή γυμναστικής Κουρομιχελάκη, μέσα σε ένα επίσημο αγώνα ποδοσφαίρου στη Μύρινα. Ο γυμναστής ήταν ιδιαίτερα αντιπαθής, ανάμεσα στους Ατσικιώτες γιατί είχε αδικήσει κατάφωρα τον ΗΡΑΚΛΗ σε αγώνα που ήταν ο ίδιος διαιτητής. Τότε γράψαμε σε αθλητική εφημερίδα των Αθηνών για την σφαγιαστική διαιτησία και από τότε δεν χώνευε κανένα Ατσικιώτη. Σε ένα άλλο αγώνα λοιπόν που έπαιζε ο ΑΣΤΕΡΑΣ και διαιτήτευε ο Κουρομιχελάκης, έγινε κάποιο επεισόδιο μεταξύ των παικτών. Αυτός θεώρησε καλό να δώσει μια σφαλιάρα στο Γαρόφαλλο, που συμμετείχε στο επεισόδιο. Και τότε προς γενική έκπληξη είδαμε τον Γαρόφαλλο να αρχίζει στις κλωτσιές τον καθηγητή του. Το γήπεδο της Μύρινας σείστηκε από τις επευφημίες. Ο Γαρόφαλλος αποβλήθηκε από τον αγώνα, αλλά ο γυμναστής δεν τόλμησε να τον παραπέμψει στο γυμνασιάρχη.
Θυμάμαι άλλο ένα επεισόδιο. Ήταν το 1974, είχε γίνει ήδη η μεταπολίτευση, είχε προκηρυχθεί δημοψήφισμα για τη βασιλεία και ήταν η μέρα που γύριζε ο Μακάριος από την αυτοεξορία του και μιλούσε στο Σύνταγμα. Ο Γαρόφαλλος ήταν ναύτης, εγώ φοιτητής. Παρακολουθήσαμε τη γεμάτη φλόγα ομιλία του Μακαρίου, μαζί με χιλιάδες κόσμο και κατεβαίναμε την Πανεπιστημίου προς την Ομόνοια. Κοντά στο REX ήταν ένα εκλογικό κέντρο του βασιλιά και ο κόσμος που κατέβαινε το …νεραντζοβολούσε. Μερικές διμοιρίες αστυνομικών με τη λύσσα ακόμα της χούντας στο αίμα τους, έκαναν ντου και μας διέλυσαν χτυπώντας μας. Ο Γαρόφαλλος, που ήταν με τα ναυτικά, έχασε το παπούτσι του, το οποίο είχε εγκλωβιστεί μέσα στον κλοιό των φανατισμένων αστυνομικών που δεν άφηναν κανένα να πλησιάσει. Μερικές απόπειρες του Γαρόφαλλου να πλησιάσει απέτυχαν και ο ίδιος εισέπραξε κάμποσες κατακεφαλιές. Ξαφνικά τον βλέπουμε να αγριεύει και να ορμά πάνω στους πάνοπλους αστυνομικούς. Αυτοί τα έχασαν, ο Γαρόφαλλος έσπασε τον κλοιό, πήρε το παπούτσι του, έριξε και μερικές μπουνιές, ενώ οι κλομπιές έπεφταν σύννεφο. «Ρε συ τι έκανες, θα μπορούσαν να σε συλλάβουν ή να σε σακατέψουν» του λέω. «Σιγά που θα άφηνα στους κωλόμπατσους το παπούτσι μου», μου λέει. «Και πώς θα γύριζα στο Μπαλάσκα, μονοσάνταλος;».
Μετά το στρατό έφυγε στα καράβια. Εργαζόταν σαν ναύτης, ήταν και συνδικαλιστής. Θυμάμαι που σαν συνδικαλιστής των ναυτικών έκανε δεκάδες ταξίδια σε όλα τα λιμάνια της Ελλάδας για να οργανώσει και να συντονίσει απεργίες και άλλες κινητοποιήσεις. Μια ζωή στον αγώνα, μια ζωή προσφορά για τους άλλους. Χαίρομαι που συμμετέχει στα κοινά του Δήμου και του ΗΡΑΚΛΗ. Γιατί εκτός από έξυπνος και ικανός, είναι πολύ καλό παιδί και το λέει η καρδιά του. Δεν «κωλώνει» μπροστά σε τίποτα. Γεια σου φίλε Γκάρυ.

Η καφετέρρια - μπαρ "ΚΑΡΝΑΓΙΟ" του Γαρόφαλλου












ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΑΤΣΙΚΗΣ

Στρατής Απίκος, ο αρχοντικός.


Βασίλης Μπουδρός, ο λεβέντης.


Αριστείδης Μυρμήγκιας, ο έξω καρδιά.


Χρήστος Δεληγιάννης, ο σοφός.


Γιώργος Τραγάρας, το ταλέντο.


Μαρία Βαγιάκου, η καλόκαρδη (στο κέντρο).


Κατερίνα Αμάραντου, η ευγενής.


Τάσος Ξύκης, ο χωρατατζής.


Νίκος Ζαΐμης, ο ντόμπρος.


Παύλος Γκίκας, ο φιλόσοφος.


Μπάμπης Κουρεμέτης, ο διανοούμενος.


Γιώργαρος Κολυφέτης, ο Άτλαντας.


Γιάννης Κωμάκης, ο χορευταράς και Νούλα Κωμάκη, η συλλογική.


Μαίρη Γιαννά, η λεβεντόκορμη.












Ένα απρόβλεπτο γεγονός στο θωρηκτό μας “ΑΒΕΡΩΦ”

Γράφει ο Αλέξανδρος Νικολάκαρος

Στο Μούδρο υπηρετούσε ως Λιμενάρχης το 1912 ο έφεδρος Υποπλοίαρχος Δημήτριος Ανδρούτσος. Ήταν Αιγυπτιώτης, που είχε επιστρατευτεί με την έναρξη των Βαλκανικών Πολέμων και λίγο πριν παρουσιαστεί στο Ναυτικό είχε μνηστευτεί την Κυριακούλα Τσιτσέλη στην Αίγυπτο. Ο πόλεμος όμως ανέστειλε το γάμο τους. Σαν Λιμενάρχης, ο Ανδρούτσος είχε δείξει ικανότητα και ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Υπηρεσία του στο Μούδρο και γι’αυτό ο Ναύαρχος Κουντουριώτης τον είχε περιβάλει με αγάπη και εύνοια.

Το θωρηκτό "ΑΒΕΡΩΦ"


Ο Ανδρούτσος φαίνεται ότι είχε αναφέρει στο Ναύαρχο το προσωπικό του πρόβλημα, δηλαδή την αναβολή του γάμου του λόγω των πολεμικών επιχειρήσεων. Ο καλοκάγαθος Ναύαρχος, σαν στοργικός Κυβερνήτης, που ενδιαφερόταν σαν άλλος πατέρας για τους Αξιωματικούς και τα πληρώματα, πρότεινε και ενθάρρυνε τον Ανδρούτσο να καλέσει τη μέλλουσα σύζυγό του στο Μούδρο, στο προχωρημένο αυτό ορμητήριο του Στόλου μας και να τελέσει το γάμο του στο κατάστρωμα του ΑΒΕΡΩΦ, κάτω από τα δαφνοστεφή πυροβόλα της ιστορικής και ένδοξης αυτής Ναυαρχίδας με παράνυμφο τον ίδιο. Εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς σε ποιες ταλαιπωρίες θα είχε υποβληθεί η μνηστή του Ανδρούτσου μέχρι να φτάσει στο Μούδρο με τα μέσα της εποχής εκείνης και μάλιστα μέσα στην καρδιά του χειμώνα.

Ο ναύαρχος Κουντουριώτης.


Ο γάμος είχε προγραμματιστεί για τις 23 Φεβρουαρίου 1913, αλλά λόγω εσπευσμένου έκπλου του στόλου εκείνη την ημέρα για το πέλαγος, η τελετή έγινε την επόμενη ημέρα 24 Φεβρουαρίου στις 10 το πρωί. Άρχισε η ιεροτελεστία στο πρυμναίο κατάστρωμα του ΑΒΕΡΩΦ, χωροστατούντος του Αρχιμανδρίτη Δάφνου, ενώ οι Αξιωματικοί και το πλήρωμα του πλοίου αποτελούσαν την ομήγυρη των εκλεκτών προσκεκλημένων και τους φίλους και συγγενείς των νεονύμφων. Ο Ναύαρχος και κουμπάρος του ζεύγους κρατούσε με το αγέρωχο παράστημά του και την πρέπουσα επισημότητα, τη νυφική λαμπάδα και ο Αρχιμανδρίτης, βοηθούμενος από την εκ των ενόντων χορωδία του πλοίου, με κατάνυξη έψαλλε την ιερή ακολουθία του γάμου. Ευτυχισμένες και ανεπανάληπτες στιγμές!!!
Η είδηση, και δυστυχώς οι κακές ειδήσεις πετούν και φτάνουν αστραπιαία, έφτασε στο Ναύαρχο, ακριβώς τη στιγμή που ήταν έτοιμος να σύρει το “χορό του Ησαϊα”, “Εχθρικά – τουρκικά - πλοία εξέρχονται των Στενών”!!! Ψύχραιμος και αγέρωχος, με όπλο το θάρρος και την πλούσια εμπειρία του, ο Παύλος Κουντουριώτης, με νοήματα προτρέπει τον Αρχιμανδρίτη να επισπεύσει το μυστήριο, ενώ παράλληλα, πάντα με το ήρεμο, αλλά αυστηρό ύφος του, δίνει οδηγίες για προετοιμασία απόπλου του “ΑΒΕΡΩΦ”, διαταγή προς όλα τα πλοία για άμεσο απόπλου και ακόμη διαταγή προετοιμασίας και ετοιμότητας της πολεμικής μηχανής τους (πυροβόλα, θέση μάχης, έπαρση σημαιών και σημάτων πολεμικής έπαρσης κλπ.).
Στιγμές χαράς, συγκίνησης, αγωνίας και κυρίως εθνικής έξαρσης!!! Αλλά η Θεά Τύχη συνεχίζει το παιχνίδι της. Νεότερο σήμα από τα σκάφη που περιπολούσαν προ των Στενών αναφέρει ότι τα εχθρικά πολεμικά εξαφανίζονται και πάλι προς τα Στενά. Έτσι η Ιεροτελεστία του γάμου εξακολούθησε κανονικά και οι νεόνυμφοι μπόρεσαν με ηρεμία και άνεση να δεχτούν τις ευχές των παρευρισκομένων στο γάμο, κάτω από τους ήχους της μουσικής του θωρηκτού. Το περιστατικό αυτό του γάμου του Λιμενάρχη Μούδρου καταγράφηκε στο ημερολόγιο του “ΑΒΕΡΩΦ” και περιγράφηκε από όλες τις εφημερίδες της Αθήνας και Αλεξάνδρειας, με όλες τις λεπτομέρειες, σαν ένα γεγονός ασυνήθιστο στα πολεμικά χρονικά και ενδεικτικό της ψυχραιμίας και του θάρρους που διέκρινε το Ναύαρχό μας κατά την αντιμετώπιση του εχθρού.








ΕΙΔΗΣΕΙΣ – ΣΧΟΛΙΑ

Κοινωνικά

Από το γάμο της κόρης του συγχωριανού μας Βασίλη Αλεξούδη. Αριστερά η Αριάδνη ως νύφη με το σύζυγό της, δεξιά η άλλη κόρη με τον αρραβωνιαστικό της, όρθιος ο Βασίλης. Να ζήσουν και να τους δει όπως θέλει.



Το ξόρκι του Τζωρτζ


Μία μία όλες οι πεισματάρες και ναζιάρες χώρες, σαν δύσκολες δήθεν γυναίκες, υποκύπτουν στα θέλγητρα του ιππότη Μπους και συμφωνούν για την επίθεση στο Ιράκ, που απειλεί όλη την ανθρωπότητα, το σκασμένο, που κακοχρονονάχει. Ξέρετε πώς το κατορθώνει αυτό ο Τζωρτζ; Εφαρμόζει την παρακάτω συνταγή από το «ερωτικόν» του Γεωργίου Γιατρομανωλάκη του Κρητός.
Πώς να κάμνης πεισματικήν να λιγώνεται δι’ όνομά σου
Αν σε ερεθίζη γυναίκα αερική και ατίθασος και σε ορφανεύη η χάρις της με περίσσια πείσματα και καταφρόνιες, κάμε ετούτο: λάβε μεμβράναν αγέννητου ζώου και πλύνε την νερά ζ’, καθάρισέ την και ποίησε χαρτίον αγέννητον, λέγων κατά μόνας ταύτα, «Ολαΐ, Ιαού, Μαρουκατά, Αδωναΐ, Σεμπορφυράν, Ιά, Ιά, ω τετραγράμματον και Σοφάρ άγιον όνομα και φρικτόν και φοβερόν, καθάρισον τας ακαθαρσίας του ζώου ετούτου και στερέωσον ότι σου γράφω εις τον αιώνα.». Είτα έλαβε ύδωρ αγιασμένον και πτύσε το τρις εις το δέρμαν και έπαρε κάλαμον και γράψε το όνομα οπού σε πεισματώνει ανάγλυφα, τρις και οφιοειδώς. Εις την πρώτην πανσέληνον θέσε το χαρτίον επάνω σου και άμε και κάμε περιφοράν εις το οσπίτιόν της εννέα βολές και έχε την εντός σου ωσάν ζωγραφιστήν πλην κατάγυμνη και πάνυ ασκέπαστη. Την ένατην βολάν ειπέ τον ύμνον του λίμου ήγουν του νηστευτή και στάσου εις το παρεθυράκι της και κτύπησέ το τρις. Ετότες θα έβγη εκείνη καλή και πασίχαρη και θα σε καλέση με το όνομά σου και θα σου είπη «Έλα Αντί μου και ζαφορά μου και Λίκι μου…..Τζωρτζ».


Μισθοφόροι στο ναυτικό

Τέρμα οι κληρωτοί ναύτες. Αυτό ανακοίνωσε ο υπουργός Γιάννος, για να είναι καλά εκπαιδευμένοι ως μόνιμοι και να προστατεύονται έτσι τα νέας τεχνολογίας οπλικά συστήματα που θα έχουν τα καράβια. Δε βαριέσαι μίστερ Γιάννος, έτσι κι αλλιώς τα καράβια μας στην υπηρεσία της μεγάλης μητέρας Αμέρικας είναι, για να εποπτεύουν στον Περσικό για λογαριασμό της. Μπορεί να μην μπορείτε να κάνετε κι αλλιώς, είμαστε και οι νεοέλληνες καλομαθημένοι, τι να πεις, άτιμοι καιροί.
Πάντως ο συχωρεμένος ο πατέρας μου που έζησε στα χρόνια της αθωότητας, το είχε μεγάλο καμάρι και καύχημα που υπηρέτησε ως θερμαστής στο θωρηκτό «Αβέρωφ».

Ο Κώστας Τραγάρας, θερμαστής στο θωρηκτό "ΑΒΕΡΩΦ" με την αδερφή του Αργυρώ


Δεν τον ένοιαζε αν μερικοί είχαν το στρατό από τότε ως οικογενειακή επιχείρηση για να βολεύουν τα παιδιά και τους συγγενείς τους. Ισως και να μην το ήξερε κιόλας. Όταν ήρθε η σειρά μας να παμε στο στρατό, είχαμε την εμπειρία της άνισης μεταχείρισης, του μέσου, των δυσμενών μεταθέσεων, των εθνικοφρόνων και των μιασμάτων, των ημέτερων που γίνονταν δόκιμοι κι ας ήταν ακόμα και ανάπηροι, ακόμα και χαζοί. Αραγε ακούγεται ακόμα κάθε περίπου μισή ώρα στο κέντρο της Τρίπολης, «ο ..τάδε ΥΕΑ να παρουσιασθεί στο γραφείο του διοικητή»; Που σήμαινε ότι το μέσον ενήργησε και ο διοικητής ενημέρωνε τον…εκλεκτό. Ωστόσο υπήρχε ακόμα ένας ρομαντισμός, αφήσαμε πίσω μας όσα μας πληγώσανε, είχαμε και θετικές παραστάσεις, χαλάλι για την πατρίδα, είπαμε. Οσο περνούσαν τα χρόνια, πονήρεψαν τελείως τα λαμόγια, μαθαίναμε για τα χαϊδεμένα κωλόπαιδα, που με διάφορα κόλπα δεν υπηρετούσαν καν τη θητεία τους, για τις σκανδαλώδεις μεταθέσεις, για την εικονική θητεία κατά τη διάρκεια της οποίας μερικοί ασχολούνταν με το επάγγελμά τους (ποδοσφαιριστές, γιατροί, άλλοι επαγγελματίες), όλοι των καταστάσεων, όλοι μπαγάσες. Και μιλάμε για τα σίγουρα, γιατί για όλα αυτά που γράφονται για τα δεκάδες δισεκατομμύρια μίζες, δεν βάζουμε και το χέρι μας στο ευαγγέλιο. Λοιπόν μίστερ Γιάννος τίποτα δεν μας σοκάρει πλέον, ακόμα κι αν πάρεις αλλοδαπούς, να υπηρετούν στο στρατό μας. Αλλά ξέρω….αυτές οι κουβέντες είναι ανεπίτρεπτες, ο στρατός είναι ταμπού, κανείς δεν πρέπει να μιλά. Επιτρέπεται μόνον στους πολιτικάντηδες και στους στρατιωτικούς του μέσου, δεκαετίες και δεκαετίες να ασελγούν πάνω του και πάνω στην πλειοψηφία των στρατευμένων παιδιών, χωρίς να θίγονται αυτά τα θέματα, αφού είναι …ευαίσθητα.


Βενιζελικά Λήμνου

Στο προηγούμενο τεύχος της εφημερίδας μας είχαμε μια συνταγή από την συμπατριώτισσα Μαίρη Π. Μαυρόγιαννη – Κωμάκη, τα γλυκά «βενιζελικά» Λήμνου. Κουβεντιάζοντας με τον Λημνιό από τη Μύρινα Δημήτρη Πολυταρίδη, μου είπε αρκετά άγνωστα σε πολλούς στοιχεία γι’ αυτά τα γλυκά της Λήμνου μας, που θεώρησα καλό να σας τα γράψω. Του τα είπε η θεία του, Βαγγέλα Ατζαμή το γένος Πολυταρίδη. Η θεία του ήταν 11-12 χρονών, τελείωνε το δημοτικό, όταν ήρθε ο Βενιζέλος στη Λήμνο το 1933. Το πολεμικό πλοίο τον αποβίβασε στο Ρωμέικο γιαλό, κοντά στην εκλησία της Αγίας Παρασκευής. Η κοσμοσυρροή ήταν πολύ μεγάλη και ο ενθουσιασμός του κόσμου είχε φθάσει στο ζενίθ. Κυριολεκτικά τον υποδέχθηκε όλη η Λήμνος. Το κοριτσάκι, η Βαγγέλα του πρόσφερε λουλούδια και ήταν συνέχεια δίπλα του, ηταν το μπαστούνι του Βενιζέλου, όπως λέει η ίδια. Εν πομπή τον συνόδευσαν μέχρι το τερραίν. Εκεί από την πολυκοσμία το κοριτσάκι έπεσε κάτω και παραλίγο να το ποδοπατήσουν, κάποιος φώναξε «το παιδί το παιδί», το σήκωσαν και ο Βενιζέλος το πήρε κοντά του και δεν το ξαναάφησε.

Μια ιστορική φωτογραφία. Ο Βενιζέλος επισκέπτεται το κάστρο Λήμνου στις 12 Μαΐου 1934 (και όχι 1933). Δίπλα του το κοριτσάκι είναι η Βαγγέλα Πολυταρίδου, μετέπειτα Βαγγέλα Ατζαμή (Είναι η μητέρα του συμμαθητή μου στο Γυμνάσιο, Κώστα Ατζαμή).


Δίπλα στο τερραίν ήταν το σπίτι της Ελένης Δανέζη, θείας της Βαγγέλας Πολυταρίδη και παραδίπλα ένα άλλο σπίτι, όπου μπήκαν και τρατάρησαν στον Βενιζέλο τα περίφημα γλυκά, τα οποία πήραν το όνομά του. Για το πιο γλυκό θα κερνούσαν στο Βενιζέλο, είχε γίνει συζήτηση τις προηγούμενες ημέρες, από τις γυναίκες της φιλοπτώχου, οι οποίες είχαν και την ευθύνη της υποδοχής του. Το συγκεκριμένο γλυκό το πρότεινε η αδελφή της Βαγγέλας, η Φωτεινή, η οποία ήταν κοπέλα τότε, πολύ έξυπνη και η οποία βρήκε τραγικό θάνατο μετά από λίγα χρόνια στην πυρκαϊά του Κινηματογράφου της Μύρινας. «Να τον κεράσουμε αυτές τις μπάλες με το αμύγδαλο, που είναι πολύ νόστιμες» είπε. Τα γλυκά δεν είχαν όνομα τότε. Στον Βενιζέλο άρεσαν πολύ και ζήτησε και δεύτερο γλυκό. Από τότε τα ονόμασαν «Βενιζελικά». Το ίδιο γλυκό προσέφεραν και στο βασιλιά που είχε έρθει αργότερα στη Λήμνο.
Μετά το κέρασμα, τον συνόδεψαν το Βενιζέλο στο μητροπολιτικό μέγαρο, όπου του έκαναν το τραπεζι. Το κύριο πιάτο ήταν μπαρμπούνια τηγανισμένα στο βούτυρο. Ο Βενιζέλος ενθουσιάστηκε και ζήτησε να δει το μάγειρα για να τον συγχαρεί. Ο μάγειρας ήταν ένας ελληνοαμερικανός, που είχε παλιότερα εστιατόριο στην Αμερική. Μάλλον λεγόταν Αχιλιάς, αλλά η Βαγγέλα δεν είναι σίγουρη για το όνομα. Γι’ αυτόν λέγεται, ότι όταν ήταν στην Αμερική, μερικοί γκάνγκστερς που τους κυνηγούσε η αστυνομία, του πέταξαν μπροστά στην πόρτα του εστιατορίου ένα τσουβάλι λεφτά, για να τα πάρουν πιο ύστερα. Όμως ο Λημνιός εστιάτορας πρόλαβε και έφυγε για τη Λήμνο, παίρνοντας και τα λεφτά.
Ο Βενιζέλος εκεί που έτρωγαν ρώτησε τη μητέρα της Βαγγέλας, τη Μαργαρίτα, πού ήταν από τις επικεφαλής της φιλοπτώχου και καθόταν δίπλα του, από πού είναι. Οι συνδαιτημόνες Λημνιοί του απάντησαν ότι αυτή είναι «ξενικιά», από την Αίγυπτο. Ο Βενιζέλος με λίγα λόγια είχε περάσει πολύ καλά στη Λήμνο και είχε ενθουσιασθεί με τους Λημνιούς.


Άγιος Ιωσήφ ο Νέος, ένας Λημνιός άγιος


Ο Αλέξανδρος Νιολάκαρος συμπατριώτης που ζει στη Θεσσαλονίκη, μας δίνει πολλές πληροφορίες για τον άγιο αυτόν της ρουμανικής και της σερβικής εκκλησίας, που η μητέρα του ήταν Λημνιά. Ο Α.Ν. έγραψε και στον μητροπολίτη Λήμνου και έφερε σε επαφή τον μητροπολίτη με ένα ρουμάνο φοιτητή, τον Βικέντιο Καλλατιανό, που έχει κάνει τη διατριβή του πάνω στο βίο του αγίου και πρόκειται να χειροτονηθεί από την αρχιεπισκοπή Αθηνών και να τοποθετηθεί στη ελληνορθόδοξη εκκλησία του Βουκουρεστίου. Μάλιστα υπήρχε η σκέψη να γίνει αίτηση για να έλθει στη Λήμνο ένα μέρος του σκηνώματος του αγίου, που φυλάσσεται στην πόλη Τιμισοάρα της Ρουμανίας, αλλά μάλλον δεν υπήρξε προθυμία από μέρους του μητροπολίτη Λήμνου. Μερικά στοιχεία από το βίο του αγίου, όσο μας επιτρέπει η στενότης χώρου.
Ο άγιος Ιωσήφ, κατά κόσμον Ιάκωβος, γεννήθηκε στη Λήμνο και κατ’ άλλους στη Ραγούζα της Ρουμανίας το 1568 από πατέρα έμπορο Βενετό, τον Giovanni Fusco και μητέρα Λημνία την Αικατερίνη, χριστιανούς και ευσεβείς. Όταν ο Ιάκωβος ήταν 12 χρόνων ο πατέρας του πνίγηκε σε ναυάγιο. Η μητέρα του τον πήρε και πήγε στον αδελφό της που ζούσε στην Αχρίδα. Σε ηλιία 20 χρόνων ο Ιάκωβος γίνεται μοναχός στη Μονή Παντοκράτορος στο Άγιο Όρος. Έγινε άριστος καλλιγράφος. Διακρίθηκε και ως ασκητής. Εξελέγη ηγούμενος στο μοναστήρι του αγίου Στεφάνου της Αδριανουπόλεως για 6 χρόνια. Εξελέγη ηγούμενος της μονής Κουτλουμουσίου του Αγίου Όρους. Το 1650 εξελέγη επίσκοπος Τιμισοάρας. Σε 3 μήνες παρά τη μεγάλη του ηλικία έμαθε πολύ καλά τη ρουμανική γλώσσα. Έκανε πολλά θαύματα και τον σέβονταν ακόμα και οι Τούρκοι. Πέθανε το 1656 σε ηλικία 88 ετών. Ανακηρύχθηκε άγιος από τη ρουμανική εκκλησία το 1950 – τα λείψανά του τοποθετήθηκαν στο μητροπολιτικό ναό Τιμισοάρας – και από τη σερβική εκκλησία το 1965. Η μνήμη του εορτάζεται στις 15 Σεπτεμβρίου.


Το νέο νοσοκομείο της Λήμνου

Το νέο Νοσοκομείο Λήμνου.

Παραδόθηκε επισήμως το νέο νοσοκομείο Λήμνου, το οποίο είναι υπερσύγχρονο, από κυβερνητικό κλιμάκιο, με τον υφυπουργό υγείας κ. Νασιώκα, τον υπουργό Αιγαίου κ. Σηφουνάκη, και άλλους επισήμους. Το νέο νοσοκομείο έχει εμβαδό 8500 τ.μ. και κόστισε 3 δισεκατομμύρια δραχμές. Άρχισε να χτίζεται το 1996. Η μεταφορά των υπηρεσιών στις νέες πτέρυγες άρχισε τον Απρίλιο του 2001. Στο ισόγειο έχουν αναπτυχθεί μικροβιολογικό και αιματολογικό εργαστήριο, φαρμακείο, ακτινολογικό εργαστήριο, εξωτερικά ιατρεία, θάλαμοι βραχείας νοσηλείας, ανάνηψης, αναζωογόνησης. Οι χώροι του παλαιού νοσοκομείου ανακαινίσθηκαν και αναπτύχθηκαν εξωτερικά ιατρεία, ενώ η μονάδα τεχνητού νεφρού μεταφέρθηκε στο κέντρο υγείας. Η οργανική δύναμη του νοσοκομείου είναι 84 κλίνες, το νοσηλευτικό προσωπικό κλπ είναι 69 άτομα και το διοικητικό προσωπικό 54 άτομα.
Το νοσοκομείο Λήμνου πρωτολειτούργησε το 1939 σε κτίριο που κατασκευάστηκε με δαπάνες των Λημνίων Αμερικής, ενώ το 1985 χτίστηκε το κέντρο υγείας εμβαδού 900 τ.μ. Για την αγορά ξενοδοχειακού εξοπλισμού του νέου νοσοκομείου και τη διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου, το νοσοκομείο χρηματοδοτήθηκε από το υπουργείο Αιγαίου, ενώ σύντομα θα λειτουργήσουν σύγχρονα ακτινολογικά μηχανήματα και αξονικός τομογράφος. Καλορίζικο και πάντα…κεσάτια από αρρώστους.


Το μαχαίρι θα φτάσει στο κόκκαλο


Αυτό δήλωσε ο υπουργός υγείας κ. Στεφανής, όταν έγινε το ατύχημα με το ελικόπτερο του ΕΚΑΒ. Και δε φοβάστε κύριε υπουργέ μήπως πονέσετε;


Νυχτερινές …πτώσεις ελικοπτέρων




Πολλά λέχθηκαν, πολύς λαϊκισμός πλημμύρισε τα …εισαγγελικά κανάλια, πολλοί ειδικοί και άσχετοι ξιφούλκησαν στον αιθέρα της τηλεοπτικής μας δημοκρατίας, πάνω από τα φρέσκα ακόμα πτώματα των δυστυχών ΕΚΑΒιτών, αλλά κανείς δεν είπε ότι αν ένα ολόκληρο νοσοκομείο αυτό της Ικαρίας, με χειρουργική κλινική και πάνω από 20 γιατρούς, δεν μπορεί να αντιμετωπίσει μια γαστρορραγία έστω για λίγες ώρες μέχρι να ξημερώσει, ε τότε δεν υπάρχει λύση στο πρόβλημα. Εκ πείρας σας λέγω ότι πάνω από το 80% των περιστατικών που διακομίζονται στα νοσοκομεία της Αθήνας, δεν έπρεπε να διακομισθούν. Όταν το Αιγαίο το κάνεις νυχτιάτικα Πατήσια Ερυθρός, ε όλο και κάποιο ελικόπτερο θα πέσει.


Οι….Ευρωπαίοι

Μαζεύτηκαν οι Ευρωπαίοι ηγέτες και αποφάσισαν: Ότι είναι ενωμένοι, ότι το Ιράκ πρέπει να αφοπλιστεί, ότι αν γίνει πόλεμος την ευθύνη θα την έχει το Ιράκ, ότι δεν μπορεί οι έλεγχοι να συνεχίζονται επ’ άπειρον (κάποτε πρέπει να αρχίσει ο πόλεμος), α και βέβαια ότι είναι υπέρ της ειρήνης…

Ιρακινός...μαχητής μεταφέρει τα φοβερά μυστικά όπλα, που θέτουν σε κίνδυνο την ασφάλεια της Αμερικής και των απανταχού συμμάχων της κωλογλυφτών (και της Ελλάδας δυστυχώς περιλαμβανομένης)


“Όταν ακούω κάποτε στα βέβαια αυτιά μου
ήχους παράξενους ψίθυρους μακρυνούς
όταν ακούω σάλπιγγες και θούρια
λόγους ατέλειωτους ύμνους και κρότους
όταν ακούω να μιλούν για την ελευθερία
για νόμους ευαγγέλια για μια ζωή με τάξη
όταν ακούω να γελούν
όταν ακούω πάλι να μιλούν
εγώ πάντα σωπαίνω.
(Μιχάλης κατσαρός, από το “Κατά Σαδδουκαίων”)







Ο ΛΑΒΥΡΙΝΘΟΣ ΤΗΣ ΛΗΜΝΟΥ



Γράφει η φιλόλογος Ευτυχία Κτιστάκη – Τραγάρα

Η λέξη λαβύρινθος είναι προελληνικής προέλευσης, όπως μαρτυρεί η κατάληξη –ινθος. Κατά μια εκδοχή συνδέεται με τη λέξη «λαύρα» (= πέρασμα, λιθόστρωτος δρόμος), που παράγεται από τη λέξη «λάας», δηλαδή «λίθος».
Στη μυθολογία ο λαβύρινθος ήταν η κατοικία του Μινώταυρου στα ανάκτορα της Κνωσσού στην Κρήτη, που είχε κατασκευάσει ο Δαίδαλος. Αποτελούνταν από πολύπλοκους διαδρόμους, πολλοί από τους οποίους ήταν αδιέξοδοι, ενώ μόνον ένας οδηγούσε από το κέντρο στην έξοδο. Γι’ αυτό ο Θησέας χρειάστηκε το «μίτο» της Αριάδνης, δηλαδή το κουβάρι με το νήμα, που ξετυλίγοντας ακολούθησε και έτσι βρήκε την έξοδο της σωτηρίας του.
Οι αρχαίοι ονόμαζαν λαβύρινθο μεγάλα οικοδομήματα κάτω από τη γη. Είχαν πολλά, δύσκολα και πολύπλοκα περάσματα και αναρίθμητα δωμάτια. Ο αιγυπτιακός λαβύρινθος είχε 3000 δωμάτια.


Σχέδιο του λαβυρίνθου, όχι της Λήμνου, αλλά της...Πύλου.

Ο Πλίνιος, Ρωμαίος αξιωματικός και σοφός συγγραφέας (23 – 79 μ.Χ.), αναφέρει την πληροφορία για την ύπαρξη λαβύρινθου στη Λήμνο. Λέει ότι υπήρχαν τέσσερεις λαβύρινθοι: Στην Κρήτη, στην Αίγυπτο, στη Λήμνο και στην Ιταλία. Αργότερα κάνουν αναφορά και άλλοι ξένοι περιηγητές και γεωγράφοι. Ο Πλίνιος μάλιστα εγκωμιάζει το λημνιακό λαβύρινθο λέγοντας ότι ήταν μεν όμοιος με τους άλλους τρεις αλλά όμως ήταν περισσότερο θαυμαστός και ωραίος, γιατί αποτελούνταν από 150 περίτεχνους κίονες. Θεωρεί κατασκευαστές τους αρχιτέκτονες Σμίλη, Ροίκο και Θεόδωρο. Οι δύο τελευταίοι είναι Σάμιοι και γνωστοί από διάφορα έργα τους.
Ερείπια του λημνιακού λαβυρίνθου υπήρχαν τον 1ο αιώνα μ.Χ, αναφέρει ο Πλίνιος ενώ στην Κρήτη και στην Ιταλία δεν υπήρχε κανένα ίχνος τους τότε. Αργότερα η αρχαιολογική έρευνα αποκάλυψε την ύπαρξη αυτών των λαβυρίνθων. Στη Λήμνο δυστυχώς δεν υπάρχουν στοιχεία για το πού είναι δυνατόν να βρίσκεται αυτός ο λαβύρινθος. Ήδη παλαιότερα οι διάφοροι περιηγητές, όταν ζητούσαν από τους ντόπιους να τους δείξουν αυτά τα λείψανα του λαβυρίνθου, εκείνοι δεν γνώριζαν απολύτως τίποτα. Αυτό βέβαια ισχύει και σήμερα.
Ο Λήμνιος ιστορικός Αργύριος Μοσχίδης, που ασχολήθηκε με το θέμα, προσπάθησε να φωτίσει κάπως την περίεργη αυτή τοπογραφική πληροφορία. Παραδέχεται ότι πραγματικά υπήρχε κάποιο κατασκεύασμα στην κορυφή ενός λόφου κοντά στην Ηφαιστία, που η τοποθεσία έχει την ονομασία Καστροβούνι. Αυτό το σημείο εθεωρείτο από τους μορφωμένους κατοίκους του νησιού ως ο αναφερόμενος από τον Πλίνιο λαβύρινθος. Αυτή η κατασκευή στο Καστροβούνι δεν ήταν τίποτα άλλο παρά μια δεξαμενή για τη συλλογή νερού. Κατασκευάστηκε κατά το Μεσαίωνα και εχρησιμοποιείτο από το συγκεντρωμένο πλήθος και τους φρουρούς σε καιρό πολιορκίας.
Αυτή την άποψη φαίνεται να την ενισχύει και μια μυθική παράδοση, που διαμορφώθηκε εκείνη την εποχή. Σχετίζεται με την προσπάθεια που γίνεται να δοθεί ερμηνεία της ονομασίας του κοντινού λιμανιού «Εκατόν Κεφαλές». Σε κάποια πειρατική επιδρομή, συνηθισμένη στα νησιά, κάποια ωραία γυναίκα κυνηγημένη κατέφυγε στο υπόγειο κατασκεύασμα του Καστροβουνίου για να σωθεί. Ενώ όμως έτρεχε φοβισμένη και απελπισμένη, της έπεσε από την τσέπη μια μεταξωτή κλωστή. Η μια άκρη όμως έμεινε πάνω στο ρούχο της πλεγμένη και έτσι έγινε ένας νέος μίτος της Αριάδνης. Οι διώκτες της ακολούθησαν την κλωστή, ανακάλυψαν το καταφύγιό της και συνέλαβαν τη δύστυχη γυναίκα, σπουδαίο και επιθυμητό λάφυρο. Στη συνέχεια οι πειρατές μάλωσαν μεταξύ τους διεκδικώντας ο καθένας για τον εαυτό του την πανέμορφη γυναίκα και σφάχτηκαν όλοι, εκατό στον αριθμό. Έτσι το λιμανάκι ονομάστηκε «Εκατόν Κεφαλές».
Προς το παρόν ο λημνιακός λαβύρινθος είναι μια γοητευτική ιστορική πληροφορία. Ίσως αργότερα να συμβεί το απροσδόκητο αι να επιβεβαιωθεί η ύπαρξή του.














ΑΤΣΙΚΗΣ ΕΙΚΟΝΕΣ


Αγιαρμόλας


Νηφάλιον πάθος. Ενάλιον μάθος. Τόπος προσευχής, απομόνωσης εξευμενισμού.
“Ένας μαύρος κόκορας στριγγλίζει στον αφρό της θάλασσας”.


Παλιά πόρτα


Γρανίτης και χάλυβας. Οίστρος σφυρήλατος. “Παίζε ως στρουθός στα παντοδύναμα χέρια του Χρόνου…τον χάλκινον ουδόν βαρυοπατώντας”.


Ερείπια Κρηνίδας 1


“Στο χώμα προσκυρώνεσαι κι άφαντη γίνεσαι ω μορφή…”


Ερείπια Κρηνίδας 2


“Στον αφνειό κι απέραντο κι ατόξευτό τους χρόνο…
κι ουδέ βροτούς θωρείς που σμίκρυναν τα δρέπανα”.


Παιδιά…νομίσματα…βαφτίσια


“Ως γιορταστές εις φως εμβυθισμένοι… Ευλογία”.


Γάμος στον Αγιο Γεώργιο


“Με ηδονικά ριγήματα..
ρίζες τρίσβαθες οφιούσες…
πολύ το δώρημα…
εναίωρος γαμπρός που αδημονεί…
άθραυστος μίτος”


Νεκροταφείο Ατσικής


“Φρόνιμες ψυχές….
ζωές χαμένες…
μέσα στο τίποτα οι φτωχοί πεθαίνουν χωριανοί μου…”


Ερειπωμένη μάντρα


“Βροντάει τα σείστρα της η οργή…
πως έχω καταντήσει ανέστιος, δυστυχής, ο άπολις μιας πόλεως…”.


Έφυγε για πάντα“


Έσκυψες κι ήπιες το θολό νερό ρυακιού….
κι άφησες πίσω τα θυμητάρια να πληγώνουν…”.


Μετά τη φωτιά


Στη ζωή που φεύγει κι έρχεται. Για την ελπίδα που δε σβήνει. Περιμένοντας γαλαζοπράσινες τις εποχές των παπαρούνων να αιμοστάζουν…








Η απελευθέρωση της Λήμνου το 1912
(Από το βιβλίο «Το Αιγαίο των Βαλκανικών πολέμων 1912 – 1913»
των Ελένη Γαρδίκα – Κατσιαδάκη και Γιώργου Μαργαρίτη)
Έκδοση Υπουργείου Αιγαίου

Η βάση του Μούδρου
Μία από τις ευτυχέστερερς επιλογές της τότε πολιτικής ηγεσίας ήταν
Η ανάδειξη στη θέση του αρχηγού του στόλου του πλοιάρχου Κουντουριώτη, κυβερνήτη του «Αβέρωφ», που για την περίσταση ανελίχθηκε στο βαθμό του υποναυάρχου, τη μέρα ακριβώς της έναρξης του πολέμου. Ο Κουντουριώτης με την τόλμη που υπαγόρευε η διάσημη υδριώτικη καταγωγή του, αντιλήφθηκε από την πρώτη στιγμή τη σημασία της αποφασιστικής κίνησης που θα ανέτρεπε τα δυσμενή για τους Έλληνες δεδομένα. Εστρεψε την προσοχή του προς το Βόρειο Αιγαίο, κοντά στα κέντρα ισχύος του εχθρού και αποφάσισε να μεταφέρει εκεί τον πόλεμο και τη βάση επιχειρήσεων του ναυτικού. Απέναντι στα εχθρικά Δαρδανέλλια θα έχτιζε τη δική του αντίστοιχη βάση. Επικεφαλής του στόλου πλέον, στις 5 Οκτωβρίου του 1912 εγκατέλειψε χωρίς δισταγμό το αγκυροβόλιο των Ωρεών στη Βόρεια Εύβοια – που το ναυτικό επιτελείο είχε προετοιμάσει ως βάση επιχειρήσεων – και έπλευσε κατευθείαν προς τη Λήμνο, βαθιά μέσα στις εχθρικές ακόμη θάλασσες.
Η κατάληψη της Λήμνου δεν παρουσίασε ιδιαίτερες δυσκολίες, όσον αφορούσε στην αντίσταση του εχθρού τουλάχιστον. Η παρουσία του επιβλητικού ελληνικού στόλου έξω από την πρωτεύουσα του νησιού τη δεύτερη κιόλας μέρα του πολέμου αιφνιδίασε τις οθωμανικές αρχές, οι οποίες ούτως ή άλλως ελάχιστα μέσα είχαν για να αντιταχθούν στην ελληνική απόβαση……
Η αποφασιστική σύγκρουση έγινε κοντά στην περιοχή Νερά, όπου μια τουρκική διμοιρία σαράντα περίπου στρατιωτών και τριακόσιοι ένοπλοι χωρικοί προσπάθησαν να προβάλουν αντίσταση. Η τελευταία κάμφθηκε μετά από λίγη ώρα και οι αμυνόμενοι στρατιώτες ή πολίτες αιχμαλωτίστηκαν. Η άμεση είσοδος στην πρωτεύουσα του νησιού, η σύλληψη των οθωμανών κρατικών αξιωματούχων και παραγόντων και ο αποκλεισμός της τουρκικής συνοικίας εμπόδισαν κάθε νέα προσπάθεια αντίστασης. Στις 8 Οκτωβρίου το βράδυ το νησί βρισκόταν πλέον κάτω από την ελληνική κυριαρχία.
Η μεταφορά της βάσης των επιχειρήσεων στον κόλπο του Μούδρου, 50 ναυτικά μίλια απόσταση από τα Δαρδανέλλια έναντι 120 ή και περισσότερων των βάσεων στην Εύβοια ή τις Σποράδες, έδωσε ισχυρό στρατηγικό πλεονέκτημα στο ελληνικό ναυτικό. Η παρακολούθηση και ο αποκλεισμός του οθωμανικού ναυτικού γίνονταν πλέον ασφυκτικοί, οι ανησυχίες για τυχόν αιφνιδιασμό μειώθηκαν και δευτερεύουσες πλέον μονάδες μπορούσαν να αναλάβουν τον αποκλεισμό των τουρκικών παραλίων ή την εξασφάλιση των ελληνικών και συμμαχικών μεταφορών. Η μετατροπή όμως του θαυμάσιου φυσικού κόλπου του Μούδρου σε ναυτική βάση αποδείχτηκε επίπονη και δύσκολη υπόθεση. Ουσιαστικά τίποτα δεν υπήρχε εκεί. Όλα όσα ήταν αναγκαία για την συντήρηση, τον εφοδιασμό και τον εξοπλισμό των πλοίων, τη διατροφή των πληρωμάτων, ακόμα και το πόσιμο νερό έπρεπε να μεταφερθούν από αλλού. Ταυτόχρονα χρειαζόταν να δημιουργηθούν στοιχειώδεις έστω λιμενικές εγκαταστάσεις, αμυντικά έργα που θα προστάτευαν από αιφνιδιαστικές τορπιλλικές επιθέσεις και μια υποτυπώδης έστω τεχνική βάση, που θα μπορούσε να κάνει επί τόπου τις βασικές επισκευές και τη συντήρηση των πλοίων. Χρειάζονταν επίσης νοσοκομείο και αποθήκες στη στεριά, καθώς και σταθμός ηλεκτροπαραγωγής για να τροφοδοτεί τους προβολείς και να κινεί μηχανές και εργαλεία. Καθήκοντα τέτοιας έκτασης και πολυπλοκότηταςωπρώτη φορά αντιμετώπιζε το ελληνικό ναυτικό.
Για να ξεπεραστούν οι δυσκολίες χρειάστηκε να επιστρατευτεί φαντασία, εφευρετικότητα και οργανωτικό πνεύμα από τα στελέχη και ιδιαίτερα από το ναύαρχο Κουντουριώτη, που επέδειξε στην περίσταση ιδιαίτερα προσόντα. Το μεγάλο μερίδιο όμως για την επιτυχία του εγχειρήματος ανήκε στα πληρώματα των πλοίων. Τα πάντα, ακόμα και οι βαρύτερες εργασίες, έπρεπε να γίνουν με τα χέρια, με τον εξοντωτικό μόχθο των ανθρώπων. Η «ανθράκευση» (ο ανεφοδιασμός με κάρβουνο) των θωρηκτών κρατούσεω πέντε ολόκληρες μέρες για το καθένα. Οι ναύτες ξεφόρτωναν με ζεμπίλια και καλάθια το κάρβουνο από τα ανθρακοφόρα πλοία σε μικρά καΐκια. Στη συνέχεια πλεύριζαν τα καΐκια αυτά στο πλοίο τους και μετέφεραν το κάρβουνο στις καρβουναποθήκες του πολεμικού. Αυτή η επίπονη εργασία, που απέδιδε δύο μόλις τόννους καυσίμου την ώρα, γινόταν μέρα και νύχτα, συχνά με κακοκαιρία, κάτω από τη βροχή και το ψύχος. Αργότερα τα εξουθενωμένα πληρώματα ενισχύθηκαν με επαγγελματίες «ανθρακείς» από τον Πειραιά και τούρκους αιχμαλώτους. Ετσι τα πληρώματα περιορίστηκαν στην επίσης επίπονη μεταφορά πυρομαχικών και άλλων εφοδίων. Όπως θα περίμενε κανείς τα θύματα δεν έλειπαν από αυτή την επική προσπάθεια. Ευτυχώς η απραξία του οθωμανικού ναυτικού τις πρώτες εβδομάδες του πολέμου έδωσε τον απαραίτητο χρόνο και την αναγκαία ηρεμία στηνελληνική πλευρά για να ολοκληρώσει το τιτάνιο έργο που είχε αναλάβει.

1η φωτογραφία: Τούρκοι από την Τένεδο σε καταναγκαστικά έργα στο Μούδρο
2η φωτογραφία: Εσπευσμένυη ανθράκευση του «Αβέρωφ» στο Μούδρο






ΤΩΝ ΑΠΟΓΕΝΟΜΕΝΩΝ

Ελένη Παχνέλα
Έφυγε η καλόψυχη συγχωριανή μας λίγο καιρό μετά το θάνατο του άντρα της Σπύρου. Σε όλους θα μείνει ανάμνηση η καλοκαγαθία της και η γλυκύτητά της. Αιωνία της η μνήμη, να είναι ελαφρύ το χώμα που τη σκεπάζει. Στα παιδιά της Βαγγέλη και Στράτο και σε όλους τους συγγενείς της θερμά συλλυπητήρια.




Στον αγαπημένο μου αδερφό Διογένη, που έφυγε στις 21/1/2003

Γλυκέ μου αδερφέ γιατί έφυγες νωρίς,
πώς άντεξες να μας ποτίσεις τέτοιο πόνο,
είχες παιδιά, γυναίκα, εγγόνια να χαρείς
και για τ’ αγύριστο ταξίδι είχες χρόνο

Ποιος να σε πλάνεψε, ποια μάγισσα σκληρή,
να ταξιδέψεις με το χάρο σύντροφό σου.
Δεν ήξερες πως αν μισέψεις δεν μπορεί
στον τόπο να ξαναγυρίσεις, τον δικό σου;

Πώς λάθεψες να παραβγείς σαν Διγενής
στην άγρια δύναμη τον μαύρο καβαλάρη…
Δεν σκέφτηκες πως νικητής ποτέ κανείς
δεν στέφτηκε όσο κι αν ήταν παλικάρι…..

Κι έφυγες γι’ άλλους γαλαξίες μακρινούς
με κάποιο φτεροσύννεφό σου οδηγό σου.
Εκεί φωτίζεις τώρα ξένους ουρανούς,
όπως και τότε, που μας χάριζες το φως σου.

Έφυγες ξαφνικά να βρεις εκεί ψηλά
τ’ άλλα τ’ αδέρφια, τον πατέρα, τη μητέρα,
και η ψυχούλα σου με κάποιον θα μιλά
σήμερα που εδώ κατάμαυρη είναι η μέρα.

Όμως ο πόνος είν’ αβάσταχτος, βαρύς,
με τίποτα στον κόσμο δεν αποτιμάται.
Κι αν συ, εκεί που πας, μπορεί και να χαρείς,
αλί σ’ εκείνον που πονεί και που θυμάται.

Κι όπως τ’ αστέρια τα κοιτώ τώρα ψηλά
αναζητώντας το δικό σου χρυσοχρώμα,
δάκρυ φαρμάκι ασταμάτητα κυλά,
για σένα Διογένη, που σε σκέπασε το χώμα.

Ο αδερφός σου
Αλέκος Βενετόπουλος









Η ΛΗΜΝΟΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ ΚΑΡΑΒΟΛΑ

Μιχάλης Καράβολας